Sarımsak Kokusunu Gidermenin Sırları
Sarımsak, mutfakların vazgeçilmezi, ancak bir o kadar da tartışmalı bir lezzet. Onun kokusu, hem cezbettiği kadar, bazen zorlayıcı da olabilir. Peki, bu keskin koku nereden geliyor ve nasıl geçer?
Sarımsak, yüzyıllardır mutfaklarımızda hem sağlık hem de lezzet kaynağı olarak yer almakta. Ancak, bu güçlü bitkinin mutfaktaki yeri tartışmasız olsa da, sarımsağın bıraktığı koku, çoğu zaman rahatsız edici bir problem haline gelebiliyor. Hem çiğ hem de pişmiş sarımsak, içerdiği kimyasal bileşenler nedeniyle yoğun bir koku bırakırken, bu koku bazen hem ağızda hem de vücutta uzun süre kalabiliyor. Peki, bu kokunun bilimsel temelleri nedir ve nasıl önlenebilir?
Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan sarımsak, yemeklere kattığı eşsiz lezzet ve sağlık faydalarıyla biliniyor. Ancak, mutfaklarda sıkça kullanılan bu lezzetli bitkinin en belirgin özelliği, keskin ve bazen dayanılmaz kokusudur. Peki sarımsak neden bu kadar yoğun bir kokuya sahiptir? Bilimsel olarak bakıldığında, sarımsağın kokusu, içerdiği kimyasal bileşenlerden kaynaklanmaktadır. Hem bu kokunun nedenini hem de nasıl geçirebileceğimize dair bilimsel açıklamaları inceleyelim.
SARIMSAK KOKUSUNUN KÖKENİ: KÜKÜRT BİLEŞENLERİ
Sarımsağın sahip olduğu güçlü ve keskin koku, içinde bulunan kükürt bileşiklerinden kaynaklanır. Sarımsak, doğasında bol miktarda "alliin" adı verilen bir bileşen içerir. Alliin, sarımsak dişlerinin kesilmesi veya ezilmesiyle reaksiyona girer ve "allicin" adı verilen bir bileşiğe dönüşür. Allicin, sarımsağın o keskin kokusunun temel kaynağıdır. Kükürt bileşenleri, sarımsağın kokusunu güçlü hale getirirken, aynı zamanda insan vücudu için faydalı özellikler de taşır. Sarımsak yedikten sonra ağzımızda veya cildimizde kalan bu koku, genellikle sarımsakta bulunan "diallil disülfid" ve "alil metil disülfid" gibi uçucu bileşiklerden dolayı daha da uzun süre devam eder. Bu maddeler, hem nefesimizi hem de terimizi etkileyerek sarımsak kokusunun yayılmasına neden olur.
SARIMSAK KOKUSUNUN AĞIZ VE CİLTTEKİ ETKİLERİ
Sarımsak, sadece ağız kokusuna neden olmakla kalmaz, aynı zamanda vücuda yayılan kokular da vardır. Sarımsak tüketildiğinde, içeriğindeki allil metil sülfür vücutta sindirilemeyen bir bileşiktir ve bağırsaklar ile karaciğer tarafından işlenemez. Bu durum, sarımsak yedikten sonra 24 saat boyunca devam edebilen inatçı bir kokunun ortaya çıkmasına yol açar. Bu koku, ağız yoluyla yayılmanın yanı sıra, vücudun terleme yoluyla da dışarı atılır. Yani, sarımsak yediğinizde yalnızca ağız kokusu değil, vücudunuzun her yerinden bu kokunun yayılması mümkündür.
SÜLFÜRÜN YİYECEKLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Çiğ sarımsağın kokusunun pişmiş sarımsaktan çok daha keskin olmasının temel nedeni, içeriğinde bulunan sülfür bileşiklerinin yoğunluğudur. Çiğ sarımsakta bu sülfür bileşenleri oldukça aktiftir ve kesildiğinde ya da ezildiğinde hemen salınım yapar. Ancak sarımsak pişirildiğinde, sülfür bileşiklerinin yoğunluğu azalır ve böylece kokusu da hafifler. Bu nedenle, sarımsak tüketirken kokuyu minimuma indirmek için pişirme yöntemlerini tercih etmek, kokunun daha az hissedilmesine yardımcı olabilir.
