OSMANLI DÖNEMİNDE ŞER‘Î MAHKEMEYE YANSIYAN AFYONKARAHİSAR ŞEHİTLERİ

Burada şu hususu belirtmek gerekir ki Olaya karar verecek olan Şer‘î mahkeme kadısı  yukarıda adı geçen şahitlerin doğru söylediklerine kânî olmak için aşağıda isimleri yazılı olan kişilerin şahitliklerini talep etmiştir. Bu şahitler de ya mahallenin imamı yahut güvenilir bir zattır. Bu davada yer alan şahitler şu kimselerdir:
Çavuşbaşı Mahallesi imamı Mehmet Efendi ibn-i Abdullah ve muhtarı Hasan bin Yahya ve Kahil Mahallesi imamı Yusuf Efendi ibn-i Mustafa ve muhtarı Salih bin Hacı Mehmet ve Hacı Nuh Mahallesi imamı Efsah Efendi ibn-i Salih [Dehşetî] ve muhtarı Hacı Hasan bin Hacı Hasan bin Ahmet, Kahil Mahallesi’nden Hacı Mehmet oğlu Abdullah bin Ahmet bin Süleyman ve Değirmenci Ali-zâde Bekir bin Hasan bin Mehmet ve Hacı Nuh Mahallesinden Şemsioğlu Ahmet bin Ömer bin Ahmet ve Aşcı Alioğlu Bekir bin Mahmut bin Bekir ve Çavuşbaşı Mahallesi’nden Kahramanoğlu Yusuf bin Hüseyin bin Ahmet ve Celeboğlu Ali bin Celeb bin Ali.
Sonuç olarak şehit Ahmet’in şehit olduğu asker arkadaşları tarafından teyit edilmiş, bu şahitlerin de doğru söylediği diğer şahitlerle kesinlik kazanmıştır. Şehit Ahmet Efendi’nin eşi Hacer Hanım’ın mirastan alacak hissesinin de borçludan alınarak verilmesi 14 Rebiü’l-âhir li-sene 1333/1 Mart 1915 tarihinde karar verilmiştir.
EK:
Medine-i Karahisar-ı Sahib mahallatından Çavuşbaşı Mahallesi sâkinlerinden olup zâtı ta‘rif-i şer‘î ile mu‘arrefe olan İBRAHİM KIZI HACER Hatun meclis-i şer‘imizde medîne-i mezbûre mahallatından Sinan Paşa Mahallesi ahalisinden Arık-zâde Hacı Hacı Ahmet Efendi oğlu Arif Efendi huzurunda ber vech-i âtî dava eyledi. Zevc-i dahlim Karaman Mahallesi ahalisinden asâkir-i şâhâne 25. Alayının 1. Taburunun 3. Bölüğünün 10. Onbaşısının beşinci neferi iken 1328 senesi Teşrin-i sânînin 20. /3 Aralık 1912 günü Kaloz’da Kırk Kilise civarında ŞABAN DEDE OĞLU HÜSEYİN’İN OĞLU MEHMET OĞLU AHMET ŞEHÎDEN VEFAT EDİPveraseti zevce-i menkûha-i metrukesi olmam hasabiyle benimle sülbiye-i sagîre kızı Şerife ve sülbî sagîr oğlu Mehmet’e münhasıra mesele-i mirası bi’l-farîzati’ş-şer‘iye 24 sehimden olup sehâm-ı mezkûreden üç sehmi bana ve ondört sehmi ibn-i sagîr mezbûr Mehmet’e ve yedi sehmi dahi bint-i sagîre-i mezbûre Şerife’ye isabet etmekle zevcim müteveffâ-yı merkumun hâl-i hayatında mezbûr Hacı Arif Efendi zimmetinde cihet-i karzından 24 kuruş alacak hakkı olup meblağ-ı mezkûru kable’l-ahz ve’l-istîfâ ber vech-i muharrer vefat etmekle suâl olunup meblağ-ı mezkûrdan hisse-i irsiyyeme isabet eden 3 kuruşu halen bana eda ve teslime müddei ‘aleyh mezbûr Hacı Arif Efendi’ye kıbel-i şer‘den tenbih olunmak matlubumdur diye dava eyledi. Lede’s-suâl mezbûr Hacı Arif Efendi dahi cevabında fi’l-hakika müteveffâ-yı merkum Ahmed’e hâl-i hayatında cihet-i mezkûreden zimmetinde ol miktar kuruşu deyni (borcu) olduğunu tâyi‘an ikrâr edip ancak müddeiyye-i mezbûrenin ber-vech-i muharrer mâ‘adâ müdde‘âsını külliyen inkar eyledi. Müdde‘iyye-i