Özendiğiniz Avrupa Zamanında Bize Özeniyordu
Turquerie ya da Türk hayranlığı, 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Batı Avrupa'da, özellikle Fransızlar arasında Türk sanat ve kültüründen etkilenerek bu kültürün taklit edilmesini ve benimsenmesini ifade eden bir moda akımıdır.
Osmanlı İmparatorluğu'nun zirveye ulaştığı bu dönem, Batı Avrupa ülkeleri için egzotik ve bilinmeyen bir kültürün cazibesine kapılmalarına neden olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu, Batı'nın gözünde hem güçlü hem de gizemli bir medeniyet olarak parlamış, bu kültürün öğeleri sanat, müzik, mimari ve günlük yaşamda kendine geniş bir yer bulmuştur.
Batı, Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezi olan Türkiye’nin estetik ve kültürel mirasına hayran kalmış, Osmanlı yapımı ürünlere, sanatına, müziğine, görsel sanatlarına ve mimarisine olan ilgi giderek artmıştır. Bu ilgi, özellikle 16. yüzyılın sonlarına doğru, Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa arasında artan ticari ve diplomatik ilişkilerle birlikte yoğunlaşmıştır. Fransa’nın Osmanlı İmparatorluğu ile kurduğu stratejik ittifaklar ve elçilerin sıkça evlerine egzotik Türk kültürüyle ilgili hikâyelerle dönmeleri, bu kültürün Batı'da daha da tanınmasına neden olmuştur
TURQUERİE AKIMININ DOĞUŞU VE POPÜLERLİĞİ
Turquerie, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı'ya yaptığı kültürel etkilerle şekillenmiş bir fenomen olup, özellikle 17. yüzyılın sonlarına doğru Batı Avrupa'nın birçok farklı şehrinde kendini göstermeye başlamıştır. Fransa, bu akımın en yoğun şekilde yaşandığı ülkelerden biri olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun gücü, zenginliği ve egzotizmi, Batı'daki sanatçılar ve soylular tarafından merakla araştırılmış ve taklit edilmiştir. Özellikle, Osmanlı'nın zarif ve renkli dünyası Batı'nın sanat dünyasında büyük bir ilgiyle karşılanmış, Turquerie akımının öncüsü olmuştur.
Bu dönemde, Batı’daki aristokratlar ve yüksek tabaka, Osmanlı kültürünü benimsemiş ve buna öykünen çeşitli sanat eserleri ve günlük yaşam ürünleri ortaya koymuşlardır. Elçiler ve tüccarlar, Osmanlı İmparatorluğu'ndan geldiklerinde yanlarında sadece değerli mallar değil, aynı zamanda Türk kültürüne dair anekdotlar ve anlatılar da taşımışlardır. Bu etkileşimler, Batı'da Türk hayranlığının ivme kazanmasına yol açmıştır.
RESİM SANATINDA TURQUERİE'NİN ETKİSİ
Turquerie’nin en belirgin yansıması, görsel sanatlarda, özellikle resim sanatında kendini göstermiştir. 17. yüzyıl ve 18. yüzyıl başlarında Batı Avrupa’da Türk kültürünü temsil eden tablolar büyük ilgi görmüştür. Bu dönemde üretilen resimler, Osmanlı sanatını ve zevklerini taklit etmek amacıyla, parlak renklerin ve keskin kontrastların kullanıldığı eserler olmuştur. Bu resimlerde, Osmanlı İmparatorluğu’na ait egzotik unsurlar, Batılı sanatçılar tarafından çoğu zaman idealize edilmiş bir biçimde betimlenmiştir. Örneğin, kadın figürlerinin Türk kıyafetleriyle tasvir edilmesi, Batı'da "Türk" imajının cazibesini pekiştirmiştir. Sanatçılar, Osmanlı saraylarının ihtişamını ve günlük yaşamını, bu gizemli kültürü yansıtarak betimlemeye çalışmışlardır.