SARIMSAK KOKUSU NASIL GEÇER?
Sarımsak yedikten sonra kokusunun geçmesi genellikle zor olsa da bazı doğal yöntemlerle bu kokuyu azaltmak mümkündür. Yapılan araştırmalar, sarımsağın kokusunu en iyi şekilde geçiren maddelerden birinin süt olduğunu ortaya koymuştur. Hem yağlı hem de yağsız süt, sarımsaktaki kokuyu yapan bileşenleri büyük ölçüde ortadan kaldırır. Yapılan bir çalışmada, sütün sarımsaktaki dialil disülfid seviyesini yüzde 95 oranında azalttığı gösterilmiştir. Yağlı süt, aynı zamanda daha fazla bileşiği yok etme etkisine sahiptir. Eğer sarımsakla birlikte süt içerseniz, bu etki çok daha güçlü olur.
Ağız kokusunu yok etmek için başka bir doğal çözüm ise taze nane, biberiye, kekik, maydanoz gibi otları kullanmaktır. Bu otlar, doğal polifenolik bileşikler içerir ve bu bileşikler, sarımsağın kokusunu etkili bir şekilde azaltır. Ayrıca elma, limon suyu ve ıspanak gibi besinler de benzer şekilde kokuya karşı etkili olabilir. Tüm bu yöntemler, sarımsak yedikten sonra kokuyu hafifletmeye yardımcı olur.
SARIMSAK KOKUSUNUN ELDEN GEÇİRİLMESİ
Sarımsak ile temas ettiğinizde ellerinizde kalan kokuyu geçirmek için oldukça basit yöntemler vardır. Özellikle limon suyu, bu kokuyu yok etmekte oldukça etkilidir. Bir limonu ikiye kesip suyunu sıkın, ellerinizi bu limonla ovarak bir süre bekleyin. Ardından soğuk suyla yıkadığınızda sarımsak kokusunun büyük ölçüde geçtiğini fark edeceksiniz. Eğer limon yoksa, kuru Türk kahvesi de etkili bir alternatif olabilir. Bu yöntemler, sarımsak kokusunun ellerdeki etkilerini hızlıca ortadan kaldırır.
SARIMSAK KOKUSUNUN ÇEVREYE YAYILMASINI ÖNLEMEK
Sarımsak pişerken yayılan kokuları evden tamamen çıkarmak zor olabilir. Ancak mutfağınızda bir cezveye su, elma sirkesi ve limon suyu koyarak kaynatmak, buharı odanıza salarak sarımsak kokusunun gitmesine yardımcı olabilir. Ayrıca defne yaprağı kaynatarak da benzer bir etki sağlanabilir. Mum yakmak gibi bazı evdeki yöntemler, sarımsak kokusunun mutfağınızda yayılmasını engelleyebilir. Fakat bu yöntemlerin kesin çözüm sağlamadığı unutulmamalıdır.
SARIMSAĞIN FAYDALARI VE KOKUSUNUN TOLERANS EDİLMESİ
Sarımsak, güçlü kokusuna rağmen sayısız sağlık faydası sunan bir bitkidir. Bağışıklık sistemini güçlendirir, kalp sağlığını destekler, kan basıncını dengeler ve birçok kronik hastalığa karşı koruyucu etkiler gösterir. Vücudumuza sağladığı bu faydalar göz önüne alındığında, sarımsağın kokusu biraz daha tolere edilebilir hale gelir. Ancak kokunun geçmesi için uygulanan doğal yöntemler, kullanıcıları rahatlatabilir. Sarımsak, hem lezzetli hem de sağlıklı bir besin olmasına rağmen, kokusuyla bazen sorun yaratabilir. Bu nedenle, sarımsak kullanırken hem tadını hem de kokusunu kontrol altına alacak yöntemler denemek, yeme deneyimini daha keyifli hale getirebilir.
