Türk Devletleri Teşkilatı'ndan Gündemi Sarsacak Kararlar

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye’nin üye; Macaristan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkmenistan’ın gözlemci olarak yer aldığı ve Türk Devletlerinden oluşan uluslararası bir kuruş olan Türk Devletleri Teşkilatı, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Konseyi 11’inci Zirvesi Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te düzenlendi. Zirvede birçok konuda anlaşma sağlayan Türk Devletleri, ortak kararların mutabakat metnini imzaladı.

TEŞKİLAT BAYRAĞI DEĞİŞTİ

Bişkek’te düzenlenen zirvede Türk Devletleri Teşkilatı'nın bayrağında değişikliğe gidildi. Bayrak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından onaylandı.

Yeni bayrakta ortak tarihi değerlere atıfta bulunarak Türk dünyasının kültürel mirası yansıtıldı. Eski bayraktan devralınan kırk ışın, ay-yıldız ve turkuaz arka plan korunmuş durumda. Turkuaz zemin, berrak bir gökyüzünü andırarak barış ve refahı simgeliyor. Tek renkli zemin, Türk milletinin birliğini temsil ederken, mavi renk de tarihsel olarak Türk kültürü ile özdeşleşmiş bulunuyor. Bayrakta bulunan kırk ışın ise güneş gibi eşit aralıklarla yayılıyor. Bu ışınlar, Türk dünyasının geleceğini aydınlatan ve onu daha parlak, müreffeh bir geleceğe taşıyan ortak değerleri ve paylaşılan vizyonu ifade ediyor. Türk dünyasının tanıdığı hilal ve yıldız ise Türk devletçiliğini, büyümeyi, geleceğe dair umutları ve ilerlemeyi simgeliyor. Bu semboller, Türk devletlerinin köklü ortak tarihine dayanan Teşkilatın dinamik ve ileriye dönük ruhunu yansıtıyor. 

Bayrağa eklenen sekizgen, yüzyıllardır süregelen Türk devlet geleneğini temsil ediyor. Sekizgenin her bir köşesi, Türk Devletleri Teşkilatı'nın tam üye ve gözlemci ülkelerini simgeliyor. Ayrıca sekizgen, cumhuriyetin onaylanmasını, istikrarı, bağlılığı ve ortak Türk kültürel mirasından gelen gücü yansıtıyor. Bayrak, özgürlük, istikrar, dayanışma ve bu ortak mirastan doğan gücü içinde barındırıyor. Sekizgen, Türk ve İslam kültürlerinde rehberlik ve bilgelik sembolü olarak değer kazanıyor.

TÜRK YEŞİL FİNANS KONSEYİ KURULUYOR

Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları 11’inci Zirvesi’nde, Türk sermaye piyasasını geliştirmek için yeşil ekonomi alanında Türk Yeşil Finans Konseyi (TYFK) kurulmasına ilişkin mutabakata zaptı imzalandı. Bu zapt ile TDT üye ülkeri, Türk Yeşil Finans Konseyinin kurulması hakkında mutabık kaldı. 

Zapt; Kırgız Menkul Kıymetler Borsası Başkan Yardımcısı Aida Chodulova, Azerbaycan Merkez Bankası Başkanı Taleh Kazimov, Astana Uluslararası Finans Merkezi Valisi Renat Bekturov, Özbekistan Dışişleri Bakanı Bakhtiyor Saidov ve Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından imzalandı.

Türk Yeşil Finans Konseyi; yeşil ve sürdürülebilir finansın sağlanmasının yanı sıra Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ÇSY) faktörlerine yönelik yatırımların geliştirilmesi konularında da faaliyet gösterecek.

DİJİTAL TİCARET İÇİN YASAL ÇERÇEVE

TDT Üye devletler arasında güvenli ve kolaylaştırılmış dijital ticaretin sağlanması amacıyla yasal çerçeve oluşturacak olan “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri Arasında Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması (DEPA)” imzalandı.

