Rapunzelin Gerçek Yüzünü Biliyor Musunuz?
Çocukken hepimizin severek okuduğu ve kimi zaman saçlarına hayran olup, kimi zaman ise saçlarını kestiğine üzüldüğümüz Rapunzel masalı, gerçekte bizim bildiğimizden çok daha farklıymış.
Hepimizin gönlünde taht kuran bu masal, aslında sadece bir aşk hikayesi değil, aynı zamanda derin bir tarihsel ve kültürel geçmişe sahip. Peki, Rapunzel’in gerçek hikayesi nedir? Masalın ardındaki gerçeği anlamak için, eski zamanlarda yazılan metinlere ve masalın dayandığı tarihsel figürlere göz atmamız gerekiyor.
GRİMM KARDEŞLER VE RAPUNZEL’İN İLK YAYINI
Rapunzel masalı, ilk kez 17. yüzyılda dünya çapında tanınan Grimm Kardeşler tarafından yazıldı ve 1812 yılında yayınladılar. Bu masal, o günden günümüze kadar hala çocukların severek okuduğu ve yetişkinlerin de hatırladığı bir klasik halini almıştır. Ancak, masalın kökenleri ve anlatımı günümüze kadar gelen şekliyle oldukça farklıdır. Rapunzel masalı, eski çağlarda yaşamış insanlar ve onların inançlarına dair önemli ipuçları veriyor. Bu masal, halk arasında sevilen bir hikaye olmanın ötesinde, tarihsel bir öğretiyi de beraberinde taşıyor.
MASALIN KLASİK HALİNE KISA BİR BAKIŞ
Rapunzel masalının klasik versiyonu, özellikle Grimm Kardeşler'in “Çocuk ve Ev Masalları” adlı eserinde en çok bilinen haline sahiptir. Masalın temelinde, yoksul bir çift ve kötü kalpli bir cadı bulunuyor. Rapunzel’in hikayesinin başlangıcı, kadının bahçesinde yetişen bir bitkiye duyduğu takıntı ile başlar. Bu bitkinin adı da tam olarak Rapunzel’dir.
Hikayeye göre, Rapunzel’in babası, eşinin isteği üzerine cadının bahçesinden bu bitkiyi çalar. Ancak cadı, çifti yakalar ve onları bir teklifle kurtarır: “Çiftin doğacak çocuklarını bana verin, canlarını bağışlarım.” Çift mecburen anlaşmayı kabul eder ve Rapunzel doğduğunda cadıya verilir. Cadı, onu ıssız bir ormanda, yüksek bir kuleye hapseder ve Rapunzel’i de ismiyle, yani “Rapunzel” ismiyle anmaya başlar.
KLASİK AŞK HİKAYESİNİN BAŞLANGICI
Masal daha sonra klasik bir aşk hikayesine dönüşür. Bir prens, Rapunzel’in şarkılarını duyarak ona aşık olur ve uzun saçlarını kullanarak kuleye tırmanır. Rapunzel de prensin aşkına karşılık verir ve ona hamile kalır. Bu sırada kötü kalpli cadı, Rapunzel’in saçlarını keser ve onu kulenin dışına atar. Tam esaretinin sona erdiğini düşünen Rapunzel, ormanın derinliklerinde yalnız başına kalır.
Bir süre sonra, prens, Rapunzel’i bulmak için kuleye döner, ancak sadece boş bir kule ile karşılaşır. Aşkının kaybına dayanamayan prens, kendini kuleden aşağıya atar ve kör olur. Bir zaman sonra, prens ve Rapunzel ıssız bir ormanda karşılaşır. Prens, gözleri tekrar görmeye başlar ve mutlu bir şekilde Rapunzel ile birlikte yaşamaya başlar. Çift, ikiz çocukları ile birlikte prensin ülkesine gider ve mutlu bir yaşam sürerler.
GERÇEK HİKAYE: RAPUNZEL’İN TEMELLERİ
Gerçek Rapunzel hikayesi, düşündüğümüzden çok daha eskiye dayanır. Grimm Kardeşler'in yazdığı versiyon, aslında daha sonra şekillenen bir masaldır. Ancak Rapunzel’in temeli, M.S. 3. yüzyılda yaşadığına inanılan Aziz Barbara’ya kadar uzanır. Aziz Barbara, babası tarafından bir kuleye hapsedilmiş ve uzun yıllar boyunca orada kalmış, nihayetinde öldürülmüştür. Bu hikaye, Rapunzel masalının temellerinin 1500 yıl öncesine dayandığını gösteriyor.
RAPUNZEL MASALININ TOPLUMSAL YANSIMASI
Rapunzel masalının kökenleri, Avrupa'nın erken dönemlerinde yaygın olan kuledeki bakire ideolojisiyle de ilişkilidir. Ortaçağ Avrupa’sında genç kızların iffetlerini koruyabilmeleri için ya tutsak bir hayat sürmeleri ya da bir kuleye hapsedilmeleri yaygındı. Bu bakış açısı, zamanla toplumsal bir norm haline gelmişti. Rapunzel hikayesi de, bu ideolojiyi alegorik olarak yansıtır. O dönemde, bakirelik ve saflık gibi kavramlar oldukça değerli kabul edilirdi, ve genç kızların bu değerlere sahip olması, onları toplumun en değerli bireyleri yapıyordu. Ancak masalın derinliklerinde, aynı zamanda kadının hapsedilmesi ve özgürlüğünün kısıtlanması teması da gizlidir.
PERSİNETTE: RAPUNZEL’İN İLHAM KAYNAĞI MI?
Rapunzel masalının temellerinin yalnızca Aziz Barbara’ya dayandığı düşünülse de, bir başka önemli kaynak da 17. yüzyılda şair Charlotte-Rose de Caumont de la Force tarafından yazılan “Persinette” isimli hikayedir. Persinette masalı, Rapunzel hikayesi ile büyük benzerlikler taşır. Ancak, masalın doğrudan Rapunzel’den etkilendiğini söylemek mümkün değildir. Çünkü Persinette hikayesinin de başka eski bir kaynaktan ilham aldığı düşünülmektedir.
AŞKIN VE ÖZGÜRLÜĞÜN TEMSİLİ
Rapunzel masalı, sadece bir aşk hikayesinin ötesine geçer. Hem Avrupa kültüründe hem de dünya çapında, hapsedilmiş bir kadının özgürlüğünü ve aşkını bulma arayışını simgeler. Rapunzel’in masalı, toplumsal normlar, aile ve özgürlük gibi evrensel temaları işler. Ancak gerçek hikayesi, kadının toplumdaki rolü, bakirelik ve özgürlük mücadelesinin yansımasıdır. Her ne kadar Grimm Kardeşler’in yazdığı versiyon, masalı daha eğlenceli ve romantik hale getirmiş olsa da, Rapunzel’in gerçek hikayesi çok daha derin ve tarihi bir anlam taşır.
