Osmanlı'nın İtalya'ya Açılan Kapısı: Otranto Seferi (1480-1481)

Sultan II. Mehmet, Osmanlı topraklarını daha da genişletmek amacıyla Adriyatik kıyılarına yönelik akınlar düzenledi. Bu akınlar, İtalya'da korkuya yol açtı ve Osmanlı'nın Avrupa kıtasına yerleşme ihtimali Batı dünyasını endişelendirdi. Osmanlı İmparatorluğu'nun Otranto'ya çıkışı, Venedik'in siyasi manevraları ve Napoli Krallığı'nın Osmanlı karşıtı ittifaklara dâhil olması gibi faktörlerle birleşerek, İtalya üzerinde Osmanlı etkisinin yayılmasına yönelik stratejik bir adım olarak tarihe geçti.

SEFERİN ÖNCESİ: VENEDİK VE NAPOLİ İLE GERİLİM

II. Mehmet, Balkanlardaki genişleme sürecinde özellikle Arnavutluk bölgesini Osmanlı hâkimiyetine katmayı hedefledi. Bu doğrultuda, Osmanlı akıncı birlikleri Dalmaçya kıyılarını aşarak Adriyatik Denizi’nin karşı kıyısındaki İtalya topraklarına ulaşmaya başladı. 1477 yılında, Osmanlı akıncıları İtalya'nın kuzeydoğusundaki Friuli bölgesine girerek yağmalamalarda bulundular. Bu akınlar, bölgede Osmanlı tehlikesini yoğun bir şekilde hissettirdi ve İtalyan şehir devletlerinde büyük bir paniğe yol açtı. Özellikle Venedik Cumhuriyeti, bu tehdidi azaltmak için Osmanlı ile bir anlaşma imzalamak zorunda kaldı. Osmanlı-Venedik Antlaşması (1479), Venedikliler için geçici bir rahatlama sağladı; ancak bu sırada Napoli Krallığı’nın, Osmanlı kuşatması altında olan Rodos Şövalyeleri’ne yardım etmesi, Sultan II. Mehmet'in dikkatini İtalya üzerine yoğunlaştırdı.

VENEDİK'İN OSMANLI'YI NAPOLİ'YE YÖNLENDİRMESİ

Venedik Cumhuriyeti, İspanya Kralı Katolik Ferdinand ve Napoli Krallığı ile yaşadığı sorunlardan dolayı Osmanlı İmparatorluğu'nu Napoli üzerine çekmek istedi. Bu amaçla Sebastiano Giritti adlı bir elçiyi İstanbul’a gönderdi. Giritti, Sultan II. Mehmet'i Napoli’ye bağlı Puglia ve Calabria bölgelerinin Bizans İmparatorluğu'na ait olduğu gerekçesiyle bu bölgeleri Osmanlı topraklarına katma konusunda ikna etmeye çalıştı. Napoli Krallığı’nın Osmanlı'ya karşı düşmanca tavırlar sergilemesi, II. Mehmet'in Napoli'ye sefer düzenleme kararını pekiştirdi ve Gedik Ahmet Paşa, Osmanlı donanmasını Avlonya limanına sevk ederek oradan Puglia kıyılarına asker çıkarmak için görevlendirildi.

SEFERİN BAŞLAMASI: OSMANLI DONANMASI OTRANTO KIYILARINDA

1480 yılının 28 Temmuz'unda, Gedik Ahmet Paşa komutasındaki 100 gemilik Osmanlı donanması, İtalya'nın Otranto limanına demir attı. İlk hedef olarak Brindisi düşünülmüş olsa da, Otranto'nun savunma zayıflığından dolayı burada karaya çıkmaya karar verildi. Osmanlı kuvvetleri, 11 Ağustos 1480 tarihinde Otranto şehrini kuşatıp ele geçirdi. Şehir halkının direnişine rağmen Otranto kısa sürede Osmanlıların eline geçti ve şehrin ileri gelenlerinden bazıları, Osmanlı’ya karşı geldikleri için idam edildi.

