Mehmet Eymür: Hain Mi? Vatanperver Mi?

MİT’in (Milli İstihbarat Teşkilatı) önemli isimlerinden olan Eymür, istihbarat dünyasında yer edinen ilk adımlarını, babası Mazhar Eymür’ün etkisiyle atmıştır. Babası, Dersim İsyanı'nın bastırılmasında görev almış önemli bir istihbaratçıydı ve Eymür, babasının izinden giderek devletin güvenliği adına çalışmaya başlamıştır.

Mehmet Eymür, TED Ankara Koleji'ni bitirdikten sonra İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulu'nda eğitimine devam etti. Bu dönemdeki eğitim hayatı, onun disiplinli, analitik düşünme becerilerini geliştirmesinde önemli bir rol oynadı. Kişisel yaşamında ise Janset adlı eşi ve Alp ile Ayşe adında iki çocuğu vardı.

MİT’E ADIM ATIŞI VE KARİYERİNİN BAŞLANGICI (1965-1988)

Mehmet Eymür, 1965 yılında öğrenci olarak MİT’te çalışmaya başladı. Başlangıçta basit bir takip memuru olarak görev alan Eymür, kısa süre içinde yeteneklerini göstererek hızla yükseldi. 9 Mart 1971 darbe teşebbüsünün ardından MİT’in sorgulama üssü olan Ziverbey Köşkü'nde 1. Ordu Komutanı Orgeneral Faik Türün’ün emrinde çalıştı. Eymür’ün adı, 1970’lerin sonunda önemli operasyonlara katılmaya başladı. Kızıldere olaylarında ve Ulaş Bardakçı’nın öldürülmesinde yer alarak, istihbarat alanındaki yeteneklerini kanıtladı.

Eymür’ün kariyerindeki önemli dönüm noktalarından biri, 1975 yılında Ankara MİT Bölge Dairesi Başkanlığı Takip Şube Müdürlüğü görevini üstlenmesiydi. Ardından 1980’lerde Bulgaristan’a giderek, orada önemli istihbarat faaliyetlerinde bulundu. 1982’de ise dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in damadı Erkan Gürvit tarafından ASALA’ya karşı yapılan operasyonlarda görev aldı. Türkiye’ye döndükten sonra Mardin MİT Bölge Müdürlüğü ve Kaçakçılık ve İstihbarat Şube Müdürlüğü görevlerini üstlendi.

1984 yılında başlattığı Babalar Operasyonu, Eymür’ün kariyerinin unutulmaz anlarından biri olarak kayıtlara geçti. Bu operasyonda, Emniyet Kaçakçılık Şubesi ile birlikte, Türkiye'nin en büyük mafya örgütlerinden bazılarının başı olan Dündar Kılıç’ı yakaladı. Aynı yıl, Eymür, MİT içinde bir başka tartışmalı rapor olan 1987 tarihli MİT raporunu hazırladı ve sızdırılmasından sonra görevden alındı.

MİT’TEKİ YÜKSELMESİ VE TERÖRLE MÜCADELE DÖNEMİ (1993-1999)

Tansu Çiller’in başbakanlık döneminin başlangıcında, Eymür’ün MİT içinde yükselme süreci yeniden başladı. 1993 yılının ortalarında, Eymür, MİT’in Özel İstihbarat Dairesi Başkanlığı’na atandı. Ardından Terörle Mücadele Dairesi Başkanlığı’na getirildi. Eymür, bu dönemdeki çalışmalarıyla adından sıkça söz ettirmeye başladı.

1995-1996 yılları arasında MİT’in Terörle Mücadele Şubesi, birçok tartışmalı operasyon ve eyleme imza attı. Eymür, “Yeşil” kod adıyla tanınan kiralık katil Mahmut Yıldırım’la tanıştı. Eymür, Yeşil’in o dönemde aranan bir suçlu olduğundan habersizdi ve Yeşil, çeşitli operasyonlarda yer aldı. Ancak Eymür, operasyonun bazı eksikliklerden dolayı başarısız olduğunu ifade etti.

