Kediler Depremi Nasıl Önceden Biliyor?
Ege Denizi'nde son zamanlarda art arda yaşanan depremler, birçok kişiyi tedirgin etti. İnsanlar, yer sarsıntılarını ancak hissettiklerinde fark edebiliyor. Peki, kediler bu sarsıntıları dakikalar öncesinden nasıl hissediyor?
Son günlerde Ege Denizi'nde peş peşe meydana gelen depremler, bölgedeki sismik hareketliliği yeniden gündeme taşıdı. İnsanlar için beklenmedik anlarda gerçekleşen bu sarsıntılar, teknolojik cihazlar olmadan önceden fark edilemiyor. Ancak bazı hayvanların, özellikle kedilerin, depremden dakikalar hatta bazen saatler önce anormal davranışlar sergilediği gözlemleniyor. Peki, kediler gerçekten depremleri önceden hissedebiliyor mu, yoksa bu sadece bir tesadüften mi ibaret?
Depremler, doğanın en yıkıcı olaylarından biri olarak insanları ve tüm canlıları derinden etkiliyor. Ani gerçekleşen bu sismik hareketler, büyük can ve mal kayıplarına neden olabilirken, bilim insanları depremleri önceden tahmin edebilmek adına yıllardır farklı yöntemler geliştirmeye çalışıyor. Ancak teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, henüz kesin bir deprem tahmin sistemi oluşturulabilmiş değil. Buna karşın doğada bazı canlıların, özellikle de kedilerin, depremlerden dakikalar hatta bazen saatler önce sıra dışı davranışlar sergilediği yönünde gözlemler mevcut. Kedilerin ani kaçışları, saklanma çabaları ya da huzursuz hareketleri birçok insanın dikkatini çekiyor ve akıllara şu soruyu getiriyor: Kediler gerçekten depremi önceden hissedebilir mi? Eğer bu doğruysa, bunun bilimsel bir açıklaması var mı?
KEDİLERİN DUYULARI İNSANLARDAN ÇOK DAHA GELİŞMİŞ
Kediler, doğuştan gelen keskin duyularıyla bilinen canlılardır. Görme, işitme ve koku alma yetileri oldukça gelişmiş olan kediler, aynı zamanda çevresel değişikliklere karşı da son derece hassastır. İnsanlar genellikle yalnızca büyük depremleri hissederken, kediler çok daha düşük şiddetteki sarsıntıları bile algılayabilir. Bunun en önemli sebeplerinden biri, kedilerin titreşimleri algılama yeteneğinin insanlardan çok daha ileri seviyede olmasıdır.
Kedilerin bıyıkları ve patilerinde bulunan hassas tüyler, en küçük titreşimleri bile algılayabilecek bir yapıya sahiptir. Yer kabuğunda meydana gelen sismik hareketler, özellikle ilk dalgalar halinde yayılmaya başladığında, insanlar tarafından fark edilmezken kediler bu titreşimleri hissedebilir. Aynı şekilde, kedilerin kulakları da insanlardan çok daha geniş bir frekans aralığını duyabilecek kapasitededir. Bu nedenle, yer altında gerçekleşen ve insanların işitemeyeceği düşük frekanstaki sesler, kediler tarafından algılanabilir.
Bunun yanı sıra, kedilerin vücut yüzeyleri insanlara kıyasla daha kuru bir yapıya sahiptir. Alman bilim insanı Helmut Tributsch’un araştırmalarına göre, yer altı levhalarının sürtünmesi sonucunda ortaya çıkan elektrik yüklü iyonlar, kediler tarafından fark edilebilmektedir. Elektrostatik değişikliklere duyarlılıkları sayesinde kediler, atmosferdeki bu değişimi hissederek huzursuzluk gösterebilir. Bu da onların, deprem öncesinde tedirgin hareketler sergilemelerine ve normalden farklı davranışlar geliştirmelerine yol açabilir.
