Uçaklarda Hangi Koltuk Daha Güvenli?

Uçakla seyahat etmek, hava yolculuğunun en güvenli taşıma yöntemi olarak kabul edilse de, uçuş sırasında yaşanabilecek kazalar, pek çok yolcunun aklında soru işaretleri bırakmaktadır. 2024 yılına damgasını vuran, dikkat çeken trajik kazaların ardından, sık uçan yolcuların aklındaki sorular yeniden şekillenmeye başladı. “Uçak kazalarından sağ kurtulmanın yolları nelerdir?”, “En güvenli koltuk hangisidir?” gibi soruların cevabı, hem yolcuların hem de uzmanların gündeminde yer almaya devam ediyor. Uçak kazalarında hayatta kalmanın, neredeyse her zaman şans faktörüne bağlı olduğu görüşü yaygın olsa da, uçaklardaki koltuk konforu ve güvenliğiyle ilgili bazı ipuçları hala merak edilmektedir.

Birçok yolcunun aklında ise, havacılıkta sıkça duydukları bir atasözü vardır: “Uçağın arka kısmı önden daha güvenlidir!” Peki, bu atasözü ne kadar doğru? Gerçekten de uçakların arka kısmındaki koltuklar, diğer bölgelere göre daha güvenli mi? Gelin, bu soruyu uzmanların görüşleriyle birlikte detaylıca inceleyelim.

ARABALARDAKİ GÜVENLİLİK İLE UÇAKLARDAKİ GÜVENLİLİK ARASINDAKİ FARKLAR

Uçak kazaları her ne kadar otomobil kazalarına göre daha nadir olsa da, uçakların içinde gerçekleşen kazaların hayatta kalma oranları daha fazla araştırılmaktadır. Pek çok insanın uçak kazasıyla ilgili düşündüğü ilk şey, çarpışmanın hemen sonrasındaki hayatta kalma şansıdır. Uçak kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısı, çoğunlukla kazanın türüne ve uçak içindeki tahliye hızına bağlı olarak değişir.

Birçok uzman, uçaklardaki güvenliğin aslında uçuş sürecinden önce başlamakta olduğunu belirtmektedir. Her ne kadar uçaklar çarpma anına dayanıklı şekilde tasarlanmış olsa da, bir kazanın ardından sağ kalma şansını en çok etkileyen faktör, yolcuların uçaktan tahliye olma hızıdır. Uçaklar, son yıllarda 16G’ye kadar dayanabilecek şekilde üretilmiş olup, çarpma sonrası sağ kalma şansını artıran pek çok özelliğe sahiptir. Ancak burada önemli olan, yolcuların kazadan sonra uçağı ne kadar hızlı terk edebilecekleridir. Tahliye hızının artması, kazadan sağ kurtulma şansını ciddi oranda artıran bir unsurdur.

ARKA KISIM MI DAHA GÜVENLİ? HANGİSİ DAHA RİSKLİ?

Uzmanların belirttiğine göre, uçak kazaları analiz edilerek elde edilen verilerde, arka kısmın daha güvenli olduğu görüşü bazen doğru olsa da, her kaza özelinde farklı sonuçlar doğurabilmektedir. 2015 yılında TIME dergisi, 1985-2000 yılları arasındaki ABD uçak kazalarını inceleyerek, oldukça ilginç bir analiz yayımlamıştır. Bu analize göre, uçağın arka kısmındaki koltukların ölüm oranı yüzde 32 olarak kayda geçmiştir. Ön tarafta bu oran ise yüzde 38’dir. Orta kısım ise yüzde 39 ile en riskli bölge olarak öne çıkmıştır. Ancak bu verilere ek olarak, arka kısmın en güvenli kısmı olduğu düşüncesi, daha detaylı bir şekilde irdelendiğinde, sadece arka kısımdaki orta koltukların yüzde 28 ölüm oranı ile en güvenli alan olarak öne çıktığı anlaşılmaktadır.

