- Haberler
- Hayatın İçinden
- Unutulmuş Türkler
Unutulmuş Türkler
Türkler, tarihin en eski dönemlerinden beri dünya sahnesinde varlık göstermiştir. Günümüzde Özbekistan, Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan gibi birçok Türk devleti bilinirken, pek çok kişinin adını bile duymadığı Yakutistan'da yaşayan Saha (Yakut) Türkleri de Türk dünyasının önemli bir parçasıdır.
SAHA TÜRKLERİ KİMDİR?
Saha (Yakut) Türkleri, Rusya Federasyonu’na bağlı Saha Cumhuriyeti’nde yaşayan bir Türk halkıdır. Yakutistan, Rusya’nın doğusunda yer alır ve sahip olduğu doğal güzellikleriyle dikkat çeker. Bölge, Lena Nehri ve onun oluşturduğu geniş havza ile şekillenmiştir. Yakutistan’daki toplam 450 binden fazla nehir ve 670 bine yakın göl, bölgenin doğal yapısını belirler.
YAKUTİSTAN’IN ZORLU COĞRAFYASI
Yakutistan, sert iklimi ile bilinir. Kış ayları 7 ila 9 ay arasında sürerken, sıcaklıklar kuzeydoğuda -70°C’ye kadar düşebilir. İlkbahar ve sonbahar oldukça kısa geçerken, yaz mevsimi yalnızca 2-2,5 ay kadar sürer. Yaz aylarında ise Yakutsk şehrinde sıcaklık 38°C’ye kadar çıkabilir. Bölge, geniş ormanlık alanlarıyla da dikkat çeker; toplam 126 bin kilometrekareden fazla alan ormanlarla kaplıdır.
SAHA TÜRKLERİNİN TARİHİ VE KÜLTÜREL KİMLİĞİ
Saha Türkleri, 13. ve 14. yüzyıllarda Moğol kökenli Buryatların saldırıları nedeniyle Baykal Gölü çevresinden kuzeye göç eden Türk halklarının torunlarıdır. Moğollar, Evenkler ve diğer Sibirya halklarıyla kaynaşarak bugünkü kimliklerini oluşturmuşlardır. Günümüzde Saha Türkleri, Şamanizm ve Tengricilik gibi geleneksel inançlarını Ortodoks Hristiyanlık ile birleştirerek yaşamlarını sürdürmektedir.
DİL VE KÜLTÜR
Yakutça, Türk dillerinin kuzey koluna ait olup yaklaşık 456 bin kişi tarafından konuşulmaktadır. Dilbilgisi yapısı itibarıyla sondan eklemeli ve ünlü uyumuna sahip olan Yakutça, Moğolca, Tunguzca, Rusça ve bazı Paleo-Sibirya dillerinden etkilenmiştir. Ancak, diğer Türk dillerinin aksine Arapça ve Farsçadan büyük ölçüde bağımsız kalmıştır. Yakutistan'da resmi dil olan Yakutça, Taymir Yarımadası ve Rusya’nın kuzeydoğusundaki halklar arasında ticaret dili olarak da kullanılmaktadır.
Saha Türklerinin kültürü, eski Türk gelenekleriyle büyük benzerlik gösterir. Geleneksel kıyafetleri, yaşam tarzları ve yemekleri günümüze kadar korunmuştur. Kış aylarında ren geyiği derisinden yapılan ayakkabılar giymeleri de bunun bir göstergesidir. Ayrıca, "Küyerçek" adlı yemekleri geleneksel mutfaklarının önemli bir parçasıdır.
NÜFUS VE GÜNÜMÜZ DURUMU
Saha Cumhuriyeti’nin toplam nüfusu yaklaşık 929 bin olup, bunun %46’sını Sahalar oluşturmaktadır. Sovyetler Birliği döneminde yaşanan baskılar ve zorunlu kolektivizasyon süreci nedeniyle nüfusları ciddi şekilde azalmışsa da, günümüzde kültürel ve dilsel kimliklerini koruma çabaları devam etmektedir.
Saha Türkleri, coğrafi uzaklıkları ve sert iklim koşulları nedeniyle dünya genelinde çok fazla tanınmasa da, Türk dünyasının ayrılmaz bir parçasıdır. Geleneklerini ve dillerini yaşatma mücadelesi veren Sahalar, unutulmuş bir Türk halkı olarak tarih sahnesinde varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
