Yeni yılda yapı denetimi devreye giriyor

Yeni yıl ile birlikte Türkiye’nin 81 ilinde inşaatlar, yapı denetim firmalarının kontrolünde yapılacak.

İnşaat Mühendisleri Odası Afyonkarahisar Temsilcisi Necip Taşpınar, artık her inşaatın müteahhit firmayla birlikte yaptırılacağını söyledi.Türkiye’nin 19 ilinde pilot olarak denenen, inşaatların daha sıkı kontrol edilmesini amaçlayan yapı denetim sistemi, 1 Ocak 2011’den itibaren bütün illerde uygunlanmaya başlayacak. İnşaat Mühendisleri Odası Afyonkarahisar Temsilcisi Necip Taşpınar, “Şimdiye kadar inşaat işlerinin yapı denetimi inşaat mühendisleri, mimarlar, elektrik mühendisleri ve makine mühendisleri tarafından birey olarak yapılmakta idi. Belediye için yapılan projelerin fenni mesuller adına inşaatların denetlenmesini bu mühendis ve mimar üyeler yapmaktaydı. İnşaatlardaki demir kontrolü, beton kontrolü, mimari olarak oturduğu alan şekilleri, elektrik tesisatı, makine tesisatı hepsi ilgili mühendisler tarafından kontrol edilmekteydi. Şimdi bunlar artık kurumsallaştı. Yapı denetim firmaları tarafından ortaklaşa belediye ile beraber denetlenecek. Bunun çeşitli faydaları olduğu kadar eksikleri de olabiliyor. Daha kontrollü bir yapı denetimi sayesinde inşaat denetleme sistemi düşünülüyor. Yapı denetim firmaları inşaatın temelinden bitinceye kadar her türlü kaliteyi kontrol edecekler” dedi.
Afyon’da 10 firma belirlendi
Afyonkarahisar’da da yapı denetim firmalarının bulunduğunu aktaran Taşpınar, “Afyonkarahisar’da 10 adet yapı denetim firmasına müsaade edilmiştir. Bu firmalar noterde çekilen kura ile tespit edilmiştir. Bunların yedekleri de tespit edilmiştir. Yapı denetim sisteminde yapı sahibi, arsa sahibi yapı denetim firmasıyla bir anlaşma yapıyor. Bu anlaşmaya göre belirli aralıklarla işin safhalarına göre para ödemesi yapıyor. Bu inşaat maliyetinin yüzde 3 ile 5’i arasında değişiyor. Zaman içinde ödeme yapılıyor” ifadelerini kullandı.
Müteahhit hizmeti şart
Yapı denetim firmalarının Bayındırlık Bakanlığı tarafından denetleneceğini, firmaların istenen numuneleri Bakanlık’a göndermemesi durumunda Bakanlık tarafından firmaya ceza verileceğini ya da firmanın meslekten men edileceğini belirten Taşpınar, şöyle devam etti:
“Yapı denetim firmasının bir şeyi denetleyebilmesi için muhakkak bir müteahhit firmanın olması gerekiyor. Çünkü bu yapı denetim firmaları., denetim firmaları. Eskiden arsa sahipleri birkaç usta tutup inşaata başlayabiliyordu ama şimdi müteahhide vermek zorunda olacaklar. En azından gelir yönünden kontrol etmiş olacak devlet. Müteahhit firmanın o inşaatı ne kadara yapacağı belirlenecek. Müteahhit de faturalandıracak yaptıklarını. O da kayda girecek. Bu denetim firmaları kayıtdışılığın önüne geçilecek.”
En az 5 sene tecrübe gerek
Yapı denetim firmalarının personelleri konusunda da belli ölçütlerin olduğuna dikkat çeken Necip Taşpınar, “Yapı denetim firmasının asgari personel kadrosu var. Şirketin en az iki tarafından kurulması lazım. Bunların da muhakkak mühendis veya mimar olmaları gerekiyor. Yanında çalıştırdıklarının başka bir işte çalışmaması lazım. Proje uygulama sorumlusu inşaat mühendisi bir tane, proje uygulama sorumlusu mimar, bir denetçi inşaat mühendisi bir elektrik mühendisi bir makine mühendisi. Bunlar en az 5 sene tecrübeli, bayındırlık bakanlığı tarafından istenilen kriterleri sağlamış olan mühendis ve mimarlar arasından seçiliyor” dedi.
Taşpınar, bir inşaat mühendisinin 30 bin metrekare, elektrik mühendisinin ise 60 bin metrekareye bakabildiğini, bu eşiğin aşıldığı zamanlarda ek personele ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi. (Kocatepe)

Eleştirilen yönleri de var

Öte yandan Yapı Denetim Kanunu’nun bazı eleştirilen yönleri de bulunuyor. İnşaat Mühendisleri Odası, Makine Mühendisleri Odası ile Mimarlar Odası’nın 11 Ağustos 2010 tarihinde yaptığı ortak basın açıklaması, Kanun’da eleştirilen yönleri gözler önüne serdi. Açıklamada eleştiriler ve öneriler şu şekilde özetlendi:
“Nüfusunun yüzde 98‘i deprem tehlikesi altında yaşayan ülkemizde konutların yüzde 67‘si kaçak ya da ruhsatsızdır. Bina stokunun yüzde 40’ı oturulabilir durumda değildir. Fakat mevcut Yasa, 3194 sayılı İmar Yasasının 26. maddesinde belirtilen kamu yapı ve tesisleri ile 27. maddede belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar ve bodrum kat hariç tek parselde bulunan ve 200 metrekareyi geçmeyen iki katlı müstakil yapıları kapsam dışında bırakmıştır.”
“Yasanın temel eksiği, mühendislik mimarlık hizmetlerinin mesleki yeterlilik, eğitim, belgelendirme ve denetleme boyutlarını içermemesi ve birçok kez eleştirdiğimiz “imzacılık” yaklaşımına ortam yaratılmasıdır.”
“Yasaya göre yapı denetim kuruluşlarının yapı sahipleri tarafından belirlenmesi gerekirken, uygulamada müteahhitler öne çıkmakta, bu durum haksız rekabet koşullarına neden olmakta, bağımsız bir yapı denetim sisteminin oluşmasının koşulları en başta yok olmaktadır.”
“Denetçi Belgelerinin verilmesi ve takibi TMMOB‘ye bağlı Odalar tarafından yapılmalı, yapı denetimi mekanizmasında yer alan meslektaşların sicillerinin tutulması ve meslek içi eğitimler TMMOB‘ye bağlı ilgili Odalarca yapılmalıdır”
“Bütün kamu yapıları yasa kapsamına alınmalıdır. TOKİ, KİPTAŞ ve benzeri kuruluşların inşaatlarının denetimi, yapı denetim sistemi içerisine dahil edilmelidir.”
“Yapı denetim uygulamasını sağlam bir zemine oturtacak Yapı Sigortası ve Mesleki Sorumluluk Sigortası sistemine bir an önce geçilmelidir.”