Rus Oligarklar Nasıl Ortaya Çıktı?

Rus ve Ukraynalılar ile zaman zaman bir araya getirilen oligark; arka planında politik, askeri, dini, ekonomik güç ve bunların yönetime dair etkilerini öne çıkaran bir terim. Özellikle Rus oligark, bu anlamda çok sık gündeme gelir. Filmlerde, dizilerde ve reality show’larda konuşulur oligarklar. Kim oldukları, amaçları, görevleri çeşitli şekillerde dile getirilse de bazı anlam karışıklıkları, bilgi eksiklikleri de göze çarpar. Peki detaylı tanımı ile oligark nedir? Gündemin sıcak maddesi Rus oligarklar nasıl ortaya çıktı, oligark kime denir?

RUS OLİGARK NEDİR

Son dönemde sıkça gündeme gelen oligark, kökeni itibarıyla Fransızca bir kelime. Yunanca oligo ve arkhein kelimelerinin bir araya getirilmesi ise daha eski kökeni ve çıkış noktası. Yunanca anlamları incelendiğinde Oligo, az ve birkaç; arkhein ise yönetmek demektir. Az ve birkaç kişinin yönetmesi gibi bir ifade barındırır bu anlamda kökenin bir arada kullanımı.

Esasen günümüzdeki kullanım da buna yakın. Zira az kişinin yönetimi ya da gücü elinde bulundurarak kullanması, en özet tanımıdır oligarkın. Peki Rus oligark nedir? Rus vatandaşları arasındaki oligarklara Rus oligark adı verilir.

Bir milletin vatandaşlarının oligark olması ile ifade edilebilir. Ancak Rusya veya Ukrayna’da oligarklar bulunurken örneğin Çin’de yoktur. Çinli oligark ya da Meksikalı oligark gibi ifadeler ile karşılaşılmaz. Çünkü oligark, Rus, Ukrayna ve çevresine özeldir. Sınıfsal genelleme esaıdyla kullanılır. Peki küçük ve ayrıcalıklı bir grubun yönetimini ifade eden Rus oligarklar nasıl ortaya çıktı?

RUS OLİGARKLAR NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Rus oligarklar, kısıtlayıcı ama dağılmakta olan bir sistemin en sonunda tükenmesinden doğmuştur. Sistemin son bulması ile birlikte belirli kesimler, büyük faydalar görmeye başlamış, güçlenmiştir. Daha somut şekilde açıklamak için ise Sovyetler Birliği’nin yıkılışına gitmek gerekir. Tarihteki bu çok önemli etkilere sahip gelişme, 1991’de meydana geldi ve Sovyetler Birliği tarih sahnesinden silindi. Bu çalkantılı dönem, birçok ülkenin bağımsızlığı ve Rusya Federasyonu’nun doğuşu ile sonuçlanırken aşırı varlıklı Rus gruplar meydana geldi.

Büyük şirketleri yönetmeye, kaynaklara sahip olmaya başlayan ve güçleri aralıksız şekilde gelişen bu gruplar, günümüz Rus oligarklarının ilk versiyonlarıdır. Büyük şirketlerin başındaki kişiler milyarlarca dolarlık servetleri ile Rus oligark olarak adlandırılır. Ayrıca Ukraynalı oligarklar da vardır. Ultra-zengin şeklinde de isimlendirildiklerini belirtelim.

MİLYARDER RUS OLİGARKLAR

Çoğu Forbes’ın milyar dolar servete sahip isimleri listelediği sıralamalarda boy gösteren Rus oligarklar, güçleri ile yönetimde de açıkça etkilidir. Zira oligarklar gücü ekonomik ve siyasi güçleri ile ellerinde bulundururken kontrol mekanizmalarına da sahiptirler. Bölge ve ülkenin kritik önem taşıyan dönüm noktalarında, kararlarında etkileri vardır. Rus oligark, bir birey ya da ailenin tamamı için de kullanılan bir ifadedir ayrıca. Vladimir Potanin, Roman Arkadyeviç Abramoviç gibi isimler Rus oligarklara örnek gösterilebilir. Her ikisinin de on milyarlarca dolarlık servetleri bulunmaktadır.