Zatürre Akciğere Zarar Verir Mi?

Hasta kişiden sağlıklı kişilere bulaşma riski taşıyan bir hastalık olan zatürre’nin en yaygın belirtisi olarak balgam veya irinle birlikte öksürük, ateş, titreme ve nefes almada zorluk gösterilir. Özellikle bebekler, çocuklar ve 65 yaş üstü kişiler için hayati tehlike oluşturabilen zatürre erken tedavi edilmediği takdirde ciddi risk barındırabilen bir hastalıktır.

ZATÜRRE (PNÖMONİ) NEDİR?
Pnömoni olarak da bilinen zatürre, bir veya her iki akciğerdeki hava keselerinin iltihaplanmasına neden olan enfeksiyondur. Zatürre’ye bakteriyel, viral veya mantar enfeksiyonları neden olurken, hava keseleri sıvı veya irinle dolabilir. Zatürre’de öksürük, ateş ve nefes darlığı yaygın semptomlardır.

Her iki akciğerdeki pnömoniye iki taraflı veya çift pnömoni adı verilir. En yaygın belirtileri balgamlı öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı olan zatürre genellikle bebekler, çocuklar ve 65 yaş üstü kişileri daha çok etkiler.

Hem viral hem de bakteriyel olarak karşımıza çıkan zatürre bulaşıcı bir hastalıktır ve erken tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlar doğurabilir.

ZATÜRRE (PNÖMONİ) ÇEŞİTLERİ
Toplum kökenli pnömoni, hastane kökenli ve bağışıklığı baskılanmış hastada pnömoni olmak kaydıyla zatürre çeşitleri kendi içinde üçe ayrılır.

Toplum kökenli pnömoni: Bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonlarının neden olduğu pnömoni çeşidi toplum kökenli pnömoni olarak adlandırılır.

Hastane kökenli pnömoni: Hastanede bulunulan sırada zatürreye yakalanılırsa bu durum hastane kökenli pnömoni şeklinde ifade edilir.

Bağışıklığı baskılanmış hastada pnömoni: Bağışıklığı çok düşmüş kişilerde meydana gelen zatürre çeşidi ise bağışıklığı baskılanmış hastada pnömonidir.

ZATÜRRE (PNÖMONİ) NEDEN OLUR?
Zatürrenin yaygın nedenleri streptococcus pneumoniae adı verilen bakteri, mikroorganizmalar, influenza virüsü, rinovirüs, rsv virüsü ve mantar enfeksiyonlarıdır. Yetişkinlerde en sık neden bakteriler, okul çağındaki çocuklarda ise virüsler en sık pnömoni nedeni olarak kabul edilir.

Bakteri ve virüs kaynaklı meydana gelen zatürre nedenleri genel olarak şunları içerir:

Bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonları
Soğuk algınlığı (rinovirüs)
Koronavirüs
Adenovirüs
KOAH
Astım
Kızamık
Suçiçeği
Lejyoner hastalığı
Pnömokok hastalığı
Diyabet
Sigara ve alkol tüketimi
Bağışıklık sisteminin düşük olması
Bu hastalıklara sahip kişilerin kesin olarak zatürreye yakalanacağı kanısına varılamaz. Meydana gelen belirtiler ışığında doktor kontrolünde birtakım testlerle birlikte zatürre tanısı konulur.

ZATÜRRE (PNÖMONİ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Yeşilimsi, sarı ve kimi zamanlarda kanlı mukus şeklinde ortaya çıkan öksürük, ateş, titreme ve nefes darlığı en yaygın zatürre belirtileridir.

Öksürükle birlikte başlayan zatürrede şu belirtiler görülür:

Sarı veya yeşilimsi balgamlı öksürük
Ateş, terleme ve titreme
Öksürürken ve derin nefes alırken bıçak gibi saplanan göğüs ve sırt ağrısı
Nefes darlığı
Halsiz ve yorgun hissetme
Ateş
Bulantı ve kusma
Bilinç bulanıklığı
Dudak veya tırnaklarda mavimsi renk
Kan basıncının düşmesi
İştah kaybı
Baş, vücut ve kas ağrısı
Ateşsiz Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?
Ateşsiz zatürre belirtileri arasında en sık görülen semptomlar öksürük, burun akıntısı, hapşırık ve göğüs ağrısı yer alır.

ZATÜRRE TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
Zatürre teşhisi için öncelikle doktor tarafından kişinin hastalık geçmişi dinlenir ve fizik muayenesi yapılır. Daha sonrasında ise zatürrenin kesin olarak belirlenmesi için bazı testler yapılır.

Zatürre teşhisinde faydalanılan yöntemler şunlardır:

Kan testleri

Kan testleri bir enfeksiyonun varlığını doğrulamak ve enfeksiyona neden olan organizmanın türünü belirlemeye çalışmak için kullanılır. Ancak kesin tanımlama her zaman mümkün değildir.

Göğüs röntgeni

Göğüs röntgeni, doktorunuzun zatürreyi teşhis etmesine ve enfeksiyonun kapsamını ve yerini belirlemesine yardımcı olur. Ancak zatürreye ne tür bir mikrobun neden olduğunu tam olarak söylenemez.

Nabız oksimetresi

Nabız oksimetresi aracılığıyla kandaki oksijen seviyeniz ölçülür. Zatürre akciğerlerinizin kan dolaşımınıza yeterli miktarda oksijen taşımasını engelleyebilir.

