Kurgusal Karakterlerle Güçlü Bağ Kuruyorsanız Dikkat!
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte televizyon ve internet üzerinden izlediğimiz dizi ve filmler hayatımızda büyük bir yer kaplamaya başladı. İzleyiciler, favori karakterleriyle güçlü duygusal bağlar kurarak onları gerçek bir arkadaş gibi görmeye başladı. Bu durum, psikolojide 'parasosyal etkileşim' olarak adlandırılıyor.
PARASOSYAL ETKİLEŞİM NEDİR?
Parasosyal etkileşim, izleyicinin medya karakterleriyle kurduğu tek yönlü duygusal ve psikolojik bağ olarak tanımlanıyor. İlk kez 1956'da Horton ve Wohl tarafından kullanılan bu kavram, izleyicilerin medya karakterlerini bir danışman, arkadaş veya rol model olarak görmesine yol açıyor. Zamanla bu bağ güçleniyor ve izleyici, karakterin mutluluğuyla mutlu olup, kaybıyla derin üzüntü yaşayabiliyor.
GERÇEK HAYATTAKİ YANSIMALARI
Parasosyal ilişkiler, izleyicinin günlük hayatında çeşitli etkilere yol açabiliyor. Örneğin:
1. La Casa De Papel dizisindeki Tokyo karakterinden esinlenerek birçok kadının saçlarını onun gibi kestirmesi.
2. Muhteşem Yüzyıl dizisi sonrası Hürrem Bakırı saç renginin popülerleşmesi ve Hürrem Yüzüğü satışlarının artması.
3. Çukur dizisinin etkisiyle bazı izleyicilerin çukur dövmesi yaptırması.
4. Kurtlar Vadisi dizisinde Süleyman Çakır karakterinin ölümü üzerine cenaze töreni düzenlenmesi ve yıllar sonra bile ölüm yıl dönümünün anılması.
5. Pokemon çizgi filmini izleyen bir çocuğun karakterler gibi uçmak için kendini 7. kattan aşağı bırakması.
6. Uzak Doğu dizilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte ülkedeki küçük marketlerde bile noodle satışlarının artması.
7. Brezilya dizisi olan Köle Isaura sonrasında, ev hanımlarının kendilerini "Köle Isaura" olarak tanımlamaya başlaması.
PARASOSYAL ETKİLEŞİM ZARARLI MI?
Parasosyal etkileşim, her zaman olumsuz bir durum olarak değerlendirilmez. Bir izleyicinin sevdiği bir karakterle bağ kurması, sosyal ilişkilerinde eksiklik hissettiği noktaları tamamlamasına yardımcı olabilir. Ancak bu durum, gerçek hayattaki insan ilişkilerinin yerini almaya başladığında tehlikeli hale gelebilir.
Parasosyal ilişkiler, izleyicinin hayatındaki kararlarını etkileyebilir. Bir karakterin düşüncelerini, giyim tarzını veya yaşam biçimini taklit etme eğilimi, bireyin kendi kimliğini geri plana itmesine neden olabilir. Ayrıca sevilen bir karakterin diziden veya filmden ayrılması, bazı kişilerde derin bir boşluk hissine ve hatta depresif duygu durumlarına yol açabilir.
Parasosyal etkileşimi aşırıya kaçmadan deneyimlemenin önemli olduğunu vurguluyor. Kurgusal karakterlerle bağ kurmak eğlenceli ve anlamlı olabilir, ancak bireylerin bu bağın tek taraflı olduğunu ve gerçek dünyadaki ilişkilerin yerini alamayacağını bilmesi gerekiyor.
