Türkü derlemesi yapmak kolay değil

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Devlet Konservatuvarı’nda İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Müzik Teorisi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Göktan Ay tarafından “Türk Kültürü ve Türk Müziği Alanında Yapılan Araştırma ve Derleme Çalışmalarının- Yayınlarının Kesişen ve Ayrışan Yönlerine Akademik Yaklaşım” konulu konferans gerçekleştirildi.
AKÜ Devlet Konservatuvarı’nda düzenlenen ve İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Müzik Teorisi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Göktan Ay’ın konuşmacı olarak yer aldığı konferansta Türk Kültürü ve Türk Müziği alanında yapılan derleme ve araştırmalar hakkında bilgiler verildi. Müziğin bir bilim dalı olduğunu söyleyen Ay, araştırma ve derlemenin iki ayrı kavram olduğunu ifade etti. Ay, “Bir derleme yaparken derlemenin seçip toplama olduğunu yani bir yere bir yöreye gittiğiniz zaman oralardan malzeme toplamak olduğunu biliyoruz. Toplama derken bu malzemenin kesinlikle en iyisini, en doğrusunu, en güzelini seçmek olarak almıyoruz. Böyle olduğu için tek bir örnek alındığı için elimizde tek bir örnek kalmış ve varyasyon dediğimiz çeşitler yoktur” diye konuştu. Türkülerin çoğunda varyasyonun olmadığını ifade eden Ay, “Bugün türkülerimizin çoğunda varyasyon türkü bulamıyoruz. Aslında varyasyon çok fazla var. Çünkü hepimiz biliyoruz ki bir yörede bir yemek bir türlü yapılmıyor, bir türkü bir türlü söylenmiyor. Bunun farklı şekillerde olması gerekiyor ama bugüne kadar yapılan işlerde maalesef gittikleri yerlerde, burada türkü söyleyen var mı? Burada şarkı söyleyen var mı, diyerek sadece bir kişi ile muhatap olmuşlar” dedi.
ÖNCE KARAR VERİLMESİ GEREKİYOR
Derleme yapmak için öncelikli işin karar vermek olduğunu söyleyen Ay, derleme sürecini şöyle anlattı:
“Nereye gidilecek, ne aranacak, buna karar verilmesi lazım. Derleme bir kişi ile yapılmaz ekip olması lazım. Tek kişi ile yapıldığı zaman bazı şeyler gözden kaçabiliyor. Yani bir türkü derlemeye gittiniz sözleri kaçırabiliyorsunuz. Müzisyen değilseniz müziği kaçırabiliyorsunuz. Bunlar yapılmadığı zaman o derleme yanlış sonuçlar getirmeye başlıyor. Derleme yapılacağı zaman masa araştırması var. Ne yapacağız? Nereye gideceğiz? Yanımızda hangi aletler olacak? Sonra araştırma için bir konu gerek. Bazı yayınlara bakılması lazım. Halk müziği alanında derleme açığımız çok fazla var.”