Balgam testi

Derin bir öksürükten sonra akciğerlerinizden bir sıvı örneği (balgam) alınır ve enfeksiyonun nedenini belirlemeye yardımcı olmak için analiz edilir.

Arteriyel kan gazı testi

Sağlayıcınız, akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını anlamak için kanınızdaki oksijen seviyelerini ölçmek için bileğinizden, kolunuzdan veya kasıklarınızdan kan örneği alır.

Bronkoskopi

Bazı durumlarda doktorunuz akciğerlerinizin içine bakmak için bronkoskop adı verilen ince, ışıklı bir tüp kullanabilir. Ayrıca laboratuvarda test edilmek üzere doku veya sıvı örnekleri de alabilirler.

65 yaşın üzerindeyseniz, hastanedeyseniz veya ciddi semptomlarınız ya da sağlık sorunlarınız varsa doktorunuz ek testler isteyebilir.

Bunlar şunları içerebilir:

BT taraması

Zatürreniz beklendiği kadar kısa sürede geçmiyorsa doktorunuz akciğerlerinizin daha ayrıntılı bir görüntüsünü elde etmek için göğüs BT taraması önerebilir.

Plevral sıvı kültürü

Enfeksiyonun tipini belirlemeye yardımcı olmak için plevral bölgeden kaburgalarınızın arasına bir iğne konularak sıvı örneği alınır ve analiz edilir.

ZATÜRRE TEDAVİSİ
Zatürre tedavisi için öncelikle altında yatanın tam olarak belirlenmesi gerekir. Nedenin belirlenmesinin ardından doktor hastanın durumuna bağlı olarak bazı tedavi yöntemleri önerir.

Zatürrenin tedavi yöntemleri şöyle özetlenebilir:

Antibiyotikler

Antibiyotikler bakteriyel pnömoniyi tedavi eder. Bir virüsü tedavi edemezler ancak virüsle aynı zamanda bakteriyel bir enfeksiyonunuz varsa, doktor tarafından antibiyotik reçete edilir.

Antifungal ilaçlar

Antifungaller mantar enfeksiyonunun neden olduğu zatürreyi tedavi etmek için önerilir.

Antiviral ilaçlar

Viral pnömoni genellikle ilaçla tedavi edilmez ve kendi kendine geçebilir. Doktor tarafından, hasta kalma sürenizi ve virüsten hastalanma sürenizi azaltmak için antiviral ilaçlar önerilir.

Oksijen tedavisi

Yeterli oksijen alamıyorsanız, doktorunuz burnunuzdaki bir tüp veya yüzünüze takacağınız bir maske aracılığıyla size ekstra oksijen verebilir.

IV sıvıları

Doğrudan damarınıza (IV) verilen sıvılar dehidrasyonu tedavi eder veya önler.

Sıvıların boşaltılması

Akciğerleriniz ile göğüs duvarı arasında çok fazla sıvı varsa (plevral efüzyon), Doktor tarafından bu sıvı boşaltılabilir. Bu işlem bir kateter veya ameliyatla yapılır.

Zatürre aşısı nedir?
İki tip zatürre aşısından söz edilebilir. 5 yıl süre ile koruyucu olup B hücrelerini etkiler ancak bellek hücrelerini etkilemeyen, hafif etkili ve kas içine uygulanan polisakkarid aşı ve ömür boyu etkili olan B hücreleri, hafıza ve T hücrelerini etkileyen konjuge aşıdır. Konjuge aşıda 65 yaş üstü kişilerde, risk faktörü yüksek kişilerde bir kereye mahsus konjuge aşı ve 6 ay sonra 5 yılda bir olmak üzere polisakkarid aşı deltoid kası içine uygulanır.

Zatürre tehlikeli midir?
Pnömoni olarak bilinen zatürre hastalığı; belirtileri şiddetlenip tedavi edilmediğinde sonunda ölüme bile götürebilecek tehlikeli bir durumdur.

Zatürre kaç günde geçer?
Hastanın genel durumu iyiyse, hastalık stabil, dirençli bakteri söz konusu değil ise, 48 saattir ateş yoksa, hasta hipotansif değilse ( düşük tansiyon sorunu yoksa), solunum yetmezliği yoksa, zatürre tedavisi 5 gün yeterli olabilir. Ancak zatürre tedavisinin süresine en iyi kararı hastanın doktoru verecektir. Doktor klinik duruma göre zatürre tedavisini 3 haftaya kadar uzatabilir.

Zatürre bulaşıcı mıdır?
Pnömoni, hasta kişiden sağlıklı kişiye özellikle yakın temas yoluyla bulaşma özelliği olan bir hastalıktır. Ancak her bulaşı ciddi zatürreye dönüşmez ve daha hafif bir şekilde atlatılır.

Zatürre soğuktan mı olur?
Özellikle kış aylarındaki soğuk havalarda bakteri ve virüsler daha fazla üreme alanı bulur. Bu durum da soğuk havalarda çok fazla zatürre vakası meydana gelmesine neden olur.

Zatürre ve bronşit aynı mı?
Bronşit, akciğerlerde bronş tüplerinin iltihabıdır. Zatürre ise akciğerlerdeki hava keselerinde (alveollerde) görülmektedir. İki hastalık birbirinden farklıdır.