Milli Mücadele Hangi Tarihte Başladı

19 Mayıs 1919 tarihi Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkması nedeniyle Türk tarihinin önemli bir dönüm noktasıdır. Bu tarihi günde Türk Millî Mücadelesi fiilen başlamış oldu. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışından itibaren Türk Millî Mücadelesi de liderini bulmuş oldu.

30 Ekim 1918 akşamı Limni adasının Mondros Limanı’nda demirli Agamemnon zırhlısında, Mondros Mütarekesi imzalandıktan sonra Çanakkale’deki eşsiz Türk zaferine rağmen düşman gemileri Çanakkale Boğazı’ndan geçerek İstanbul’a demirledi. 15 Mayıs 1919’da İzmir İşgal edildi.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın, “İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.” maddesinden yüz bulan Samsun ve çevresindeki Rumlar, 17-18 Mart 1919 tarihinde Samsun’a asker çıkaran İngilizleri de arkalarına alıp, yaptıkları çete baskınlarıyla kargaşa çıkararak bölgeyi işgale açmak isterler. 1919 yılının mart ve nisan aylarında Rum çeteleri iyice azınca suçu Türklere iftira atarak, Türk çetelerinin kargaşa çıkardığı iddia edilir. İngilizler, Osmanlı hükümetine 21 Nisan 1919’da bölgede asayişin sağlanması için nota verir. “Eğer siz asayişi sağlayamazsanız biz Samsun’a çıkıp bölgeyi işgal edeceğiz” anlamı taşıyan notanın ardından Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a görevlendirilir. Kemal Paşa ve heyeti 3 gün sonra Sinop’a varır. Mustafa Kemal Sinop’ta karaya çıkar. Samsun’a kara yoluyla gitmek için yolun durumunu ve araç sorar. Ancak ne yol ne araç vardır. Aldığı bu yanıtla Mustafa Kemal ve beraberindekiler tekrar vapura binerler. 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü Bandırma Vapuru Samsun sahiline demir atar. “Dokuzuncu Ordu Kıtaları Müfettişi ve Padişahın Fahri Yaveri Mirliva Mustafa Kemal Paşa” unvanı ile Mustafa Kemal, “Saat 08.00’de Samsun’a ulaşarak görevine başladığına” dair İstanbul’a telgraf gönderir. Atatürk Samsun’da 6 gün kalır, 25 Mayıs’ta Havza’ya geçer. İngilizleri şüphelendirmemek için Atatürk, böbrek sancılarının arttığını ve Havza’nın kaplıcalarının kendisine iyi geleceğini belirterek kentten ayrılır. Atatürk, Havza’da Milli Mücadele’yi örgütlemek için uygun ortamı bulur. 28 Mayıs’ta yayımlanan Havza Genelgesi, tüm valilikler, kolordu komutanlıkları ve bağımsız mutasarrıflıklara gönderilir.

Havza Genelgesi, Atatürk’ün Samsun’a çıktıktan sonra ilk resmi tepkisi olması dolayısıyla tarihte büyük öneme sahiptir. Atatürk’ün Milli Mücadele’yi başlatmak üzere 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basması, 20 Haziran 1938’de çıkarılan bir kanunla milli bayram olarak kabul edilir.