Bu kişiler, sonrasında Papalık tarafından aziz ilan edildi ve azizleştirilmiş kişilerin mezarları bugün Napoli’deki Santa Caterina a Formiello Kilisesi'nde bulunmaktadır.
Otranto’yu ele geçiren Osmanlı ordusu, burayı üs olarak kullanarak İtalya'nın Brindisi, Lecce ve Taranto gibi şehirlerine de akınlar düzenledi. Ancak Napoli Krallığı’ndan gelen büyük çaplı kuvvetler karşısında Osmanlı birlikleri geri çekilmek zorunda kaldı. Otranto şehrinde Osmanlılar küçük bir garnizon bırakarak, Sultan’ın İtalya’ya yönelik ilerleyen dönemlerde daha kapsamlı fetihler gerçekleştirme planlarına zemin hazırlamak amacıyla bölgedeki varlıklarını koruma gayreti içerisine girdiler. Ancak halkın Osmanlı ikmaline destek vermemesi ve erzak eksikliği Osmanlı garnizonunun savunmasını zorlaştırdı.

AVRUPA’DA KORKU VE PAPALIĞIN TEPKİSİ

Osmanlı’nın Otranto’yu ele geçirmesi, Avrupa’da büyük yankı uyandırdı. II. Mehmet'in İtalya’ya bizzat bir orduyla gelme niyetinde olduğuna dair söylentiler, başta Papalık olmak üzere birçok Avrupa ülkesini harekete geçirdi. Osmanlı tehdidi karşısında Papa, Fransa’daki Avignon’a kaçmayı bile düşündü. Fakat bu düşüncesinden vazgeçip Cenova, İspanya, Portekiz gibi çeşitli yerlerden Osmanlı karşıtı destek toplamaya çalıştı. Bu durum, Avrupa’nın Osmanlı’nın İtalya’ya yerleşmesi karşısında büyük bir kaygı içerisine girdiğini gösteriyordu.

OSMANLILAR İÇİN ZORLU SÜREÇ: SULTAN’IN ÖLÜMÜ VE CEM SULTAN OLAYI

Sefer devam ederken II. Mehmet’in 3 Mayıs 1481’de ani ölümü Osmanlı devlet yönetiminde büyük bir krize neden oldu. Tahta geçen II. Bayezid ile kardeşi Cem Sultan arasında başlayan taht mücadelesi (Cem Sultan Olayı), Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa’daki hedeflerine odaklanmasını zorlaştırdı. Bayezid, iç siyasi krizleri çözmek adına İtalya ve Arnavutluk’taki askeri yönetimi Gedik Ahmet Paşa’dan alarak Rumeli Beylerbeyi Hadım Süleyman Paşa’ya verdi. Cem Sultan’ın Avrupa’ya sığınması ve Venediklilerin Napoli Krallığı ile Osmanlı karşıtı ittifaklar kurması, Osmanlı’nın İtalya’daki varlığını daha da zorlaştırdı.

OTRANTO'NUN KAYBI: OSMANLI BİRLİKLERİNİN ÇEKİLMESİ

Napoli Kralı, Osmanlı'nın dikkatini dağıtmak amacıyla Arnavutluk’taki isyancıları destekledi. Bu sırada Arnavutluk'ta başlayan isyanlar, Osmanlı kuvvetlerinin Otranto-Avlonya-İstanbul arasındaki bağlantısının kesilmesine neden oldu. Otranto'da kalan Osmanlı garnizonu, bu bağlantının kopması nedeniyle savunmasız kaldı. 8.000 kişilik Osmanlı birliği, altı ay süren kuşatma sonrası erzak yetersizliği nedeniyle teslim oldu. Teslim olan Osmanlı askerlerinden 2050’si esir alınarak Napoli kuvvetlerine teslim edildi.

SONUÇ VE OTRANTO SEFERİ'NİN ETKİSİ

Otranto Seferi, Osmanlı İmparatorluğu’nun İtalya topraklarına çıkmasıyla Avrupa'da Osmanlı tehdidini somut hale getirdi ve Batı dünyasında Osmanlı’ya karşı yoğun bir savunma stratejisinin gelişmesine neden oldu. II. Mehmet’in İtalya’ya yerleşme girişimi, tahttaki ani ölüm ve Cem Sultan olayıyla sekteye uğramış olsa da, bu sefer Osmanlı’nın denizaşırı fetih politikalarındaki kararlılığını gösterdi.

Osmanlı İmparatorluğu’nun İtalya’daki bu kısa süreli varlığı, Avrupa'nın Osmanlı karşısında daha sıkı ittifaklar kurmasına yol açtı ve Papalık başta olmak üzere birçok Batılı devleti Osmanlı’nın yayılmasına karşı tedbir almaya itti. Otranto Seferi, Osmanlı tarihinde İtalya'ya yönelik tek büyük çaplı kara harekâtı olarak kaydedildi ve İtalya'nın Osmanlı hâkimiyetine girme ihtimalini Avrupa için göz korkutucu bir gerçek haline getirdi.