TÜRK DEVLETLERİ METROLOJİ TEŞKİLATI

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan Metroloji Enstitüleri, Türk Devletleri arasında metroloji alanında işbirliğinin derinleştirilmesi yönünde işbirliği önerisi sundu. Bu bağlamda, Türk Devletleri Metroloji Teşkilatı'nın (TURKMET) kurulmasına ilişkin taslak muhtıranın sonuçlandırılması çağrısında bulunuldu. 

LOJİSTİK VE TAŞIMACILIK ALANINDA İŞBİRLİĞİ

Zirvede lojistik ve taşımacılık alanında da birliğin sağlanması için de adım atıldı. TDT Üye devletlerinde bulunan taşımacılık şirketleri ve lojistik merkezleri arasındaki ağın güçlendirilmesi, darboğazların belirlenmesi ve mevcut ulaştırma koridorlarının potansiyelinin araştırılması için özel sektörün aktif katılımı teşvik edildi. Türk Devletleri Lojistik Merkezleri ve Kargo Taşıyıcıları İttifakı ile Türk Bölgesi Karayolu Taşımacılığı Dernekleri Birliği’nin (TDT-KTDB) kurulmasının da memnuniyetle karşılandığı belirtildi.

Kamu hizmetleri ve yapay zekâ başta olmak üzere dijital teknolojilerde işbirliğine dayalı, kapsayıcı, etik, sorumlu ve insan odaklı araştırma-geliştirme çağrısı yapıldı.

SAĞLIKTA DİJİTALLEŞME VE TECRÜBE PAYLAŞIMI

TDT Üye devletleri, sağlık sistemlerinin dijitalleştirilmesi, teletıp uygulamaları, elektronik kayıt sistemi ve sağlık hizmetlerinde yapay zekâ kullanımı gibi konularda işbirliği ve bilgi paylaşımını teşvik edecek programlar geliştirilmesi konusunda anlaşmaya vardı.

TÜRKİSTAN’DA TURAN ÖZEL EKONOMİK BÖLGESİ

Zirvenin önemli gündem maddelerinden birisi de; Kazakistan’ın Türkistan bölgesinde kurulması planlanan “Turan” Özel Ekonomik Bölgesi’nin (TURAN ÖEB) resmi prosedürlerinin tamamlanması ile birlikte üye devletlerin, 2025’te yapılması planlanan TURANSEZ’in resmi açılışı için işbirliği içinde olduğunun bildirilmesi oldu. Bu sayede Türk devletleri arasındaki ekonomik işbirliği ve bağlantıyı güçlendirmek amaçlanıyor.

TÜRK DEVLETLERİ TIP FAKÜLTESİ, ORTAK ALFABE

Üye ülkeler, Türk Devletleri Tıp Fakültesi kurulmasını desteklediklerini ve üye devletlerde büyük özel hastanelerin şubeler açmalarını teşvik ettiklerini ve Ortak Türk Alfabesi oluşturulmasına yönelik olarak Türk Akademisi’nde yürütülen çalışmaların dikkate alındığı bildirdi.

YENİ TURİZM TANITIM WEB SİTESİ

Üye devletlerin turizm destinasyonlarını tanıtmak amacıyla açılan www.turkicsilkroad.com adlı web sitesinin geliştirilmesi için ilgili makamların gerekli materyalleri sağlaması istenilerek çalışmalara başlanıldı.

HATIRA PARA BASILDI

Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Konseyi 11’inci zirvesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsmail Gaspıralı'nın "dilde, fikirde, işte birlik" şiarına yer verilen hatıra parayı liderlere takdim etti. 

Tekin Gülbasar tarafından tasarlanan paranın bir yüzünde Türkiye, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, KKTC, Macaristan, Kırgızistan ve Azerbaycan bayraklarının bulunduğu hatıra parada, "dilde, fikirde, işte birlik" ifadesi yer alıyor.

Diğer yüzünde ise Türk Devletleri Teşkilatı'nın bayrağı ve ismi ile kuruluş tarihi olan 3 Ekim 2009 ibaresi bulunuyor. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basılan para, 2,5 Türk lirası değerinde ve bronz madenden üretildi. Sınırlı sayıda basılan paranın çapı 38,61 mm, ağırlığı ise 23,33 gram.