“En kötü koltuklar” ise uçakta ortada bulunan koridor koltuklarıdır ve bunların ölüm oranı yüzde 44 olarak belirlenmiştir. Bu veriler doğrultusunda, uçaklarda en güvenli koltuklar, arka kısmın orta koltukları olarak öne çıkıyor. Ancak, burada bir istisna söz konusu: Uçak kazalarının türüne bağlı olarak, bazı kazalar arka kısmın değil, ön kısmın daha güvenli olduğu durumlarla sonuçlanabiliyor.

TAHLİYE HIZI EN ÖNEMLİ FAKTÖR

Uçak kazalarındaki hayatta kalma şansı, yalnızca koltuk seçiminden çok daha fazlasına bağlıdır. Uçak güvenliği uzmanları, her kazanın kendine özgü olduğunu ve dolayısıyla her kazada hangi koltukların güvenli olduğuna dair net bir kural bulunmadığını ifade etmektedirler. Modern uçaklar, çarpma durumunda yolcuların hayatta kalabilmesi için özel olarak üretilmiş olup, 16G’ye kadar dayanabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu, çarpma şiddeti ne olursa olsun, uçakların yapısının, yolcuları koruyacak şekilde tasarlandığı anlamına gelir. Ancak, bu çarpmanın hemen ardından hayatta kalma şansını artıran tek faktör uçak yapısının dayanıklılığı değil, yolcuların hızlı tahliye olabilmesidir. Kazadan sonra hızlı bir şekilde tahliye olabilmek, yolcuların sağ kalma oranını ciddi şekilde artırmaktadır.

Bir örnek vermek gerekirse, 2015 yılında gerçekleşen Jeju Air kazasında, kuş çarpması sonrası motor arızası yaşanmış ve uçağın gövde üstü inişi gerçekleştirilmiştir. Eğer uçak, pistin sonunda bulunan beton bariyere çarpmamış olsaydı, kazadan sağ kurtulabilen yolcuların sayısının çok daha yüksek olması mümkündü. Bu durum, tahliye hızının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.

KAZALARDA HAYATTA KALMA ORANI: MODERN UÇAKLARIN ÖNEMİ

Bugünün modern uçakları, yalnızca çarpma anında dayanıklılığı ile değil, aynı zamanda yangının yayılmasını engelleyen malzemelerle üretildiği için, kazalarda hayatta kalma oranı oldukça yüksektir. Örneğin, uçak içindeki yangının hızla yayılmasını engelleyen malzemeler, yolcuların tahliye olmasını ve hayatta kalmalarını sağlayan önemli faktörlerden bir tanesidir. Yine de bazı kazalar, hayatta kalma şansını neredeyse imkansız hale getirebilmektedir. Azerbaycan Havayolları kazasında olduğu gibi, uçak ciddi hasar gördüğünde hayatta kalma şansı oldukça düşük olabilmektedir. Ancak bu tür kazalar oldukça nadirdir ve çoğu uçak kazasında kurtulma şansı yüzde 90’ın üzerinde olmaktadır.

UÇAKTA EN GÜVENLİ KOLTUK VAR MI?

Uçak kazalarındaki hayatta kalma oranı, tek bir faktöre bağlı değildir. Her ne kadar bazı kazalarda arka kısımdaki koltuklar daha güvenli görünüyor olsa da, uçak kazalarında güvenliğin tek belirleyeni koltuk seçimi değildir. Havacılık güvenliği uzmanları, kazaların doğası gereği her kazanın kendine özgü olduğunu vurgulamaktadır. Uçakların modern yapısı ve yangına dayanıklı malzemeleri sayesinde hayatta kalma şansı oldukça yüksektir. En önemli faktör ise, kazanın türü ve hızlı tahliye olabilme yeteneğidir. Yani, uçak kazasında sağ kalmak için güvenli koltuklardan ziyade, tahliye hızının artırılması çok daha etkili olacaktır.