Maraş Katliamını Kim Yaptı?

Maraş Olayları olarak da adlandırılan Maraş Katliamı, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde, gerek arka planı gerekse sonuçları itibarıyla iz bırakan en kötü anılardan biridir şüphesiz. 1978 yılının Aralık ayında yaşandı. 19 Aralık-26 Aralık tarihleri arasında Kahramanmaraş’ta meydana geldi. Maraş Katliamı; Kürtlere, Alevilere ve solculara yöneliktir. İddianameye göre 111 kişinin öldürüldüğü olaylarda 1000’e yakın ev ve iş yeri tahrip edildi ya da yakıldı. 22 kişinin idam edildiği olayların ardındaki davaları ve sonuçları ile birlikte ele alındığında bir dönüm noktası özelliği taşır. Peki Maraş Katliamını kim yaptı? Sonuçları neler oldu?

MARAŞ KATLİAMINI KİM YAPTI?

Maraş Katliamı 7 gün sürdü. Öldürülen 111 kişinin yanı sıra Kahramanmaraş’ta 559 ev yakılırken yaklaşık 290 iş yeri tahrip edildi. Maraş Katliamını kim yaptı? Kimler yakalandı ve ne cezalar aldılar? Kronolojik olarak ele alındığında nedeni neydi?

Kahramanmaraş’ta siyasi arka planda Alevi-Sünni ayrılığı çok tırmanmıştı. 19 Aralık 1978’de şehirdeki Çiçek Sineması’nda Güneş Ne Zaman Doğacak isimli filmin akşam saatlerindeki gösteriminde tahrip gücü düşük patlayıcı madde atıldı. İfadelerde olay, ‘bombalama’ olarak geçti. Sinema salonundaki olaylar şehre taştı ve 7 gün boyunca şiddet, evlerin, işyerlerinin yakılması ve cinayetler ile devam etti.

OLAYLARIN GELİŞMESİ

Olayın 2. Gününde, yani 20 Aralık’ta Aleviler’in yoğun olduğu bir yere bomba atıldı. Bombanın tahribata yol açmadığı kaydedilirken bir kişi silahla ateş edilmesi sonucu öldürüldü. 21 Aralık’ta öldürülenler oldu. Dönemin Kahramanmaraş Valisi Tahsin Soylu’nun kente askeri güç gönderilmesi talebi reddedildi. 22 Aralık’ta kitlesel saldırılar vardı, cenaze namazında olaylar çıktı. 2 kişi ölürken 39 kişi yaralandı. 300’e yakın işyeri tahrip edildi. Olaylar tırmanıyordu, 23 Aralık’ta Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye İşçi Partisi, TÖB-DER, TİKP ve POL-DER binaları ateşe verildi.

DAVALAR VE İDAM CEZALARI

Bölgeye çeşitli illerden askeri güçlerin sevkine başlandı. 24 Aralık’ta insanlar galeyana geldi ve il genelinde kaos ortamı yaşandı. Büyük katliamlar oldu. Olaylar sırasında CHP iktidar, Bülent Ecevit ise başbakandı. Olayların ardından yargılama süreçleri sonrası 476’sı tutuklu 806 sanık sanıktan 275’i için idam cezası, 449’u için 1 yıl ile 24 yıl arasında hapis cezası istendi. Sıkıyönetim mahkemelerinde açılan davalar 1991’e kadar devam ederken 29 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezaları ile cezalandırılmıştır.

12 Eylül Olayları’nın fitilini yaktığı yönünde görüşlerin ağırlıkta kazandığı olayların çıkış noktası olan Çiçek Sineması’na bomba atılmasında Ülkücü Gençlik Derneği Kahramanmaraş şube başkanı Mehmet Leblebici ile başkan yardımcısı Mustafa Kanlıdere’nin talimatı vardır. Bomba, ülkücü militanlar Ökkeş Kenger ve Yunus İlhan tarafından atıldı. Öğrenci olan Ökkeş Kenger, polise verdiği ifadede “Çiçek Sineması’nı kendisinin arkadaşlarıyla birlikte bombaladığını” itiraf etmiştir.