Pargalı İbrahim İle Hatice Sultanın Aşkı Gerçek Mi?
Osmanlı tarihinin en dikkat çekici isimlerinden biri olan Pargalı İbrahim Paşa, yalnızca askeri ve siyasi başarılarıyla değil, özel hayatıyla da yüzyıllardır merak konusu olmuştur.
Özellikle Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşi Hatice Sultan ile yaşadığı ileri sürülen aşk ve evlilik, hem akademik çevrelerde hem de halk arasında sık sık gündeme gelmiştir. Peki, Pargalı İbrahim Paşa ile Hatice Sultan gerçekten evli miydi? Bu sorunun cevabını tarihî belgeler ve dönemin tanıklıkları üzerinden birlikte arayalım.
HATİCE SULTAN KİMDİR?
Hatice Sultan, Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim’in kızı ve Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşidir. Osmanlı sarayındaki pek çok hanım sultandan daha fazla ilgi gördüğü bilinen Hatice Sultan, zarafeti, siyasi etkisi ve kişisel duruşuyla tarih sayfalarında özel bir yer edinmiştir. İlk evliliğiyle ilgili farklı kaynaklarda çeşitli bilgiler yer alır. Bazı tarihî belgeler, Hatice Sultan’ın ailesinin isteğiyle, dönemin ileri gelen paşalarından biriyle evliliğe hazırlandığını, fakat damat adayının düğün günü vefat ettiğini yazar. Bazı kaynaklar ise bu evliliğin hiçbir zaman gerçekleşmediğini, yalnızca nişan aşamasında kalındığını aktarır.
Ancak Hatice Sultan’ın gönlünde başka biri vardı: Pargalı İbrahim Paşa.
PARGALI İBRAHİM PAŞA'NIN YÜKSELİŞ
Aslen Rum kökenli olduğu düşünülen İbrahim Paşa, genç yaşta devşirme olarak Osmanlı sarayına alınmış ve Şehzade Süleyman’ın Manisa sancağındaki en yakın dostu, sırdaşı ve yoldaşı olmuştur. Süleyman tahta çıktığında da bu dostluk meyvesini vermiş, İbrahim Paşa kısa sürede Osmanlı’nın en yüksek makamlarına yükselmiştir. Hasodabaşı olarak sarayda görev almaya başlayan İbrahim Paşa, daha sonra Serasker, Damat ve en nihayetinde Sadrazam olmuştur. Bu yükselişin arkasında, yalnızca yetenek değil, Kanuni’nin ona duyduğu büyük güven ve sevgi de vardır.
İşte tam da bu nedenle, Kanuni’nin çok sevdiği kardeşi Hatice Sultan’ı, Pargalı İbrahim Paşa ile evlendirdiği düşüncesi tarihçiler arasında kuvvetli bir kanaat olarak yer etmiştir.
TARTIŞMALAR VE BELGELE
Yıllar boyunca bu evliliğin gerçekleşip gerçekleşmediği üzerine pek çok tartışma yapılmıştır. Bazı tarihçiler, bu evliliğin yalnızca efsaneye dayandığını ve belgelerle desteklenmediğini savunsa da; Topkapı Sarayı Arşivleri'nde bulunan ve Pargalı İbrahim Paşa'nın Hatice Sultan’a yazdığı mektuplar, bu konuda önemli bir kanıt niteliğindedir. Arşivlerde Hatice Sultan’a hitaben yazılmış 12 mektup yer almakta ve mektuplarda Paşa, Sultan’dan “eşim”, “gözümün nuru”, “kadınların en yücesi” gibi ifadelerle söz etmektedir.
Bu mektuplar, yalnızca bir aşkın değil, aynı zamanda bir evliliğin de kanıtı olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, bazı mektuplarda oğullarından bahsediliyor olması, bu evlilikten bir çocuklarının olduğu ihtimalini de güçlendirmektedir.
MEKTUPLARDA SAKLI AŞK
İbrahim Paşa’nın seferdeyken Hatice Sultan’a yazdığı mektuplar, onun hem eşine olan sevgisini hem de derin hasretini gözler önüne seriyor. İşte bu mektuplardan bazı bölümler:
“Canım, sevdiğim,
Oğlumuzun iki gözünden öperim... Sevdiceğim, Allah bilir ya sizi canımdan çok severim…
Ancak bunca zaman geçti, sizden hiçbir haber alamadım. Size ne yaptım ki bana küstünüz?”
Bir diğer mektubunda ise şöyle diyor:
“Canım, gözleri güzel sevdiğim,
Aşkımızın meyvesi olan oğlumuzun gözlerinden öperim... Bu kulunuzu aklınızdan hiç çıkarmayınız...”
Ve başka bir mektupta:
“Kadınların en yücesine,
Oğlumun gözlerinden de öperim... Allah’tan dileğim, kavuşmamızın bir an evvel gerçekleşmesidir...”
Bu satırlar, yalnızca bir aşkı değil, derin bir bağlılığı ve özlemi yansıtıyor. Hatice Sultan’ın da İbrahim Paşa’ya yazdığı mektuplar, bu aşkın karşılıklı olduğunu gözler önüne seriyor:
“Ne güneşin aydınlığı, ne de gecelerimin parlayan yıldızları yardım etmiyor kanayan yüreğime... Rüyalarımda keman sesini duyunca ağlayarak uyanıyorum...”
Bir diğer mektupta ise şöyle haykırıyor:
“Ey sevgilim, ey yokluğunla canımı alan, senin aksindir tüm hakikat... Sana kavuşmaktır tek arzum.”
İbrahim Paşa da duygularını şiirsel dizelerle ifade etmiş:
“Karanlık gecelerime yıldızlar yağar sultanım
Işığınız güneşle aşık atar,
Ay mahcup olur kaçar
İbrahim kulunuz bu ışıkla kör olmuş
Gayri iflah olmaz sultanım.”
GERÇEK AŞK MI, TARİHÎ GERÇEK Mİ?
Tarihî belgeler, özellikle de yazışmalar dikkate alındığında, Pargalı İbrahim Paşa ve Hatice Sultan’ın yalnızca bir aşk değil, bir evlilik yaşadığı açıkça ortaya çıkmaktadır. Elbette Osmanlı arşivlerinde tüm özel ilişkilerin detaylıca yer alması beklenemez. Ancak mevcut belgeler, bu ilişkinin gerçek ve derin bir bağa dayandığını net şekilde göstermektedir.
İkisinin aşkı, Osmanlı tarihinde nadir rastlanan, gönül bağıyla örülmüş bir beraberlik olarak öne çıkar. Bir cihan padişahının kız kardeşi ile en güvendiği sadrazamı arasında geçen bu aşk, bugün bile romantik bir efsane gibi dillerde dolaşmaktadır.
Bu etkileyici aşk hikâyesi üzerine daha fazla araştırma yapmak, belki de tarihimizin bu naif ve güçlü yanlarını daha iyi anlamamıza vesile olacaktır.