Özellikle, Batı Avrupa'da "Türk" figürleri çoğu zaman egzotik ve göz alıcı bir şekilde tasvir edilmiştir. Osmanlı'nın geleneksel kıyafetleri, sarıklar, kaftanlar ve mücevherler resimlerde sıklıkla kullanılmıştır. Ayrıca, "Türk" temalı resimler genellikle bir mistik hava yaratmak amacıyla, dönemin Batılı izleyicilerine egzotik gelen sahnelerle bezeli şekilde yapılmıştır. Türk figürleri, Batı’daki aristokratlar için lüks ve haz peşinde olmanın sembolü haline gelmiştir.
MÜZİK VE SAHNE SANATLARINDA TURQUERİE
Turquerie akımı, sadece görsel sanatlarla sınırlı kalmamış, müzik ve sahne sanatlarında da kendini göstermiştir. 18. yüzyılda, opera ve tiyatroda da Türk temalı eserler sıkça işlenmiştir. Özellikle, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri orkestralarındaki müziklerin, Batı’da “Türk müziği” olarak kabul edilip, bu müziğin öğelerinin Batı bestecileri tarafından benimsenmesi dikkat çekicidir. Opera ve bale sahnelerinde, Türk temalı danslar ve orkestrasyonlar kullanılmış, sahneye Türk figürleri çıkarılmıştır. Bu eserler, Batı'nın Türk kültürüne olan ilgisinin bir başka göstergesiydi.
En bilinen örneklerden biri, Fransız besteci Jean-Philippe Rameau'nun "Les Indes galantes" (1735) adlı operasında Türk figürlerinin kullanılmasıdır. Aynı şekilde, dönemin önde gelen tiyatro yazarları, Osmanlı İmparatorluğu'nun saraylarını, harem hayatını ve Türk törelerini sahneye taşımış, Batılı izleyiciler için Türk kültürünü çekici ve egzotik bir tema olarak sunmuşlardır.
MİMARLIKTA TURQUERİE’NİN ETKİLERİ
Mimarlık, Turquerie akımının yansıdığı bir diğer önemli alan olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun zarif ve etkileyici mimarisi, Batı Avrupa'da pek çok yapıyı etkilemiştir. Özellikle Fransız soyluları ve aristokratlar, evlerini Türk motifleriyle dekore etmiş, bazı saraylara ve villalara "Türk odası" adı verilen odalar eklemişlerdir. Bu odalar, geleneksel Osmanlı tasarımını yansıtan halılar, mobilyalar ve sanat eserleriyle doluydu. Aynı zamanda, Batı Avrupa’daki bazı saray ve köşklerde, Osmanlı’nın zarif süslemeleri ve renkli mozaikleri taklit eden mimari detaylar da kullanılmıştır.
Fransa’da, Louis XV döneminde, özellikle saraylarda ve bahçelerde Türk tarzı süslemelere rastlanmıştır. Versailles Sarayı’ndaki "Türk Bahçesi" bunun en ünlü örneklerinden biridir. Aynı şekilde, İngiltere’de de Türk odaları ve Osmanlı motiflerinin kullanıldığı dekorasyonlar dikkat çekmiştir.
TURQUERİE'NİN SONU VE MİRASI
18. yüzyılın sonlarına doğru, Turquerie akımının etkisi azalmış, ancak bu kültürel ilgi tamamen kaybolmamıştır. Batı'da Türk kültürüne duyulan hayranlık, yerini farklı egzotik ilgi alanlarına bırakmış olsa da, Turquerie'nin izleri hala sanat tarihinde görülebilmektedir. Bugün, bu dönemde üretilmiş resimler, müzik eserleri, tiyatro oyunları ve mimari yapılar, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı dünyası üzerindeki etkisinin önemli örnekleri olarak değerlendirilmekte ve araştırılmaktadır.
Özetle, Turquerie, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı'daki kültürel etkisinin önemli bir yansımasıdır. Bu akım, Batı Avrupa'da özellikle aristokratlar ve sanatçılar arasında Osmanlı'nın egzotik dünyasına duyulan hayranlığı yansıtmış ve Batı sanatı ile kültüründe önemli izler bırakmıştır.
