Lakaplar – Kocatepe Gazetesi

17 Eylül 2012 Pazartesi 03:00:00
  Sözlük anlamına bakıldığında “lakap”ın karşılığı olarak “Bir kimseye veya bir aileye, kendi adından ayrı olarak, sonradan takılan o kimsenin veya ailenin bir özelliğinden kaynaklanan ad.” deniliyor.
Bizde lakap çok yaygındır, birini sorsanız “hangisi” derler, “falanların” dedin mi hemen bulurlar. Cazim Gürbüz bir araştırma yapmış ve “Lakapistan” adını verdiği kitabında öyle lakaplar bulmuş ki!
* * *
Aklımıza, lakabı “eşek” olan köylü geldi. Köy halkının “eşek” demesinden şikâyetçi köylü “Ağa”ya gidip derdini anlatmış, ağa da adamın lakabını değiştirmiş. Adam, karısına müjdeyi vermiş: “Ağa lakabımı değiştirdi…”
“Ne yaptı?”
“Sıpa!”
Kadın da gülmüş: “Büyür, yine eşek olursun!”
Lakap bir tuttu mu, ne kadar kızsan da değiştiremezsin. Nereye gitsen peşinden gelir artık o lakap seninle birlikte.
* * *
Cazım Gürbüz’ün bir çırpıda sıraladığı lakaplardan bazıları şöyle:
“Bitli Hüseyin, Pire Nuri, Fısırık Nurettin, Dımbıl Yaşar, Cırık Hüseyin, Hıyar Fuat, Turşu Kemal, Fındık Tuncer, Canı Az Ahmet, Cici Burun Ahmet, Sıska Sadi, Hoho Turgut, Hophop Necati, Gavur Ali, Eğrikıç Enver, Sallabaş Salim, Boku Kalın Süleyman, Tırt Osman, Kayış İbrahim, Çilo İsmail, Fırfır Hasan, Delege Mehmet, Belengaz Paşo, Kırbaş Haydar, Eşkıya Temo, Sırıklı Saniye, Hükümet Hikmet, Göbek Hakkı, Minare Kırığı Mustafa, Cenaze Halil, Paralı Lütfü, Mal Beşir, Üçevlek Bahattin, Cıvık Cemal, Kirli Kerim, İspirtçi Tevfik, Berduş Rıza, Ford Ali, Motor Metin, Şemrel Şekip, Dingil Necati, Anonim Nail, Poker Peker, Teknik Tahir, mırık Süleyman, Berbat Süleyman, Dibi Yok Şahabettin, Apollo Necati, Kumbara Edip, Bedses Hayrettin, Küpe Binen Hasan, Murdar Hayati, Ciğerim Hakkı, Kesat Kemal, Cenabet Cahit, Kırık Zeki, Çikolata Cevdet.”
* * *
Afyonkarahisar lakaplar açısından son derece zengin bir memleket. Kişilere ait lakaplar olduğu gibi, ailelere, sülalelere ait lakaplar da var. Kişilere ait olanları tartışma konusu olmaması için buraya almıyoruz. Bugün AKÜ’nün Afyonkarahisar Kütüğü isimli eşsiz eserinden Afyonkarahisar’da geçmişte ve bugün kullanılan lakaplardan bazı seçmeleri alacağız. Bu lakapların bazıları halen yaşıyor, bazıları ise vasfını yitirmiş:
İşte Afyonkarahisar lakaplarından bir demet: Soytarı oğlu İsmail, Zırdeli oğlu İbrahim, Burgulu Cavcav oğlu Hasan, Cici Hacı oğlu Mustafa, Eşekçekmez oğlu Gâzî oğlu Molla, Patrik oğlu Abdullâh Ağa, Solumaz oğlu Osman, Yürekyırtan Türkmen Ahmed
Alifilanoğlu, Altıparmakoğlu, Babasızoğlu, Balyemezoğlu, Bitlioğlu, Depikoğlu, Bombaloğlu, Camusoğlu, Cansızoğlu, Cavcavoğlu, Cıgaralıoğlu, Cırıkoğlu, Cigersizoğlu, Cükcükoğlu, Çekmezoğlu, Çirkinoğlu, Dandanoğlu, Gölebatmaz-zâde, Göllededesi, Habersizoğlu, Haylazoğlu, Haytaoğlu, Hubcanoğlu, Kadınalioğlu, Kesdiatdıoğlu, Kıdımıkoğlu, Kurbağacıoğlu , Küdsüleymanoğlu, Küreğiçürükoğlu, Ortakesimoğlu, RusAhmetoğlu, Sakarabdullahoğlu, Sevindikoğlu, Seyrekbasanoğlu, Sündükoğlu, Tebbetoğlu, Tekfuroğlu, Terlemezoğlu, Zübükdeli…