Mukaddes Ev Mescid-i Aksa Müslümanlar İçin Neden Önemli?

Arapça’da Beytülmakdis, İsraillerin dili İbranîce Beth ha-Mikdaş olarak geçen Mescid-i Aksa, Müslümanlar için en değerli mabetlerden biri. Tam adı el-Mescidu’l-Aksa ve Mekke’ye en uzak mescit olması itibarıyla ‘en uzak’ anlamına gelen el-Aksâ kelimesinden geliyor. Kur’an-ı Kerim’de de geçen Mescid-i Aksa, en uzak mescit anlamı taşıyor. Bu noktada Müslümanlar tarafından konulan Kudüs adının da aynı kökten geldiğini ve şehri değil, mabedi ifade ettiğini belirtelim.

Mescid-i Aksa Müslümanlar için neden önemli?

Mescid-i Aksa, Kudüs’ün doğusundaki Harem-ü Şerif denen yerde konumlanıyor. 144 dönümlük yüzölçümüne sahip olan Mescid-i Aksa, Kubbetü’s-Sahre (İngilizce’de Dome of the Rock) adı verilen ve geçmişte Ömer Camii olarak bilinen yapı ile sayısı 200’e yaklaşan tarihi eser de bu alan içerisinde bulunuyor. Bu arada Kubbetü’s-Sahre’nin bulunduğu yere de kutsal kaya deniyor. Yapısal özellikleri son derece kompleks olan Mescid-i Aksa Müslümanlar için oldukça önemli. Bu noktadaki araştırmalar net bilgiler içermekle birlikte çeşitli kesin olmayan spekülasyonlar da barındırıyor. En nihayetinde ise açık ve net bir şekilde Mescid-i Aksa büyük önem arz ediyor. Peki Mescid-i Aksa Müslümanlar için neden önemli, anlamı ne ve son durumu hakkında neler öne çıkıyor?

Mescid-i Aksa Müslümanlar için önemli, zira Mekke ve Medine’den sonra en kutsal üçüncü İslam mabedi olarak gösteriliyor. Rivayetlere göre Müslümanlar, Mescid-i Aksa olarak daha sonra ismi değiştirilecek olan yapıyı Hicret’in birinci yılında Kıble olarak kabul etmiş ve 16 ay boyunca buraya doğru yönelerek namaz kılmıştır.

Müslümanların ilk kıblesi

Müslümanların ilk kıblesi olan yapı inanışa göre, Müslümanlara göre Hz. Muhammed’in Miraç gecesinde Allah’ın daveti üzerine Cebrail Aleyhisselam ile ve onun rehberliğinde Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya ve oradan da oradan da göğe, semaya, yüce alemlere ve ilahi huzura yükselişinin ilk durağı. Bu kadar önemli bir alan, aynı zamanda Yahudi dinine mensup kimseler için de kutsal. Bunun nedeni de içerisinde Yahudilere göre devasa bir Yahudi mabedi olan Süleyman Tapınağı gibi kutsal noktaların bulunması.

Tartışmalar

Mescid-i Aksa’nın Bizans imparatoru I. Justinianos’un Süleyman Tapınağı kalıntıları üzerine yaptırdığı bir bazilikanın üzerine yapıldığı tahmin ediliyor. Yapıya şimdiki ismini Abbasilere karşı politik amaçla Abdülmelik bin Mervan’ın verdiğini de belirtelim. En nihayetinde iki dinin mensupları arasında çekişme konusu oluşturan etmenlerden biri de alanda ayrı ayrı atfedilen kendilerine dair kutsal yerlerin olması. Ayrıca İsrail tarafından bölgede arkeolojik kazılar tüm hızıyla devam ediyor.

Öte yandan buranın önemi ile ilgili süregelen tartışmalar da bulunmaktadır. Mescid-i Aksa’nın aslında gökyüzündeki manevi bir yer olduğu gibi görüşler zaman zaman ileri sürüldü.

Mescid-i Aksa, resmen Ürdün Evkaf Bakanlığı yönetiminde olmakla birlikte efektif kontrolü Kudüs’ü ‘ilhak ettiğini iddia eden’ İsrail Devleti tarafından yapılıyor. Günümüzde Gayrimüslimlerin girişine engel olunan Mescid-i Aksa’ya İsrail, 2009 itibarıyla genel olarak girişleri yasaklama politikası güdüyor ve zorluklar çıkarıyor.