Yumurtada 'rekabet' kapışması – Kocatepe Gazetesi

Afyonkarahisar ekonomisinin en önemli ayaklarından birisi olan tavukçuluk ve yumurtacılık sektörü yeni bir kriz dönemiyle baş başa. Yumurta tavuğu varlığı 15 milyona yaklaşan Afyonkarahisar’daki yumurta üreticileri yumurta fiyatlarının belirlenmesindeki yöntemlere itiraz ederek, konuyu Rekabet Kurumu’na taşımaya hazırlanıyorlar. Küçük üreticiler, fiyat belirlemedeki politikaları nedeniyle Başmakçı Tavukçuluk Kooperatifi ile zincir marketlere satış yapan büyük toptancıları Rekabet Kurumu’na şikayet etmeye niyetlenirken, bu hareketlilik yumurta fiyatlarında düşüşe neden oldu. Rekabet Kurulu’na şikayet söylentileri piyasaya yayılınca Başmakçı Tavukçuluk Kooperatifi bu hafta toptan yumurta fiyatlarını aşağı çekti.
SEKTÖRDE FİYATI
BAŞMAKÇI BELİRLİYOR
Yumurtacılık sektöründe işleyen siteme göre üretilen yumurtaların satış fiyatları her hafta Başmakçı’daki 2 Nolu Tavukçuluk Kooperatifi’nce belirlenip, yurt geneline ilan ediliyor. Türkiye genelindeki yüklü alım-satımlarda Başmakçı’nın belirlediği rakamlar referans alınıyor. Serbest piyasadaki toptan fiyatlar ise genellikle Başmakçı’nın fiyatlarından düşük seyrediyor. Başmakçı’da belirlenen fiyatların sektöre büyüt etki ettiğine dikkat çeken yumurta üreticileri, “Zincir marketlere mal temini yapan firmalar, bazen zararı göze alarak Başmakçı’da üretilen malı, Başmakçı’nın belirlediği fiyatlardan satın alıyorlar. Kendi malları ile birleştirip büyük marketlere satış yapıyorlar. Serbest piyasada 190 kuruşa mal bulabilecekken, Başmakçı’nın malını 240 kuruşu almak zorunda kalabiliyorlar. Böylelikle kendi malları da değer kazanmış oluyor. Başmakçı’da üretilen malın, Başmakçı’nın ilan ettiği fiyatlardan satın alınmaması halinde, “fiyatların aşağı çekilmesi” gündeme geliyor. Zincir marketlere mal veren yumurta üreticileri yıllık fiyat anlaşmalarını Başmakçı fiyatlarını baz alarak yaptıkları için Başmakçı’nın fiyatları geri çekmesi büyük zararlara yol açabilir. Büyük üreticiler serbest piyasa düşük de olsa, Başmakçı’nın fiyatları sayesinde yüksek fiyattan marketlere mal satabiliyorlar. Sonuç itibariyle serbest piyasada fiyat düşükken, marketlere yüksek fiyattan mal veriliyor ve bu durum tüketicinin cebine olumsuz yansıyor. Marketlerdeki perakende yumurta fiyatı toptan piyasaya göre çok yüksek seyrediyor” diyerek durum tespitinde bulunuyorlar.
KÜÇÜK ÜRETİCİ VE
TÜKETİCİ ZARARDA
Bazı üreticiler Başmakçı’nın açıkladığı fiyatlardan 100-150 milyon yumurtanın zincir marketlere yüksek fiyattan satıldığını, bu nedenle market raflarındaki yumurta fiyatları ile toptan piyasa arasında büyük uçurumlar oluştuğunu ifade ediyorlar.
Örneğin serbest piyasada toptan yumurtanın toptan fiyatı 0.190 kuruş iken, Başmakçı’nın belirlediği fiyat 0.245 olabiliyor. Böylelikle BİM, MİGROS gibi büyük marketlerde yumurtanın tezgahtaki satış fiyatı 0.300 – 0.350 liraya kadar tırmanabiliyor. Toptan fiyat ile marketteki fiyat arasındaki fark rantçıların cebine gidiyor. Hem küçük üretici zarar ediyor, hem tüketici pahalı yumurta yiyor.
SEKTÖR
BÜYÜK SIKINTIDA
Geçmişte sektör para kazandığı için bu duruma ses çıkarmayan üreticiler şimdi sıkıntılı. Sektörde neredeyse herkesin zarar ettiğine dikkat çeken üreticiler, “Sektörde batan batana. İflas ertelemeler ardı ardına geldi. Çoğunluğumuz zarar ediyor. Üretici zarar ettiği gibi, tüketici de bu işten zararlı. Çünkü yumurta gibi önemli bir besin kaynağını yüksek fiyatlarla ulaşmak zorunda kalıyorlar. Karda olan sadece aracılık eden rantçılar.” diyerek yaşanan sıkıntıya dikkat çekiyorlar.
REKABETTE HAKSIZLIK VAR
Yumurta sektörünün sıkıntılarıyla ilgili olarak hem Hükümet nezdinde, hem de TOBB nezdinde bir çok girişimde bulunulmasına rağmen çözüm yolunda bir adım atılmadığına inanan yumurta üreticileri şimdi çareyi Rekabet Kurumu’na şikayette arıyorlar. Son yıllarda yumurta fiyatlarında tekelleşme tehlikesi yaşandığına dikkat çeken üreticiler, “Yumurtanın serbest piyasadaki fiyatını arz/talep dengesi belirliyor. Bugüne kadar serbest piyasadaki fiyatlar ile Başmakçı’nın ilan ettiği toptan fiyatlar arasındaki fark oldukça fazla idi. Daha küçük olan üreticiler malını serbest piyasaya satmak zorunda olduğundan, rekabette haksızlık oluşuyor. Marketlerin alım-satım kapasiteleri zaten belli ve gerekli anlaşmalarını yapmışlar. Biz küçük üreticilerin market zincirlerine mal vermemiz imkansız. Bizler rekabete giremeyince tüketici market raflarından pahalı fiyata yumurta almak zorunda kalıyor” diyerek günümüzdeki rekabet şartlarını özetliyorlar.
BAŞMAKÇI BU
HAFTA FİYATI ÇEKTİ
Rekabet Kurulu’na şikayetlerin gündeme gelmesi, toptan yumurta piyasasında şimdiden etkisini gösterdi. Edinilen bilgiye göre Başmakçı Tavukçuluk Kooperatifi bu hafta sektörden yükselen şikayetlere kulak vererek toptan yumurta fiyatlarını 0.180 kuruşa çekti. Başmakçı’nın bu tutumu karşısında üreticilerin Rekabet Kurulu’na müracaat edip etmeyecekleri merakla bekleniyor. (Kocatepe Haber Merkezi)