YUMURTACILIKTA SIKINTI NEDİR, ÇÖZÜM NEREDE?

Üreticilerin birlikte hareket etmesi ve kurumsallaşması gerek

Afyonkarahisar’ın önemli sektörleri arasında yer alan yumurtacılığın içinde bulunduğu durum, üreticileri memnun etmiyor. Afyonkarahisar İli Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Ali Çelikten, üreticilerin birlikte hareket etmesi hâlinde olumlu sonuçlar alınabileceğini belirtti

Yumurta üreticileri, her hafta Pazartesi günü Başmakçı Tavukçuluk Kooperatifi’nin açıklayacağı fiyatları bekliyor. Sektörün taleplerine ve beklentileri, Başmakçı’nın açıkladığı fiyatlarda kendini buluyor. Fiyatlar üzerinde son dönemde meydana gelen tartışmalar hakkında Gazeteniz Kocatepe’ye bilgi veren Afyonkarahisar İli Yumurta Üreticileri Birliği BaşkanıMustafa Ali Çelikten, üreticinin birlikte hareket etmesinin önemine dikkat çekti.
GAZETENİZ KOCATEPE: Yumurtacılıkta sorun olduğu söyleniyor, sorun nedir?
MUSTAFA ALİ ÇELİKTEN: Üretim planlaması yapılmadığı müddetçe bu sorunlarla karşılaşılacak. Tamamıyla ihracata dayalı büyümenin oluştuğu yumurta sektörünün kontrol mekanizması yok. Bu nedenle herkesin kendini satabildiği ve ulaşabildiği pazara uygun ürünü üretebilmesi lazım. Bizim yumurta üreticilerimiz aşırı büyüdüler. Büyümekten ziyade şişmanladılar, çünkü kendi kapasitelerini satamaz, para kazanamaz hâle getirdiler. En büyük sıkıntı bu. Oysa Başmakçı, 50 yıldır ihale usulü çalışan, üyelerinin yumurtalarını toplayıp pazara satabildiği fiyata satabilen bir müessese. Fakat bunun dışındaki mekanizmalar, kendi fiyatlarını, kaça satacaklarını bilemediklerinden dolayı aslında Başmakçı, yurtdışından bile fiyatı ile takip edilebilen simge bir kooperatif diyebiliriz.
Yumurtanın asıl fiyatı nedir?
Yumurtada fiyat görecelidir. Siz bir tavuktan ömrü boyunca 300 adet yumurta alırsınız. Fakat bu 300 yumurtanın hemen hemen 175-200 tanesini ulusal marketlere satabilirsiniz. Kaliteyi karşılaması açısından, gramajların tutarlılığı açısından, kirli, kırık, çatlak gibi düşük gramajları ayırdığınız zaman zaten satılabilir yumurta sayısı azalmış oluyor. Geriye kalan yumurtalar da ihracata pazarlanıyor. Ama şu anda komşularımız Irak ve Suriye karışık. İhracata dayalı büyüyen bir sektör, aynı zamanda 35-40 dolar bandında ihracat yapılan bir yumurta, bugün maalesef 19-20 dolar bandına düşmüş vaziyette.
KÖY TAVUKÇULUĞU
DENETLENEMİYOR
Arz fazlası mı var?
Bizler Yumurta Üreticileri Birliği olarak kayıtlı, HACCP ve ISO planlamasına uygun, biyogüvenlik kurallarına uygun hareket eden müesseselerin kapasitesini ve pazarlarını takip edebiliyoruz. Fakat son bir-iki yıldır meydana gelen gezen tavuk, köy tavukçuluğu gibi kontrolsüz, Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’nın onayını almadan üretim yapanlar, marketlerde maalesef işletme numarası dahi olmadan, geriye doğru izlenebilirliği dahi olmadan yapılan üretim, fazlalığa neden oldu. Türkiye’de konvansiyonel üretim, bugüne kadar 90 milyon tavuğu geçmiyordu, gerekli üretim koşullarını sağlamış olan üreticinin kapasitesi. Oysa bugün 20-25 milyon civarında gezen tavuk ve köy tavukçuluğu var. Buradaki en büyük sıkıntı şu: Afyon, İzmir, Konya, Çorum gibi potansiyel yumurta üreten bölgelerin köy tavukçuluğu ve gezen tavukçuluk açısından aslında riskli bölgeler. Biz gerekli işlemi ve biyogüvenliği sağlamışken gezen tavuklar, özellikle dışarıdan kaynaklanan kuş yolları üzerinde olan bölgemiz için de risk oluşturmakta. Bu nedenle Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız’ın bu konularda çok dikkatli davranması gerekiyor.
KURUMSAL
FİRMALARIN
SAYISI ARTMALI
Bu konuda çözüm yolları nedir?
