Terekemelerin Dini İnancı Nedir?

Terekemeler; Karapapak adıyla anılan bir Türk topluluğudur. Günümüzde Türkiye, Azerbaycan Gürcüstan ve İran’da yaşamaktadırlar. Siyah bir kalpak giydikleri için Kafkasya da bulunan halk tarafından Karapapak ismini aldıkları söylenir. Bazı kaynaklarda yer alan bilgilere göre Terekemeler öz Türkçe konuşmaktadırlar.

Terekeme Ne Demektir?

Terekeme kelimesi, Terakime sözcüğünden doğan bir deyimdir. Başka bir ifade ile “Türkmen” sözcüğünün yöresel bir telaffuzu olup, Türkmen kelimesinin çoğulu anlamını içermektedir.

TEREKEMELERİN DİNİ İNANCI NEDİR?

Türkiye’de bulunan Terekeme genellikle İslam dinine mensup olarak bilinmektedir. Karapapaklar, Şah İsmâil’in babası Şeyh Haydar’ın müridlerine giydirdiği, on iki imamın adı yazılı on iki dilimli “taç” adlı kızıl kavukları reddederek Sunnilik’lerini belirtmek üzere ısrarla “kara papak” giymişlerdir. Özbekistan’ın Karakalpak Özerk Cumhuriyeti’nde yaşamakta olan Karakalpaklar’la akrabadırlar. Karapapaklar, asıl vatanları olan Orta Asya’dan göç ederek Gürcistan’a gelmişler ve daha sonraki yıllarda bölgeye yayılmışlardır. Kafkasya bölgesinin Osmanlı Devleti tarafından fethi sırasında çoğu zaman Türkler’in yanında yer almışlar.

Karapapaklar, 1828 Türkmençay Antlaşması’ndan sonra yurtlarını terk ederek Türkiye ve İran’a göç etmişler. Azerbaycan genel valisi Abbas Mirza zamanında İran’a göç ettirilen 800 Karapapak ailesine Sulduz bölgesi tımar olarak verilmiştir.  1908-1912 yıllarında Türk hakimiyetine geçen bölge I. Dünya Savaşı sırasında bazen Türk, bazen da Rus idaresine geçmiştir. 1919’da Ruslar’ın çekilmesinin ardından eskisi gibi İran’a kalmıştır. Bugün yaklaşık 50 bin civarında olduğu tahmin edilen İran Karapapakları Anadolu’dakilerden farklı olarak halen aşiret hayatı sürmektedir.  1064 yılında yani Sultan Alparslan döneminde İslâm dinini kabul eden Karapapaklar’dan İran’da yaşayanların çoğunluğu Şii, Türkiye’de yaşayanlar ise Sünni’dir.