Sesiniz Size Neden Farklı Geliyor?
Kendi sesimizi kayıttan duyduğumuzda, genellikle 'Bu da kim?' diye şaşırırız. Peki, neden sesimiz bize bu kadar farklı gelir? Sesimizin kayıttan duyulma şekli, gerçekten alışık olduğumuz gibi mi?
Sesimiz, kimliğimizin ve iç dünyamızın önemli bir parçasıdır. Ancak, kayıttan dinlediğimizde sesimizin nasıl bu kadar farklı olduğunu anlamakta zorlanabiliriz. Kendi sesimizi kayıttan duyduğumuzda genellikle “Bu da kim? Ben böyle mi konuşuyorum gerçekten?” gibi şaşkınlıklar yaşarız. Oysa, çevremizdeki insanlar bizim sesimizi hep aynı şekilde duyar. Peki, sesimizin bize farklı gelmesinin ardında hangi biyolojik, psikolojik ve fiziksel gerçekler yatıyor? Bu yazıda, sesimizi neden kayıttan duyduğumuzda şaşırdığımıza dair açıklamaları inceleyeceğiz.
SES, SADECE KULAĞIMIZLA DUYDUĞUMUZ BİR ŞEY DEĞİLDİR!
Sesin kulağımıza ulaşma süreci aslında oldukça karmaşıktır. Sadece havayla iletilen ses dalgaları kulak kepçemizden geçerek kulak zarına çarpar ve iç kulağımıza ulaşır. Bu, başkalarının bizim sesimizi duyduğu standart yoldur. Ancak sesin duyulma şekli bununla sınırlı değildir. Ses, aynı zamanda kafatasımızın içinde de yankılanan bir deneyimdir. Konuştuğumuzda, ses tellerimiz titreşir ve bu titreşimler kafatasımızdaki kemiklerden geçerek doğrudan iç kulağımıza ulaşır. Bu ikinci yol, “kemik iletimi” olarak bilinir. Bu yöntem, sesimizi sadece havadan değil, aynı zamanda kafamızın içinden de duymamıza neden olur.
KEMİK İLETİMİNİN SİHİRİ
Kemik iletimi, sesimizin daha kalın, daha tok ve daha dolgun hale gelmesini sağlar. Bu da, kendimizi dinlerken duyduğumuz sesin aslında bas artırılmış bir versiyonudur. Oysa kayıt cihazları, yalnızca havadan gelen ses dalgalarını kaydeder ve kemik iletiminin eklediği o sıcak, derin tonlar kayıttan eksilir. Sonuç olarak, kayıttaki sesimiz genellikle bize “fazla ince” ve yabancı gelir. Bu, sesimizin olduğu gibi dışarıya aktarılmasından kaynaklanır ve aslında bu değişim, hiç de psikolojik bir sorun değildir, tamamen fiziksel bir farktır.
PSİKOLOJİK NEDENLERLE İRİKİLME
Kendi sesimizi kayıttan dinlerken yaşadığımız şaşkınlık, yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda psikolojik bir durumdur. İlk olarak, sesimiz kimliğimizin bir parçasıdır. Kendi içimizde hep aynı ses tonuyla konuşmaya alışkınız, ancak kayıttan duyduğumuz farklı ses, bu alışkanlıkla çelişir. Beynimiz, yıllardır duyduğumuz sesimizi kayıttaki farklı haliyle tanımaz ve bu durumda “Bu ben olamam!” düşüncesi ortaya çıkar.
Araştırmalar da gösteriyor ki, insanlar kendi seslerini başkalarına göre daha olumsuz değerlendiriyor. 2005 yılında yapılan bir çalışmada katılımcılara kendi seslerini değerlendirmeleri istendiğinde, çoğu kişi sesini daha kötü olarak puanladı. Diğer bir ilginç araştırmada ise, katılımcılar kendi seslerini başka sesler arasına karıştırıldığında, bu sesi fark etmediler ve hatta güzel bulduklarını belirttiler. Bu, sesimize yönelik algımızın tamamen kişisel olduğunu ve kayıttaki halinden şikayet etmenin çoğunlukla bizim içsel değerlendirmemizle ilgili olduğunu gösteriyor.
SESİN ZAMANSAL DEĞİŞİMİ
Hayatımız boyunca sesimiz değişir ve şekillenir. En belirgin değişim, ergenlik döneminde yaşanır. Bu dönemde, ses tellerimiz uzar, kalınlaşır ve gırtlağımız büyür. Bu süreç, derin ve tok bir sesin ortaya çıkmasına neden olur. Sesin çatallanması olarak bilinen bu durum, ergenlik döneminin tipik bir yan etkisidir. Ancak ses değişimi sadece gençlik yıllarıyla sınırlı değildir. Yaş ilerledikçe ses telleri incelmeye başlar ve kıkırdaklar esnekliğini kaybeder. Bu, kadınların seslerinin biraz daha pesleşmesine, erkeklerin ise seslerinin hafifçe tizleşmesine yol açar. Yani yaş ilerledikçe sadece fiziksel görünümümüz değil, sesimiz de değişir.
SOSYAL DURUMLARA GÖRE DEĞİŞEN SES TONUMUZ
Sosyal etkileşimlerimiz de sesimizi etkileyen bir diğer önemli faktördür. En yakın arkadaşımızla konuştuğumuzda kullandığımız ton ile patronumuzla konuştuğumuzda kullandığımız ton arasında belirgin farklar vardır. İşte buna “konuşma uyumu” denir. İnsanlar, karşındaki kişinin sosyal statüsüne ve ilişkinin doğasına göre ses tonlarını değiştirebilir. 2017’de yapılan bir araştırma, bir yönetici ile çalışan arasındaki ses tonunun farklılık gösterdiğini ortaya koydu. Bazı uzmanlar, hayatımızdaki her insan için özel bir ses tonunun olduğunu belirtir. Örneğin, annemizle konuşurken daha yumuşak bir ton, arkadaşlarımızla şakalaşırken daha enerjik bir ton kullanırız. Resmi ortamlarda ise daha kontrollü ve ciddi bir ton tercih edilir.
FONETİK YAKINSAMA VE SESİMİZİN EVRİMİ
Bunun bir benzeri de “fonetik yakınsama” adı verilen bir olgudur. Bu, birlikte çok vakit geçiren insanların seslerinin zamanla birbirine benzediğini gösterir. Tıpkı çiftlerin zamanla benzer gülüşlere sahip olması gibi, ses tonları da uyum sağlar. En yakın arkadaşınızla konuşurken, farkında olmadan aynı kelimeleri ve vurguları kullanıyorsanız, işte bu olay fonetik yakınsamanın bir örneğidir.
Sesimizi kayıttan duyduğumuzda hissettiğimiz şaşkınlık, biyolojik ve psikolojik süreçlerin birleşiminden kaynaklanır. Sesimizin, hem dışarıdan hem de içeriden farklı bir şekilde bize ulaşması, kayıttaki sesle gerçek zamanlı sesimiz arasındaki farkı oluşturur. Kendimizi kayıttan duyduğumuzda hissettiğimiz yabancılık ise, uzun yıllardır zihnimizde oluşturduğumuz “benim sesim” algısının bozulmasından kaynaklanır. Bu, tamamen doğal bir süreçtir ve hepimiz, zamanla kendi sesimize alışmayı öğreniriz.