Biz bu sorunları ikiye bölüyoruz. Sektörümüzün yapısal sorunu var, bir de tamamıyla konjonktürel sorunlar var. Yapısal sorunlar, tüm üreticileri bir birlik çatısı altında toparlayamadık. Birlikler ticaret yapamıyor. Damızlık Süt Yetiştiricileri Birliği gibi para dağıtamadığımız için birliktelikten bahsedilemiyor. Yapısal birlikteliği sağlayamıyoruz. Bu amaçla ihracat birlikleri ulusal marketlere yumurta verme konusunda Afyon’da Afyon Yumurta ve Başmakçı Kooperatifi bulunuyor, bu örnekleri çoğaltmamız gerekiyor. Kurumsal işletmelerin sayısının artması lazım. Teknik yeterliliği fazla olan firmaları kurmamız gerekiyor bizim. Ancak o zaman bizim işlerimiz düzene girecek. Konjonktürel sorunlar ise şunlar: Irak ve Suriye’deki sıkıntılar, dünyadaki petrol fiyatının düşmesi, Afrika’nın alım gücünün azalması, Arap ülkelerinin alım gücünün azalması. Bugün Türkiye’deki fiyat ne ise Ukrayna’dan Irak’a gidecek yumurtanın fiyatı bile buna göre belirleniyor. Yumurtlama tarihinin hâlâ kalkmamış olması da bir başka sorun.
YUMURTA ÜZERİNDE
TARİH YAZILMAMALI
Bakanlığımız, yumurtanın üzerine yumurtlandığı tarihin yazılmasını talep ediyor. Yumurtayı tavuk yumurtladığı andan itibaren siz yumurtayı iç pazara mı vereceksiniz, Irak’a 30 günlük süre ile mi satacaksınız, yoksa Dubai’ye 3 aylık vadelerle mi satacaksınız, yoksa Afrika pazarına 6 ay son kullanma tarihli mi satacaksınız? Bürokrasinin yanlış bilgilendirmesi sonucu bu sorunu Bakanlığımız hâlâ çözememiş vaziyette. Biz diyoruz ki yumurtanın üzerine sadece işletme numarasının yazılması, bunun geriye dönük izlenebilirliğini sağlar. Siz ambalaj yapan, paketleyen firmalar üzerinden kimin, nereden hangi ürünü aldığını izleyebilirsiniz. Biz Bakanlığımız’a şunu söylüyoruz: Herkes gezen, doğal tavuk adı altında yumurta pazarlamaya çalışıyor. Bunların hepsi yanlış. Neticede sağlıklı tavuklardan sağlıklı yumurtalar elde edilir. Bazı hayvandan kesinlikle yumurta elde edemezsiniz. Bunu herkes bildiği halde bir türlü çözüme kavuşturamadılar.
100 YUMURTANIN
 75’İ PAKETLENEBİLİYOR
Büyük üretici, küçük üretici ayrımı var mı?
Büyüklük, farklı bir kavram. Siz büyük olabilirsiniz ama para kazanamazsınız. Küçük olursunuz ama hızlı hareket edersiniz, proaktif olursunuz, para kazanırsınız. Çoklukla çoğunluğu biz karıştırmıyoruz. Büyükler yumurtayı 24 kuruşa satabilirken, küçükler 18 kuruşa satıyor, itirazları var. Burada şu sıkıntımız var:Başmakçı’nın açıkladığı fiyat, paketlenmiş ürün fiyatı mı, yoksa üreticinin satabildiği fiyat mı? Biz her zaman şunu söylüyoruz: Yumurtanın bir maliyeti var, mesela 20 kuruş. 20 kuruşa aldığınız ya da ürettiğiniz bir yumurtayı kırık ve çatlakları ayırdıktan sonra, ambalaj maliyetlerini koyduktan sonra yumurta 23-24 kuruşa marketlere inmiş oluyor. Böyle bir durumda 18 kuruşa yumurta satılıyorsa zaten zarar ediyor. Hangi koşullarda ne fiyatı beklediğiniz önemli. Göreceli fiyatlarla herkes kendi fiyatını uydurmaya çalışıyor. Bu uyumsuzluk, tamamen üreticinin birlikte hareket etmemesinden kaynaklanıyor. Sektör iyi gittikçe her şey çok iyi, sektörde zararlar başlayınca, uzun soluklu krizler olunca çaresizlikten dolayı ne yapacağını bilmiyor. Bugün büyük ve küçük üretici diyebilmemiz için şunu söylemek lazım: Bu sektör ihracatla büyüdü. Biz zamanında ihracata zararına yumurta verirken sonradan büyüyen üretecilerin tamamı, iç piyasaya çok iyi fiyatlarla yumurta sattı. Şu an ulusal marketlere yumurta veren üreticiler ise pazarını oluşturmuş vaziyette. 100 yumurtanın 75’ini siz ulusal marketlere verebiliyorsunuz. Bu da bir maliyet. Birlikte hareket edilmesi lazım. Örneklemelerin artması lazım. Profesyonel yöneticilerle hareket edilmeli. Yoksa sadece düğün ve cenazelerde bir araya geliriz. Bizim amacımız Türk insanının hak ettiği kalite yumurta üretimini sağlayan üretici portföyü oluşturmak.

SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ
Afyonkarahisar İli Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Ali Çelikten, yumurtacılıktaki sıkıntının aşılması için şu tespitlerde bulundu:
-Sektörün üzerinde arz ve talep dengesizliği nedeni ile üretici zarar ediyor. Bu giderilmeli.
-Zarar etmesine karşın yumurtlama tarihi ve KDV sorunu çözülmüş değil.
-İşletmesinde gerekli şartları sağlayanlar ile sağlamayanlar aynı kefeye konuluyor.
-İhracata gönderilen yumurtalardan dolayı çifte vergilendirme ve gümrük sorunları var.
-Yumurta Üretici Birlikleri’nin yaptırım gücü, Damızlık Süt Sığırcıları Birliği gibi olmalı
-Yumurta üzerine yetkili yetkisiz kişilerin görüşlerinin basında yeralması bilgi kirliliği ve dezenformasyonlarına neden oluyor.
-Yıllardır para kazanmayan üreticiler var; bunun yanısıra sektör dışı yatırımcıların da büyük kapasiteli üretime başlamaları krizi derinleştirmektedir.

Bu kriz, 5 yılda bir yaşanır; üretim azaltılırsa aşılır

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği İkinci Başkanı Sait Evrenkaya, sektördeki sıkıntıların aşılmasının bir yolunun, üretimin azaltılması olduğunu söyledi

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği İkinci Başkanı Sait Evrenkaya, yumurtacılık hakkındaki görüşlerini Gazeteniz Kocatepe ile paylaştı. Evrenkaya, üretimin azaltılmasının bir çıkış yolu olabileceğinin altını çizdi.
BORÇLARINI ARTIRIP
YENİ CİVCİV ALIYORLAR
GAZETENİZ KOCATEPE: Yumurta sektöründe sıkıntı var mı?
SAİT EVRENKAYA: Son 2 yıldır yumurta üretiminde artış var. Bundan doğan bir sıkıntı var. Ortalama her 5 yılda 1 bu tür sıkıntılar yaşanıyor sektörde. Sıkıntının aşılması için üretimin azalması gerekiyor, yaşlı hayvanların da kesilme ya da ihraç yoluyla azaltılması gerekiyor. Sektörde yeni civciv girişleri kontrol altına alınmalı, bu girişlere ara verilmeli. Yumurtadan edilen zararı yumurtadan karşılamak gibi bir düşünce var. Bu yaklaşımla hareket edenler, borçlarını artırarak yeni civcivler getiriyor. Bu şekilde ilerleyen sürecin iyi sonuçlar getirmeyeceğini, iflas ertelemelerin yaşanabileceği düşünülüyor.
Yumurtalar farklılık gösteriyor mu?
İki tür yumurtadan bahsedebiliriz. Anlaşılacak şekilde, biri, üzeri etiketli ve kapaklı, diğeri ise açık, ambalajı olmayan yumurta. Paketler çok basit görünmesine rağmen, yumurtanın fiyatını etkileyen bir unsur. 20 kuruş olarak belirlenen fiyata bir de paket maliyeti eklendiğinde satışta 4 kuruş fark ediyor, marketlerde 24 kuruşa yumurta satılıyor.
BAŞMAKÇI, ULUSAL MARKET TEDARİKÇİLERİNDENDİ
Başmakçı, bu hafta yumurtanın fiyatını 18 kuruş olarak açıkladı…
Başmakçı Kooperatifi, yakın zamana kadar, ulusal bir marketin yumurta tedarikçilerinden biriydi. Paketli yumurta fiyatını açıklıyordu. Başmakçı, geçtiğimiz hafta fiyatı 18 kuruş olarak açıkladı. Ekim ayının 3’ünden itibaren ulusal market tedarikçiliğinden çıktı. Çünkü marketler uzun vadeli olarak çalışıyor, vadeli işlem ise zorda olan sektörün daha da sıkıyor. Başmakçı, şu an paketsiz yumurtanın fiyatını açıklıyor.
Küçük-büyük üretici ayrımı var mı?
Bana göre bu ayrım doğru değil. 50-100 bin yumurta üretenin zararı, daha büyük üreticilere göre daha küçük. Büyük üreticiler, herhangi bir aksaklıkta birim adetten dolayı daha büyük zorluk çekiyor.