mezbûreden ber vech-i muharrer müdde‘âsına mutabık beyyine talep olunduk da ‘asâkir-i şâhâne 25. Alayının 1. Taburunun 1. Bölüğünün 1. Takım efradından olup terhîsen gelen Çavuşbaşı Mahallesi ahalisinden Yörükoğlu Ali Osman bin İbrahim bin Ali ve mahalle-i mezkûre ahalisinden asâkr-i şâhâne 25. Alayının 1. Taburunun 1. Bölüğü 4. Mangası neferâtından olup terhisen gelen Yağcıoğlu İbrahim bin Ahmet bin Halil ve Hacı Nuh Mahallesi ahalisinden Hacı Ali Çavuş-zâde Hacı Mehmet Ağa ibn-i Hacı Ali bin Hüseyin ve Kahil Mahallesi ahalisinden Nalbantoğlu Mustafa bin Mehmet Ali bin Abdullah nâm kimesneleri li-ecli’ş-şahâde meclis-i şer‘a ihzâr ve ikâme edip münferiden istişhâd olunduklarında müdde‘iyye-i mezbûrenin zevc-i dahli Karaman Mahallesi ahalisinden asâkir-i şâhâne25. Alayının 1. Taburunun 2. Bölüğünde13. Onbaşının beşinci neferi iken 1328 senesi Teşrin-i sânînin 20. /3 Aralık 1912 günü Kaloz’da Kırk Kilise civarında esnâ-yı muharebede ŞABAN DEDE OĞLU HÜSEYİN’İN OĞLU MEHMET OĞLU AHMET ŞEHÎDEN VEFAT EYLEDİĞİNE ŞAHİTLERDEN Yörükoğlu Ali Osman ile Yağcıoğlu İbrahim ve müteveffâ-yı mezbûrun veraseti zevce-i menkûha-i metrukesi müdde‘iyye-i mezbûre Hacer ile sülbiye-i sagîre kızı Şerife ve sülbî sagîr oğlu Mehmet’e münhasıra olduğuna ve bunlardan başka zâhirde vârisi ve terekesine müstahak bir başkası olduğuna bizim malumumuz değildi biz bu hususa bu vech üzere şâhidiz ve şahâdet dahi ederiz deyü şahitlerden Hacı Ali Çavuş-zâde Hacı Mehmet Ağa ve Nalbantoğlu Mustafa’dan her biri bi’l-muvâcehe ber nehc-i şer‘î müttefiku’l-lafz olmağı edâ-yı şahâdet-i şer‘îye eylediler şâhitlerden usûl-ı mevzu‘asına tatbikan mensup oldukları mezkûr Çavuşbaşı Mahallesi imamı Mehmet Efendi ibn-i Abdullah ve muhtarı Hasan bin Yahya ve Kahil Mahallesi imamı Yusuf Efendi ibn-i Mustafa ve muhtarı Salih bin Hacı Mehmet ve Hacı Nuh Mahallesi imamı Efsah Efendi ibn-i Salih [Dehşetî] ve muhtarı Hacı Hasan bin Hacı Hasan bin Ahmet nâm kimselerden bâ-varaka-i mesture sırran ve ba‘dehû Kahil Mahallesi’nden Hacı Mehmet oğlu Abdullah bin Ahmet bin Süleyman ve Değirmenci Ali-zâde Bekir bin Hasan bin Mehmet ve Hacı Nuh Mahallesinden Şemsioğlu Ahmet bin Ömer bin Ahmet ve Aşcı Alioğlu Bekir bin Mahmut bin Bekir ve Çavuşbaşı Mahallesi’nden Kahramanoğlu Yusuf bin Hüseyin bin Ahmet ve Celiboğlu Ali bin Celib bin Ali adlı şahitlerle tarafların hazır oldukları halde huzurlarında alenen lede’t-tezkiye ‘adl ve makbul şahitlikleriyle haber verme ve ihbar olunmuştur. Hazır olan şahitlerin şahitlikleri gereğince adı geçen Ahmet’in şehiden vefatına ve müdde‘iyye-i mezbûrenin ber vech-i muharrer verâset-i müdde‘âsına ba‘de’l-hükm ‘alâ mûceb ikrara meblağ-ı mezkûr 24 kuruştan hisse-i irsiyyesine isabet eden üç kuruşu davacı Hacer’e halen eda ve teslimi için Arif Efendi’ye tenbih olunduğu tescil ve i‘lâm olundu. 14 Rebiü’l-âhir li-sene 1333/1 Mart 1915
Kaynak: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Afyonkarahisar Şer‘iye Sicili (AŞS), nr. 648, s. 229/336. (Son)