Koca: 'Polisin orantısız güç kullandığı izlemi var'

AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi Ahmet Koca, İstanbul’da yaşanan gösterilerle ilgili ellerindeki ilk görüntü ve bilgilere göre, polisin zor kullanma yetkisini orantılılık ve ölçülülük içinde kullanmadığı izleniminin uyandığını söyledi

Koca, gerek ulusal hukukumuzdaki düzenlemelerde gerekse tarafı olduğumuz ve onaylamakla iç hukuk mevzuatına dâhil ettiğimiz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde yer alan hükümlere göre herkesin önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız, barışçıl toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğunu ifade etti. Barışçıl toplantı hakkının, protesto hakkını da garanti eden, bu nedenle demokratik bir toplumun merkezinde yer alan ve amacına uygun kullanıldığı sürece korunan bir hak olduğunu söyleyen Ahmet Koca; “Ancak, bu hakkın olay çıkarmak, şiddet uygulama ve terörü övme amacıyla kullanılıyor olması veya kullanılmak istenmesi durumunda bu hakkı sınırlandırmak Kanun çerçevesinde mümkündür. Yine bu hakkı kullananların kanuna aykırı bir gösteri yürüyüşü yapmaları halinde bu kişilerin “zor kullanma yetkisi” içinde dağıtılması da kolluğun görevidir” dedi.
“Polisin yetkisi var”
Koca açıklamasında, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun Toplantı veya gösteri yürüyüşünün dağıtılması başlıklı 24. maddesinde yer alan “ Toplantı veya gösteri yürüyüşlerinin Kanuna aykırı olarak başlaması hallerinde; güvenlik kuvvetleri mensupları, olayı en seri şekilde mahallin en büyük mülki amirine haber vermekle beraber, mevcut imkânlarla gerekli tedbirleri alır ve olaya müdahale eden güvenlik kuvvetleri amiri, topluluğa dağılmaları, aksi halde zor kullanılarak dağıtılacakları ihtarında bulunur ve topluluk dağılmazsa zor kullanılarak dağıtılır. “ hükmü ile kolluğa görev yüklediğini ifade etti.
“Komisyonumuz inceliyor”
Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanununun Zor kullanma başlıklı 16. maddesine göre, polisin görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkili olduğunu kaydeden Koca; “Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedenî kuvvet, maddî güç ve kullanılabilir.” diyerek polisin direnen kişilere karşı bedenî güç, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını kullanabileceğini belirtmiştir.
Ancak burada tartışılması gereken konu; kolluğun bu yetkisini kullanırken bu yetkiyi kanunun verdiği ve aradığı şartlar içinde kullanıp kullanmadığıdır. Komisyonumuz da incelemelerinde ağırlıklı olarak buna dikkat etmeye çalışmakta ve bu konuya yoğunlaşmaktadır” dedi.
“Zor kullanma yetkisi sınırsız değil”
Kolluğun kanunsuz gösterileri dağıtmak için kanunun kendisine tanıdığı zor kullanma yetkisini kullanmasının bir ihtiyaç olduğunu ancak bu yetkinin sınırsız olmadığını ifade eden Ahmet Koca; “ Zor kullanma yetkisi kullanılırken, Polisin görevini yaparken direnişle karşılaşması, bu direnişi kırmak amacıyla bu yetkisini kullanması ve bu direnişi kıracak ölçüde kullanması gerekir. Yani kullanılan güç hem orantılı olmalı hem de amaçlanılan hedefle orantılı olarak ölçülülük içinde olmalıdır. Elimizdeki ilk görüntü ve bilgilere göre; İstanbul’da meydana gelen öğrenci olaylarında göstericilerin herhangi bir bildirimde bulunmadan ve Kanunen belirlenmiş olan Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü yapılacak yerler ve meydanların dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü yapması, toplantının kanuna aykırı olduğu ile polisin görevini yerine getirirken göstericilerin dağılmayarak direniş gösterdikleri ve polisin zor kullanma yetkisinin doğduğunu da kabul etmek gerekecektir” diye konuştu.
“Önerilerimiz dikkate alınmalı”
İstanbul’da yaşanan gösterilerle ilgili ellerindeki ilk görüntü ve bilgilere göre polisin, yetkisini orantılılık ve ölçülülük içinde kullanmadığı izleniminin uyandığını söyleyen Ahmet Koca; “ Ancak, yine de en son kanaatimiz İstanbul Emniyetinden ve Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığından istediğimiz görüntü ve bilgiler ile medyada yer alan bilgi ve görüntülerin birlikte değerlendirilmesi sonrasında oluşacaktır. Olayın ardından, yapılan şikâyetler üzerine, Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı ile İçişleri Bakanlığının da inceleme başlattığı bilgisi alınmıştır. Komisyon olarak daha önce benzer olaylarla ilgili olarak zaman zaman raporlar hazırladık. 2008 Nevruz olayları ve 17 Aralık 2009 tarihindeki Ankara Sıhhiye meydanındaki Tekel işçilerinin eylemleri ile ilgili hazırladığımız raporlar bunlardan birkaçıdır. Bu raporlarda bu tür olayların olmaması için nelerin yapılması gerektiğini de uzun uzun belirttik ve ilgililerine gönderdik. Kolluğun orantısız ve ölçüsüz güç kullanması olgusu karşısında bunların önlenmesine yönelik önerilerimiz dikkate alınırsa bu tür olumsuzluklar ortadan kaldırılabilecektir” dedi. Koca, İstanbul Emniyeti ve Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığından istenen belgeler incelendikten sonra, olayın yeniden değerlendirileceğini söyledi.