Yumurtacılık sektörü sahipsiz, devlet el atmalı

Bilgeler Yumurtacılık ve Tavukçuluk Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Sağbilge, yumurta sektörünün sahipsiz olduğunu belirterek “Devlet, sektöre el atmalı” dedi. Sağbilge, kendi şirketinin geçen yıl 9,5 milyon dolar ihracat yaptığını, bu yıl ise daha 950 bin dolarlık ihracata ulaşamadığını kaydetti

Bilgeler Yumurtacılık ve Tavukçuluk Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Sağbilge, yumurtacılık sektöründe iflas ertelemelerin yaşandığını, devletin el atmaması hâlinde sıkıntıların artacağını kaydetti. Hakkı Sağbilge’nin Gazeteniz Kocatepe’ye anlattıkları şöyle:
GAZETENİZ KOCATEPE: Yumurta fiyatları üzerinde bir tartışma var. Bu tartışmanın kaynağı nedir?
HAKKI SAĞBİLGE: Başmakçı, her Pazartesi günü fiyat açıklar. Bu fiyatlar Türkiye’nin her yerinde Edirne’den Van’a kadar, bakkalından marketine kadar herkesi bağlar. Ulusal marketlere mal satan büyük firmalar Başmakçı üzerine anlaşmalı çalıştıkları için Başmakçı’nın fiyatını baz alırlar. Ama spot piyasada Başmakçı’nın fiyatı geçerli değildir. Çünkü Başmakçı, fiyatı ne kadar yüksek açıklarsa açıklasın bu, büyük firmaların lehine, ulusal marketlerle çalışanların lehine, spotta çalışan küçük üreticilerin hep aleyhine olmuştur. Başmakçı, yumurtanın fiyatını 24 kuruş açıkladığı 4-5 haftadır biz, iç piyasaya yumurtayı 20 kuruşa, 19 kuruşa, 18 kuruşa, hatta 17.5 kuruşa kadar sattık. Tabii bu arada Başmakçı da ulusal marketlerle bağlantılı çalıştıkları için cebine yüksek miktarda bedel giriyor; ama spot çalışanlar, üretim maliyetinin altında, zarar ederek malı iç piyasaya pazarlıyor.
Spot çalışma ne demektir?
Spot çalışma, ulusal marketlere mal vermeyen firmaların toptancılarla çalışmasıdır. Kendi ürettiklerini toptancıya satıyorlar, pazarcıya satıyorlar. Aradaki fiyat farkı az bir para değil. Bir kamyonda 165 bin 600 yumurta taşınır. Fiyat farklılığı, 1 kamyonda 8 bin liraya yakın zarar demektir.Bazı vilayetlerdeki arkadaşlar, durumu Rekabet Kurumu’na ileteceklerini söyleyince Başmakçı, fiyatını 18 kuruşa düşürdü. Bu hafta da fiyatını 18 kuruştan açıkladı. Spot dediğimiz serbest piyasa da zaten 18-19 kuruş aralığında. Afyonkarahisar’da bizim birliğimiz olan Yum-Bir var. Yum-Bir’in açıklamış olduğu dünkü fiyat 19 kuruş. Piyasa ile Başmakçı, şu anda birbirini dengeledi. Açık yumurtanın fiyatı açıklanır. Üzerine artı paket parası, varsa nakliye, varsa KDV eklenir. Ulusal marketler ne şekilde anlaştılarsa serbest piyasa ekonomisinde yönlenirler.
8 KAMYON ÜRETEN, BAŞMAKÇI’DAN 2 KAMYON ALIYOR
Büyük üreticilerin küçük üreticileri safdışı bırakma gibi bir girişimi var mı?
