Yıllara Meydan Okuyan Afyon Binaları
Afyonkarahisar, tarihin izlerini taş duvarlarına işleyen, geçmişin ruhunu bugüne yansıtan bir şehir. Şehrin kalbi olarak bilinen Afyonkarahisar Kalesi'nin eteklerinde yükselen geleneksel konaklar, Osmanlı sivil mimarisinin zarafetini sergilerken, Cumhuriyet'in ilk yıllarından miras kalan binalar modernleşme çabalarının simgesi olarak dikkat çekiyor. Taş Medrese gibi eğitim mirasları, Demiryolu İşçi Lojmanları gibi sanayileşmenin ilk adımları ve tarihi hükümet konağı gibi idari yapılardan oluşan bu eşsiz koleksiyon, Afyonkarahisar'ın yalnızca doğal güzellikleriyle değil, kültürel ve mimari zenginlikleriyle de Anadolu'nun saklı hazinesi olduğunu gösteriyor. Geçmişle bugünü buluşturan bu yapılar, her bir köşesinde anlatılmayı bekleyen hikayeler barındırıyor.
MİLLET HAMAMI
Afyonkarahisar’da Tac-ı Ahmet Mahallesi, Hamam Aralığı Sokağı üzerinde bulunan yapı, güneyden kuzeye eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiştir. Hamamın güney kısmında kadınlar bölümü, kuzey kısmında ise erkekler bölümü yer almaktadır. Doğu cephesinde bulunan kadınlar bölümü soyunmalık kısmı, cephenin güney kanadına bitişik bir şekilde konumlanmıştır. Bu cephe üzerinde külhan, soyunmalık bölümünün kuzey duvarına dayalı olarak inşa edilmiştir. Cephenin kuzey kesiminde ise üç adet pencere açıklığı bulunmaktadır.
Erkekler bölümünün soyunmalık kısmı, doğu cephesinin kuzey ucunda yer almakta olup buraya sekiz basamaklı bir merdivenle çıkılmaktadır. Soyunmalık, girişin iki yanında birer kare mekan, ortada büyük bir dağılım alanı ve bu alanın batısında kuzey-güney doğrultusunda uzanan dikdörtgen bir mekandan oluşmaktadır. Ilıklık bölümü, kuzey-güney yönünde dikdörtgen bir plana sahip olup üzeri aynalı tonozla kaplanmıştır. Bu mekanın doğu duvarında, yuvarlak kemerli iki giriş açıklığı yer alır. Sıcaklık kısmı ise kubbeyle örtülü kare bir mekan ile bu mekanın doğu ve kuzey kenarlarında yer alan, aynalı tonozla örtülü halvet hücrelerinden meydana gelmektedir.
Kadınlar bölümü soyunmalığı, doğu cephesinin güney kesiminde yer almakta ve dikdörtgen bir çıkıntı oluşturmaktadır. Bu mekanda yer alan fıskiyeli havuz ise günümüzde Afyon Arkeoloji Müzesi bahçesinde sergilenmektedir. Kadınlar soyunmalığının kuzey cephesinin doğu ucunda, basit silmelerle çerçevelenmiş bir taç kapı dikkat çekmektedir. Ilıklık bölümü, doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen bir alandır ve üzeri aynalı tonozla örtülüdür. Mekanın kuzey duvarının doğu kesiminde iki giriş açıklığı bulunmaktadır. Bu açıklıklar, aynalı tonozla örtülü doğu-batı doğrultusunda uzanan başka bir dikdörtgen mekana açılmaktadır. Kadınlar ve erkekler bölümlerindeki sıcaklık alanları benzer şekilde kubbeli bir ana mekan ile bu mekana açılan, aynalı tonozla örtülü halvet hücrelerinden oluşmaktadır.
Yapının su deposunun kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir şekle sahip olduğu anlaşılmaktadır. Hamamın yapılış tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, XVII. ve XVIII. yüzyıl Osmanlı mimarisine özgü özellikler taşımaktadır. Geçmişte çeşitli müdahaleler gören yapı, 1911 yılında yaşanan bir yangının ardından kadınlar soyunmalığı mahalledeki Ermeniler tarafından yeniden inşa edilmiştir. Erkekler soyunmalık kısmı ise 1955 yılında yapılan çalışmalarla yenilenmiştir.
