'Türkiye'nin AHİM itibarı yükselmiş gibi görünüyor'

Anayasa Mahkemesi Üyesi Prof. Dr. Erdal Tercan, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru hakkı tanınmasının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AHİM) olan başvuru sayısını düşürdüğünü ve verilen ihlal kararları bakımından azalma yaşandığı için Türkiye’nin AHİM itibarının yükselmiş gibi göründüğünü söyledi

Afyonkarahisar Barosu tarafından Oruçoğlu Termal Otel’de düzenlenen “Hak Arama Mücadelesinde Yeni İmkan” Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru seminerinde konuşan Anayasa Mahkemesi Üyesi Prof. Dr. Erdal Tercan, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkının 1960 yılından beri tartışılan bir konu olduğunun altını çizdi.
12 Eylül 2010 yılında hayata geçen yeni anayasa ile kabul edilen bireysel başvuru hakkının AHİM’e yapılan başvuruların azalmasında büyük rol oynadığını ifade eden Tercan, bireysel başvurunun insan hakları konusundaki ihlallerin azaltılması açısından önemli bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
Tercan, “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru hakkı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AHİM)yapılan başvuruların önüne geçmek için verilmiştir. Çünkü AHİM’e yapılan başvurular ve verilen ihlal kararları Türkiye’nin itibarını zedeliyor ve tazminat ödenmesine neden oluyordu. Türkiye İnsan Haklarını Sözleşmesini 1954, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru yolunu 1987, Mahkemenin yargılama yetkisini ise 1990 yılında kabul etmiştir. 2011 yılında AHİM e 20 bin civarında başvuru yapılırken, 2012 yılında bu rakam 17 bin 2013 yılında ise 15 bin civarındadır. Tabi bu başvurular neticesinde zaman zaman AHİM Türkiye aleyhine ihlal kararları veriyor ve tazminatlar ödemeye mahkum oluyordu. Türkiye yıllık ortalama 25 milyon EURO civarında tazminat ödeme mahkum ediliyordu. Bu tazminatların maddi yükü çok önemli olmamakla beraber, verilen ihlal kararları Türkiye’nin uluslar arası kamuoyu nezdinde zedeliyor. Hak ve özgürlükler açısından, Türkiye’nin daha alt kategorilerde yer almasına neden oluyor. Türkiye’den AHİM’e yapılan başvuruları azaltmak, AHİM tarafından verilen ihlal kararlarını en aza indirmek için Anaya Mahkemesine Bireysel Başvuru hakkının verildiğini görüyoruz. Tabiri caiz ise insan hakları ihlallerinin AHİME gitmesi engellenmiş, varsa da çözülmesi sağlanıyor” dedi.
BİREYSEL BAŞVURU
HAKKI TÜRKİYE’NİN AHİM İTİBARINI YÜKSELTMİŞ GİBİ GÖSTERDİ
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkı tanınmasının Türkiye’nin AHİM nezdinde itibar kazanması gibi görünmesine neden olduğunu belirten Prof. Dr. Tercan, “Bireysel başvuru hakkının tanınmasından sonra AHİM’e olan başvuru sayılarına bakıldığında belirgin bir düşüş gözleniyor. 2011-2012 yılında ahime 9 bin başvuru var. 2012 yılından sonra fiilen kullanılmaya başlanan bireysel başvuru hakkından sonra 2013’te ise 2bin 500, 2014 yılında ise bu rakam 2 bine inmiş. Ancak burada şu hususu dikkate almak gerekiyor. AHİM’e başvurabilmek için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yolunun iç hukukta tüketilmesi gereken bir yol olarak kabul etti. Yani AHİM’e gitmeden Anayasaya mahkemesine bireysel başvuru yapılmasını zorunlu hale geldi. Dolayısıyla AHİM’e gidecek dosyalar Anayasa Mahkemesi’nde yığılmalara neden oldu. AHİM’e giden dosyalar azalmış gibi görünse de Anayasa Mahkemesi’nde çok sayıda başvuru var. AHİM nezdinde verilen ihlal karaları bakımından ilk sırada olan Türkiye, şimdi ise Rusya’dan sonra 4. sıraya terfi etmiştir” diye konuştu.
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkının kabul edilmesinin kamu kurumları içinde önemli bir dönüm noktası oluşturduğunu belirten Tercan, başvuruların kamu kurumlarını İnsan Hakları ihlalleri konusunda daha dikkatli davranmaya zorladığını sözlerine ekledi. (Kocatepe Haber Merkezi)