DEPREM ÖNCESİNDE ANORMAL DAVRANIŞLAR SERGİLİYORLAR
Tarih boyunca birçok büyük deprem öncesinde kedilerin sıra dışı hareketler sergilediğine dair pek çok gözlem kaydedilmiştir. Bu gözlemler, bilimsel olarak kesin bir sonuca ulaşmamış olsa da, kedilerin deprem öncesinde belli tepkiler verdiğini gösteren örnekler dikkat çekicidir. Örneğin, 1995 yılında Japonya’nın Kobe kentinde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremden önce, bölgede yaşayan birçok kedi olağan dışı davranışlar sergilemişti. Kedilerin, sarsıntıdan önce huzursuz şekilde ev içinde dolaştıkları, saklanmaya çalıştıkları ya da ani reflekslerle kaçıştıkları rapor edilmişti.
Benzer şekilde, 2018 yılında Japonya’daki bir kedi kafesinde çekilen ve kısa sürede viral olan bir video, kedilerin depremi önceden hissedebildiğine dair önemli bir kanıt olarak gösterildi. Videoda, deprem meydana gelmeden yaklaşık 10 saniye önce kafede bulunan kedilerin panikle hareketlendiği, hızla güvenli bir yere kaçmaya çalıştığı ve saklanmak için etrafa koşturdukları görülüyordu. Bu tür örnekler, kedilerin yaklaşan sarsıntıyı algılayabildiği yönündeki düşünceleri güçlendirse de, her kedinin aynı tepkiyi verdiğini söylemek mümkün değil. Bazı kediler yaklaşan tehlikeyi hissederek tedirginleşirken, bazıları daha sakin bir tavır sergileyebiliyor.
Kedilerin deprem öncesindeki davranış değişiklikleri genel olarak huzursuzluk, saklanma isteği, sürekli olarak bir yerlere tırmanma veya tam aksine yere daha yakın olma eğilimi şeklinde ortaya çıkabiliyor. Ayrıca, bazı kedilerin normalden daha fazla miyavladığı ya da sahipleriyle aşırı yakınlık kurmaya çalıştığı da gözlemleniyor. Ancak bu belirtiler her zaman kesin bir deprem habercisi olarak değerlendirilmemeli. Çünkü bazen kediler farklı çevresel faktörler nedeniyle de benzer davranışlar sergileyebilir.
BİLİMSEL OLARAK KESİN KANITLANMIŞ DEĞİL
Kedilerin depremi önceden hissedebildiği yönündeki iddialar her ne kadar güçlü gözlemlerle desteklense de, bilimsel olarak kesinleşmiş bir sonuç bulunmamaktadır. Depremler, karmaşık doğal olaylar olduğu için, bir kedinin sismik hareketleri gerçekten tahmin edip edemediğini kanıtlamak oldukça zordur. Bilim insanları, hayvanların çevresel değişimlere karşı duyarlılığını inceleyerek bu konuda daha fazla veri toplamaya çalışıyor.
Günümüzde yapılan bazı araştırmalar, yalnızca kedilerin değil, köpekler, kuşlar ve hatta balıklar gibi pek çok hayvanın da deprem öncesinde farklı davranışlar sergileyebildiğini ortaya koyuyor. Ancak bu davranışların, gerçekten sismik hareketlere mi yoksa başka çevresel değişimlere mi bağlı olduğu konusu halen tartışılıyor. Bilim insanları, gelecekte daha gelişmiş gözlem sistemleriyle hayvanların doğa olaylarına karşı verdiği tepkileri daha net bir şekilde analiz edebilmek adına çalışmalarını sürdürüyor.
KEDİLER DOĞANIN MUCİZESİ OLMAYA DEVAM EDİYOR
Kediler, sahip oldukları gelişmiş duyular sayesinde doğanın en gizemli ve etkileyici canlılarından biri olmayı sürdürüyor. İnsanların fark edemediği değişimleri algılayabilmeleri, onların sadece sevimli birer evcil hayvan olmaktan çok daha fazlası olduğunu gösteriyor. Depremleri önceden hissedip hissedemedikleri konusu kesin olarak kanıtlanmamış olsa da, sahip oldukları duyusal yeteneklerin onları çevresel değişimlere karşı olağanüstü bir şekilde duyarlı hale getirdiği bir gerçek.
Önümüzdeki yıllarda yapılacak daha kapsamlı bilimsel çalışmalar, kedilerin depremle olan bağlantısını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Ancak şu an için kesin olan bir şey var: Kediler, doğanın sunduğu en özel ve gizemli varlıklardan biri olmaya devam ediyor.