Onu zaten yaklaşık 2 yıldır yapıyorlar. Bugün Türkiye’nin genelindeki büyük firmalar Başmakçı ile anlaşıyorlar. Kendileri birer, ikişer kamyon mal alıyorlar, yüksek fiyattan da olsa, zarar da etseler. Kendi ürettikleri yumurtayı da Başmakçı fiyatı üzerinden ulusal marketlere sattıkları için ürettikleri günlük 8 kamyon malı yüksek paraya satıyorlar. Uzun vadede hiç zararı olmuyor büyük firmaların. Sayın Bakan’a bundan 3-4 ay önce 3-4 arkadaş, bilgi verdiler. Yumurtadaki tarih olayı dünyanın hiçbir yerinde yok. Yumurtanın paketlenmesi de dünyanın hiçbir yerinde yok. Yumurtayı paketlerseniz, normalde 75-90 gün dayanan yumurtanın hava almamasına neden olursunuz. Paketlenen yumurta 15 gün içinde bozulur. Yumurta üzerinde yazılan tarihin kaldırılmasını rica ettik. Şu anda dosya Sayın Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in önünde. Ama Bakan’ı yanlış yönlendiren büyük üreticiler nedeniyle imza atılıp genelge yürürlüğe konulmadı. Yumurtanın üzerindeki tarih, renkli boyadır. Yumurtayı kaynattığınız takdirde bu renkli boyanın yumurtanın beyazına, sarısına aynı şekilde çıktığını görürsünüz. Bunu deneyebilirsiniz.
Paketli yumurta daha sağlıklı mıdır?
Yumurta, iyi bir tesisle de üretilse yumurtadır; kötü tesiste üretilse de yumurtadır. Aradaki fark teknoloji farkıdır. Biz tasnifleyerek topluyoruz, başkası da eliyle toplar. İhracat çalıştığımız için, iç piyasada kaliteyi üst düzey tuttuğumuz için, kirli yumurtayı devamlı ayırıyoruz. Kırılan yumurtaya bulaşan yumurta olursa onu kirli diye ayırıyoruz. Bu kirli yumurtayı biz pastorizecilere satıyoruz. Ama piyasada üreticilerin zor durumda oluşundan kaynaklı, yumurtadaki rantı büyük gören pazarcı ve toptancılar, kirli yumurtayı bizden alıyorlar, köy yumurtası diye, gezen yumurta diye satıyorlar. Bizim ürettiğimiz yumurtayı yarı fiyatına alıp normal tüketiciye 1 liradan satıyorlar. Açıkta yumurta satmak yasak, ama insanlar köy yumurtası diye alıyorlar. Biz 30 yumurtadan 5,7 lira alırken, köy yumurtasının kolisini 30 liradan satıyorlar. Sektör sahipsiz. Yum-Bir’in merkezinde olan yöneticiler, kendi hesapları peşinde oldukları için üretici ile ilgilenmiyorlar. Bugün çocuklara Milli Eğitim Bakanlığı aracılığıyla süt dağıtılıyor. Sütün her türlü hilesi var. Yumurtanın hiçbir hilesi yok. Bakanlık olarak her talebeye 1 yumurta kampanyası başlatılsın. Bu bile yumurtanın tüketiminde katkı sağlayacaktır. Sesimizi yukarıya duyuramıyoruz, bir an önce üreticilerin derlenip toplanıp bunları anlatmalıyız. Geçen yıl 70 milyon küsur yumurta ihracatı olan bir Afyonkarahisarımız vardı, şu anda 30 milyon dolar civarında ihracatı olan bir Afyonkarahisarımız var.
9 BUÇUK MİLYON DOLARDAN
950 BİN DOLARA
Suriye ve Irak’taki olaylar nedeniyle ihracatın düştüğü belirtiliyor…
İhracata mal gidiyor. İhracatçılar uyandı. Türkiye’deki iç piyasadaki fiyatları baz alarak uygun ve ucuz mal almaya gayret ediyorlar. Birbirini tetikliyor. Sektör sahipsiz.
Benim firmam geçen yıl 9 buçuk milyon dolar ihracat yaptı, bu sene daha 950 bin dolarlık ihracat yapamadı. İhracat fiyatının iç piyasaya endeksli olarak düşük olması bunu etkiledi.
