Nöbetçi Eczaneler
Ebu Mûsa el- Eşâri şöyle anlatıyor:
“Resûlü Ekrem bir gün ashabına namaz kıldırdı, sonra oturdu. Bir adam içeri girdi, namaza kalktı, rükû ve secdesini (kuşun yemi) gagalaması gibi acelece kıldı. Bunun üzerine Peygamberimiz:
Görüyorsunuz ya şu adam bu halde ölse Muhammed (aleyhisselamın) milletinden hariç olarak ölür. Çünkü o karganın kanı gagaladığı gibi namazını gagalıyor buyurdu.” (Ebu Bekir b. Huzeyfe Sahihinde)
Selmâni Fârisi Peygamberimizin şöyle buyurduğunu bildirmiştir:
“-Namaz bir ölçektir, tam hakkını verene o da noksansız verir. Her kim de eksiklik yapar (tam hakkını vermeden kılarsa) Allah Teâlâ’nın, ölçek ve tartıda hile yapanlar hakkında ne buyurduğunu bilirsiniz.” (Tayalisi ve Beyhâki)
Allahu Teâlâ ölçek ve tartıda hile yapanlar hakkında şöyle buyurur:
“Ölçek ve tartıda hile yapanların vay haline/veylün lil mutaffifîne” (Mutaffifin suresi,1)
Sevgili Peygamberimizin şöyle buyurmuştur:
“Sizden biri secde edeceği vakit yüzünü (alnını), burnunu ve ellerini yere koysun. Allah Teâlâ bana yedi âzâ üzere secde etmemi emir buyurdu. (Bu yedi aza):
Alın, burun, iki avuç, iki diz, iki ayağın ön kısımlarıdır. Yine Allah Teâlâ bana: saçı (kadınlar için durumu bozulmasın diye) toplayıp dürmemi de emretti. Her kim namaz kılar da her uzvun namazdaki hakkını vermezse namazı bitirinceye kadar o organı kendisine lânet okur.” (Buhari ve Müslim ibi Abbas’tan)
Vâil b. Hücür (r.a.)’den yapılan rivayette, demiştir ki:
“Resûlüllah (a.s.) Efendimizi secde ederken gördüm, iki dizini iki elinden önce yere koyuyordu ve secdeden kalkınca da ellerini dizlerinden önce kaldırıyordu.”(Buhari, Müslim, Tirmizî, İbn Mâce.)
Ebu Hüreyre (r.a.)den yapılan rivayette, Rasûlüllah (a.s.) Efendimizin şöyle buyurduğunu haber vermiştir:
“Sizden biri secde ettiği zaman deve çöker gibi çökmesin; önce ellerini yere koysun, sonra dizlerini…”( Ebu Davud, Salât: 137, Ahmed: 2/381, Nesâî.)
Abdullah b. Buhayne (r.a.)’den yapılan rivayette, demiştir ki:
“Resûlüllah (a.s.) Efendimiz secde ettiği zaman, koltuklarının beyazlığı gözükecek şekilde kollarını açardı.” (Sahîh-i Buhari, Müslim, salât: 236, Ahmed: 5/345.)
Enes (r.a.)’den yapılan rivayette, Peygamber (a.s.) Efendimizin şöyle buyurduğunu haber vermiştir:
“Secdede mu’tedil olun; sizden biriniz kollarını, köpeğin dirseklerini yere yaydığı gibi yaymasın.” (Buharî, mevakiyt: 8, ezan: 141, Müslim, salât: 233, Ebu Dâvud, salât: 154, Tirmizî, salât: 89, İbn Mâce, ikamet: 21, Nesâî, if’titah: 86)
Ebu Humayd, Resûlüllah’ın (a.s.) namazının sıfatı hakkında şöyle demiştir:
“Resûlüllah (a.s.) Efendimiz secde ettiği zaman, iki uyluğu arasını biraz açık tutar, göbeğinden hiçbir şeyi uylukları üzerine yüklemezdi.” (Ebu Dâvud, salât: 116)
Yine Ebu Humayd’den yapılan rivayette, demiştir ki:
“Peygamber (a.s.) Efendimiz, secde ettiğinde burnunu ve alnını iyice yere koyup üzerinde sağlamca tutardı. Ellerini (dirseklerini) yanlarından biraz açık tutar, ellerini omuzları hizasına gelecek şekilde yere koyup o vaziyette tutardı.” (Ebu Dâvud, salât: 116, Tirmizî, mevakıyt: 86)
Hadislere Göre:
• Secdeye eğilirken önce dizleri, sonra elleri yere koymak sünnettir.
• Secdeden kalkarken önce elleri, sonra dizleri kaldırmak sünnettir.
• Secdeye eğilirken deve çöker gibi çökmek, yani önce elleri, sonra dizleri yere koymak mekruhtur.
• Secdede kolları yanlardan yanımızdakini rahatsız etmeyecek şekilde biraz açık tutmak sünnettir.
• Secdede kolları, dirsekleri yere yaymak mekruhtur.
• Secdede uyluk arasını biraz açık bulundurmak ve göbeği uyluklardan biraz ayırıp arada açıklık bırakmak sünnettir.
• Uylukları bitiştirmek ve göbeği uyluklar üzerine yüklemek mekruhtur.
• Secdede alınla beraber burnu yere koymak vaciptir.
• Secdede elleri omuz hizasına gelecek şekilde yere koymak sünnettir.
• Kadınların kollarını yanlarına bitişik tutup göbeklerini uylukları üzerine koymaları sünnettir.
• Hasta, yaşlı ve özürlülerin güçleri yetmiyorsa secdeye varırken ve secdeden kıyama kalkarken ellerinden destek almalarında bir sakınca yoktur.
Muharrem Günay
