Nöbetçi Eczaneler
Dinmeyen burun kanaması, yaradan kan sızması, idrar tutamama, devamlı kusma, hayız ve nifas dışındaki kadınların akıntısı gibi bedenî rahatsızlıklar, en az bir namaz vakti süresince devam etmesi halinde özür olarak kabul edilmiştir. Böyle olan kimseye de mazûr (özürlü) denir.
İslâm dini kolaylık dinidir; kişiye gücünün üstünde yük yüklemez. Bu nedenle özürlü sayılan kişilerin ibadetlerini yerine getirebilmeleri için onlara kolaylıklar getirmiştir. Özürlüler, her vakit için abdest alır ve mazeret teşkil eden rahatsızlığından başka abdest bozan bir hal meydana gelmedikçe bu abdestle o vakit içerisinde o vaktin farzını ve sünnetlerini kılar. Bunun dışında dilediği kadar kaza ve nafile namaz kılar, Kur’an-ı Kerim okur ve diğer ibadetlerini yaparlar. Namaz vaktinin çıkmasıyla veya başka abdest bozan bir halin meydana gelmesiyle özürlü kimsenin abdesti bozulur.
Özür, bir namaz vakti boyunca hiç meydana gelmezse, özür ortadan kalkmış olur ve o kimse özür sahibi olmaktan çıkar.
Özürlü kimseden akan kan, irin, idrar gibi şeylerin çamaşıra bulaşması halinde, bundan kaçınılması mümkün değil ve temizlendiğinde tekrar bulaşacaksa yıkamadan namaz kılınabilir. Fakat tekrar bulaşmayacaksa, yıkanması gerekir.
İ- Tuvalette Abdest Alınabilir mi?
Tuvalette abdest alınmasında bir sakınca yoktur. Fakat Tuvaletten başka abdest alacak bir yer varsa abdesti orada almak daha güzeldir. Tuvalet klozet ise kapağını kapalı tutma daha güzeldir. Ancak böyle yerlerde besmele, zikir ve duaların içten söylenmesi uygun olur.
-Abdestin Çeşitleri
1- Farz Olan Abdestler:
• Abdesti olmayanın namaz kılmak için abdest alması farzdır. Kılınacak namaz ister nafile, isterse cenaze namazı olsun.
• Tilâvet secdesi ve Kur’an’a el sürmek için de, abdestli bulunmak şarttır.
2- Vâcib Olan Abdestler:
• Kâ’be-i Mükerreme’yi tavâf için (abdestsiz olana) abdest almak vâcibdir. Kâ’be, abdestsiz olarak tavâf edilirse, bu tavaf sahih olur. Ancak abdestin terkinden dolayı, tavâfın nev’ine göre kurban kesilmesi veya sadaka verilmesi icap eder.
• Tefsîr kitablarına el sürmek için abdest almak da, Kur’an’a hürmeten vâcibdir.
3- Mendûb Olan Abdestler:
Yukarıda saydığımız hususlar dışında pek çok halde de abdest almak mendûb (müstehab) olur. Bunlardan bâzılarını sıralayalım:
• Fıkıh, Hadîs ve Akâid gibi dinî kitabların elle tutulabilmesi için abdest alınması mendubdur. Bu kitabları okumak için abdest almak, dinî ilimlere hürmet içindir.
Peygamberimizin ashâbı ve o zamanın âlimleri bu hususa çok dikkat ederlerdi.
İmâm-ı Hulvanî:
“Biz ilimde bu pâyeye ve mertebeye ilme karşı duyduğumuz saygı ve hürmet ile nâil olduk. Çünkü ben abdestsiz olarak elime kâğıt dahi almadım” der.
İmâm Sarahsî ise:
“Bir gece bağırsaklarından rahatsızlanmıştı. “İlmî çalışmama devam edebilmem için, o gece on yedi kere abdest aldım” der.
• Uyumadan önce abdest almak da mendubdur.
• Uykudan kalktığı vakit abdest almak..
• Devamlı abdestli bulunmak için abdest almak.
• Abdestli iken abdest üzerine abdest almak. (Peygamber sünnetidir)
•Kazara yapılan gıybet, söylenilen yalandan, koğuculuktan, sövmek gibi günahlardan sonra abdest almak.
• Kahkaha ile güldükten sonra abdest almak.
• Öfkeyi gidermek için abdest almak.
Bu hususta Peygamberimiz şöyle buyurmuşlardır:
“Öfke Şeytan’dandır. Şeytan da ateşten yaratıldı. Ateşi de ancak su söndürür. Bu hâle göre biriniz öfkelenirse hemen abdest alsın.”
• Ezbere Kur’an okumak için abdest almak.
• Hadîs okumak ve hadîs rivâyet etmek için abdest almak.
• Şer’î ilimlerden birini okumak veya okutmak için abdest almak.
• Arafat’ta vakfede durmak ve Safâ ile Merve arasında sa’y etmek için abdest almak.
• Kadına dokunmak gibi mezhepler arası abdesti bozup bozmayacağı ihtilâflı meselelerden kurtulmak için abdest almak.
• Cenazeyi yıkamak ve takip etmek için abdestli olmak.
Muharrem Günay