Başmakçı 22 hafta 27 kuruş fiyat açıkladı. Biz o dönem iç piyasaya yumurtayı 20 kuruşa sattık. Başmakçı fiyatı geri çekti, toptancı da fiyatı çekti. Sürekli zararına yumurta sattık. ��reticinin ciddi manada sıkıntısı var. Sektör borçlu, karnesi zayıf. 4 firma iflas erteleme almış durumda. Devletin sektöre el atması lazım. İflas erteleme alan insanlar, sektörün durumundan zarar gördü. Geçen sene Silopi-Cizre’de çıkan terör olaylarından dolayı bizim ihracata göndermiş olduğumuz TIR’lar, Cizre’de yol kapalı olduğu için Habur’a geçiş verilmedi. Habur’a giriş verilmeyince bizim satışını gerçekleştirdiğimiz, yüklemesini yaptığımız mal, 15, 18, 20 gün orada bekledi. Bunları alan tüccar da bizim paramızı doğru düzgün göndermedi. Bankalar, krediyi kesti. Gücümüzün yettiği kadarıyla borcumuzu ödemeye gayret ettik. Gelmeyen paralar ve sıkıntımız yüzünden biz 31.12.2015’te mahkemeye müracaat ettik, şirketimiz için tedbir kararı istedik. Ocak’ta 23 kuruş olan yumurta, Mart’ta 15 kuruşa düşünce diğer 3-4 firma da iflas erteleme için müracaat ettiler. Üretici olarak mağdur durumdayız.
BORCU BURADA YAPTIK, NASIL SEKTÖR DEGİŞTİRELİM?
Yumurtadan gelen zararı yumurtadan gidermek zor deniyor…
Ortada bizim bir borcumuz var. Bu sektörde bu işi yaparak borçlandık biz. Bu borcu ödemeden nasıl sektör değiştirir?
Ege İhracatçılar Birliği’nden davet aldık. Birlik tarafından 10 üretici davet edildik. Büyük bir sektör olmamıza rağmen bizim sektörümüz balıkçılar tarafından yönetiliyor. Bu da bir handikap. 10 firmanın 5 tanesi Afyon firması. İhracatın Ege Şampiyonu 10 Yıldız Firma diye bizi sahneye davet ettiler. Birinci sıra Afyon Yumurta, Türkiye’de ihracat şampiyonu. İkinci sıra Hisar Yumurta’nın ortaklarından Pekin Tavukçuluk, iflas erteleme istedi. Altıncı sıra Bilgeler Gıda, iflas erteleme istedi. Maya Tavukçuluk, 7’nci sırada ve iflas erteleme istedi. 8’inci sıra Tokman iflas erteleme istedi. Başmakçı Kooperatifi de bu sıralamada 4 ya da 5’inci sırada. Afyon’un gururu Afyon Yumurta birinci sırada. Bu şilti biz aldığımızda, sevinmemiz gerekirken bize güldüler: Siz ihracat şampiyonu olmuşsunuz, ama 10 firma içinde 4 firma neden iflas erteleme istediniz, niye battınız, dediler. Devletimizin, Sayın Cumhurbaşkanımız’ın, Sayın Başbakanımız’ın ihracatçıyı desteklemek için nasıl çalıştığını biliyoruz, her gün televizyondan açıklama yapıyorlar. Bizi de bu hale getiren sektörün bozuk oluşu ve bankaların acımasız tutumu. Bankalar, sektörün gidişatından dolayı bizim kredilerimizi kestiler. Günü gelmeyen kredilerimizi geri istediler. Günü gelip ödediğimiz kredileri serbest bırakıp tekrar kullandırmadılar. Sonuçta ortada bir büyük yatırımımız var. Herkes sektörü kıskaca aldı. Üreticinin tavuğu bir gün aç, bir gün tok. Bu da üretimi zorluyor. Ülkenin geçtiği badireler de, Irak ile olan ilişkiler de sektöre eksi olarak yansıyor. Üretici değil tüccar daha çok para kazanıyor.

RÖPORTAJLAR: MURAT ARISOY