Nöbetçi Eczaneler
24 Eylül 2010 Cuma 03:00:00 Türk kültüründe “gönül” Yüce Tanrı’nın evidir. Onu kıran ve inciten Allah’ı incitmiş olur. Dilimizde: “Gönül Alma, gönül verme, gönlünü kaptırma, gönül yıkma,gönlünü çaldırma, gönül koyma, gönüllü, gönülsüz, gönlü bol, gönüldar “gibi çok sayıda deyim vardır.
Gönül Adamı Olmak
Eski Türklerde devlet başkanlarında aranması gereken Bilgelik, Alplik, erdemlilik gibi özelliklerden birisi de GÖNÜLADAMI olmaktır. . Kutadgu Bilig’de gönül sahibi olmayan insan şu şekilde nitelenmiş:
“Gönülsüz insan yalnız bir şekil ve kalıptan ibarettir; gönülsüz insan adını kaybeder.” (2798. b.) 2012. Beyite göre; Beylerin-idarecilerin gönül sahibi olmayışı kutunu kaybetmesine sebeptir. Eski Türk Devlet Felsefesine göre Yani Yüce Tanrı gönül sahibi olmayan idarecilerden bağışını-kutunu geri alır, onları cezalandırarak halanlık makamından düşürür. Cenabı Hakk’ın vermiş olduğu kut (bağış, şans-talih) ancak alçak gönüllü olmakla tutulabilir.
Bilgeliğin ilk şartı gönül adamı olmaktır. “İnsan gönlünü çıkarıp, avucuna koyarak, başkaları önünde, mahcup olmadan dolaşabilmelidir.” (Kutadgu Bilig, 864. b.)
1240 ile 1320 yılları arasında yaşayan ve şahsında hem Türk töresini hem de İslâm ahlakını yaşatan Yunus Emre’nin yanında da gönülün ayrı bir yeri vardır. Yunus’a göre gönül sahibi olmak, gönül kazanmak hacca gitmekten daha iyidir. Çünkü gönül Hakk’ın durağıdır:
“Yunus Emre dir hoca gerekse var bin hacca
Hepisinden iyice bir gönüle girmektir.”
“Düriş (çalış) kazan yi yidür bir gönül ele getür
Yüz Kabe’den yiğrekdür bir gönül ziyareti”
“Sorun bana aklı iren gönül mi yiğ Kabe mi yiğ?
Ben eydürem gönül yiğdür, gönüldedür Hak durağı”
Yunus’a göre, gönül kıranın namazı dahi gerçek namaz değildir. Namaz kılan insanın gönül kırmamaya ve kimseyle dargın-küs olmamaya da dikkat etmesi gerekir. Çünkü gönül Allah’ın evidir. Bu düşünce Yunus tarafından:
“Bir kez gönül yıktın ise bu kıldığın namaz değil
Yetmiş iki millet dahi elin yüzün yumaz değil” dizeleriyle ifade edilmiştir.
Piri Türkistan Hoca Ahmet Yesevi hazretleri de gönül konusunda şöyle diyor:
“Sünnet imiş kâfir de olsa incitme
Gönlü katı gönül kırıcıdan Allah şikâyetçi
Böyle kullardır asıl cehenneme gidici
Bilginlerden işitip söylüyorum bu sözü.
Yüce Allah: “Yere göğe sığmam; Mü’minin kalbine sığarım” buyurmuştur. Gönül yıkan hem bu dünyada ham öbür dünyada bedbahttır:
“Gönül Çalab’un (Allah’ın) tahtı. Çalap gönüle baktı.
İki cihan bedbahtı kim gönül yıkar ise.” (Yunus.Emre Divanı: 34)