Terörle Mücadele Şubesi'nin en bilinen eylemlerinden biri, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın öldürülmesi için düzenlenen ancak çeşitli sabotajlar nedeniyle başarısız olan operasyondur. Eymür, bu eylemlerin amacına ulaşmamasıyla ilgili sorumsuz yönetimi ve dışarıdan gelen engellemeleri şikayet etti.

1996'DAN SONRA: ÇETELEŞME İDDİALARI VE ERGENEKON DÖNEMİ

1996 yılında, MİT içinde yaşanan başka bir önemli gelişme de Eymür’ün Terörle Mücadele Dairesi’nin feshedilmesiydi. Başbakan Mesut Yılmaz, Eymür’ün liderliğindeki ekibin çeteleştiğini ve bunun şiddetle MİT’e zarar verdiğini ifade etti. Yılmaz, bu tür faaliyetlerin artık polis teşkilatında yapıldığını belirtti ve Fethullah Gülen’e bağlı bir çetenin varlığından bahsetti. O dönemde, Susurluk skandalını araştıran komisyon üyeleri, Eymür’ün ekibinin yasa dışı faaliyetlerde bulunduğunu dile getirdi.

Eymür, 1996 yılında hazırladığı ve “İkinci MİT Raporu” olarak bilinen raporunu, izinsiz bir şekilde oluşturdu. Rapor, 1996 yılında sızdırıldı ve Aydınlık gazetesi tarafından yayımlandı. Bu rapor, Türk istihbarat dünyasında büyük bir tartışma yaratırken, Eymür hakkında suçlamalar da ortaya çıktı.

SON YILLAR: ABD’DEKİ YAŞAM VE DEVLETLE ÇATIŞMALAR

1997 yılında, Eymür’ün atandığı görev, ABD’nin başkenti Washington DC’ydi. Burada, ABD istihbarat teşkilatları ve güvenlik firmalarına MİT temsilcisi olarak görev yaptı. Ancak Eymür, 1998’de Türkiye’ye çağrıldı. Buradaki dönüşünün ardından, Emekli olmaya zorlandı. Ancak Eymür, istifasını kabul etmedi ve MİT Yasası’na dayanarak Şeker Fabrikaları’na müşavir olarak atandı.

1999 yılında, Eymür emekliye ayrıldığında, CIA’ın McLean, Virginia’daki genel merkezine taşındı ve burada terör uzmanı olarak çalıştı. Bununla birlikte, 2000 yılında Türk devleti ile mafya arasındaki ilişkileri belgeleyen bir web sitesi kurdu. Bu, Eymür’ün son yıllarında büyük bir polemiğe yol açtı. Web sitesinde yayınlanan bilgiler, MİT’i ve hükümet yetkililerini rahatsız etti. Sonrasında Eymür hakkında "devlet sırlarını ifşa etmek" suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.

ERGENEKON DAVASI VE GİZEMLİ BAĞLANTILAR

2008 yılında Ergenekon soruşturması başlatıldığında, Eymür’ün adı tekrar gündeme geldi. Eymür, Tuncay Güney’in danışmanı olarak adlandırıldı. Ancak Eymür, Ergenekon örgütüyle herhangi bir bağlantısı olduğunu reddetti. Bununla birlikte, Ergenekon davasına dair açıklamaları ve dosyadaki şüpheli ifadelere dair belirli bağlantılar olduğu ileri sürüldü.

SON GÜNLERİ VE VEFATI

Mehmet Eymür, 13 Ocak 2024’te İstanbul’da 80 yaşında hayatını kaybetti. Eymür’ün vefatının ardından, Türk istihbarat dünyasında bıraktığı miras ve tartışmalı geçmişi hakkında birçok yorum yapıldı. Cenazesi, Aşiyan Mezarlığı'nda defnedildi. Hayatını ve kariyerini derinlemesine incelediğimizde, Mehmet Eymür, Türk istihbaratının önemli bir figürü olarak tarihe geçmiş, aynı zamanda birçok tartışmayı da beraberinde getirmiş bir isim olarak hafızalarda kalmıştır.