Ne Ekersen Onu Biçersin Darbe İle Geldiler Darbe İle Gittiler
Suriye'de 13 yıldır devam eden kanlı iç savaş, 8 Aralık 2024 tarihinde çarpıcı bir dönüm noktasına ulaştı.
Muhalif güçlerin başkent Şam'ı ele geçirmesiyle Baas rejimi resmen sona erdi. Beşar Esad’ın Rusya’ya kaçtığı bildirildi. Bu gelişme, on binlerce insanın hayatını kaybettiği, milyonlarca insanın yerinden edildiği, yıllarca süren savaşın en dramatik anlarından biri oldu.
SURİYE İÇ SAVAŞI: KISA BİR TARİHÇE
Suriye’deki şiddet dalgası, 15 Mart 2011’de rejim karşıtı protestolarla başladı. Nisan 2011 itibariyle bu protestolar tüm ülkeye yayılırken, Suriye Ordusu ayaklanmaları bastırmak için sert tedbirler almaya başladı. Hükümet karşıtı eylemlere katılan protestoculara ateş açılması ve aylarca süren askerî kuşatmalar, barışçı protestoları birer birer silahlı isyanlara dönüştürdü.
Muhalif gruplar, firari askerler ve sivil gönüllülerden oluşan çok sayıda düzensiz yapıyı barındırıyordu. Ancak merkezi bir liderlik eksikliği, Suriye’deki çatışmalara çoğu kez asimetrik bir boyut kazandırdı. 2013 yılında Hizbullah’ın savaşa dahil olması ve ülkedeki çatışmalara Rusya, İran, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ve diğer dış güçlerin aktif katılımı, savaşı daha karmaşık bir hale getirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası organizasyonlar, şiddet ve insan hakları ihlalleri konusunda hem Baas rejimini hem de muhalefeti eleştirdi. Ancak BM raporları, ülkedeki ihlallerin büyük bir kısmından Baas rejiminin sorumlu olduğunu ortaya koydu.
2024: KRİTİK DÖNEM VE MUHALİFLERİN YÜKSELİŞİ
27 Kasım 2024 tarihinde muhalif gruplar, kuzeybatı Suriye’de ani bir taarruz başlattı. Stratejik öneme sahip Urm El-Suğra ve Anjara kasabaları ile 46. Alayın kontrolünü ele geçiren muhalifler, rejime karşı önemli bir zafer kazandı.
Bu taarruz sırasında Halep’te önemli bir İran askeri yetkilisi olan Tuğgeneral Kioumars Pourhashemi’nin öldürülmesi, şiddetin boyutunu gözler önüne serdi. Rus ve Suriye savaş uçakları, rejim üzerindeki baskıyı hafifletmek için muhalif mevzileri yoğun bir şekilde bombaladı. Ancak, muhaliflerin savaş alanındaki ısrarcı ilerleyişi durdurulamadı.
ŞAM’IN DÜŞÜŞÜ VE ESAD’IN KAÇIŞI
8 Aralık 2024 sabahı, muhalif güçler Şam’a girerek şehirdeki son direniş noktalarını da etkisiz hale getirdi. Başkentte yaşanan yoğun çatışmaların ardından Baas rejimi resmen çöktü.
Beşar Esad’ın başkenti terk ederek Rusya’ya sığındığı haberleri uluslararası basında geniş yankı buldu. Esad rejiminin yıkılmasıyla, Suriye’de 61 yıldır devam eden Baas Parti yönetimi sona ermiş oldu.
SAVAŞIN KORKUNÇ BİLANÇOSU
BM verilerine göre, Suriye’de İç Savaşı nedeniyle 220.000’den fazla insan hayatını kaybetti. Bağımsız raporlara göre bu sayı şubat 2016 itibariyle 470.000’e ulaşmıştı. Milyonlarca Suriyeli, ülkelerinden kaçmak zorunda kalarak başta Türkiye olmak üzere komşu ülkelere sığındı.
Devlet hapishanelerinde on binlerce protestocu hapsedilirken, bu kişilerin sistematik işkenceye ve savaş suçlarına maruz bırakıldığı ortaya çıktı. Savaş boyunca kimyasal silahların kullanılması uluslararası toplumda şiddetli tepkilere neden oldu.
