Nöbetçi Eczaneler
Arapçada millet kelimesi, din, şeriat, tutulan yol, tarikat, sünnet gibi manaları ifade etse de “Âdetin delaletiyle mana’yı hakiki terk olunur.” (Mecelle 40.madde)
Yani bir kelimenin gerçek manası örf ve adetle çelişirse, o kelimenin taşıdığı gerçek mana terk edilir, o kelime örf ve adette anlaşıldığı ve kullanıldığı manada kullanılır, Kısacası nasıl ki ‘ketebe‘ Arabın, ‘mektup‘ bizimse, ‘din-şeriat‘ manasında kullanılan ‘millet‘ Arabın, “Belirli değerler etrafında toplanmış insan topluluğu manasında kullanılan “millet” sözcüğü de bi-zimdir ve Türkçeleşmiştir, Türkçedir. Biz onu belirli prensipler etrafında toplanmış insan topluluğu anlamında kullanmaktayız.
Türkiye’de yetişmiş büyük tefsir ve İslam âlimleri de millet sözcüğünü bizim anladığımız manada kullanmışlardır.
Ömer Nasuhi Bilmen milleti : “Bir ırka mensup cemaat, bir dine salik olan kavim demektir. Din ve şeriat manasında da kullanılmaktadır.” (Ö.N. Bilmen Tefsiri cilt 1, s.433) şeklinde açıklamıştır. Elmalılı Hamdi Yazır ise: “millet kelimesi mecaz olarak “insan kitlesi“, “Belirli prensipler çevresinde toplanan insan toplumu” anlamında kullanıla gelmiştir” demektedir. (E.H.Yazır Tefsiri cilt 1, s.483) İstiklal Marşımızın yazarı M.Akif Ersoy’un “Hakkıdır Hakka tapan milletimin istiklal” derken kastettiği anlam da bizim bu gün kullandığımız anlamdır.
Celal Yıldırım ise Hucurat Suresi 13. ayetin tefsirini yaparken Millet Kavramını: “Türkçe’de, ulus ve benzer özellikleri olan topluluk demektir” şeklinde açıklamaktadır. (C.Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri cilt 11, sayfa 5760) Yine aynı sayfada “ŞUUB-ŞA’B“ sözcüğünü açıklarken “yeryüzüne yayılıp üzerinde gruplar halinde yaşayan insan topluluklarının her birine şa’b denir” demektedir. Bizim Türkçe’mizde kullandığımız Millet sözcüğü işte bu “ŞUUB“ sözcüğünün yerine ve onun taşıdığı anlamı karşılamak üzere kullanılmaktadır. (Şu’but-Türk=Türk Milleti, Şu’bul- Arap=Arap Milleti gibi)
Maide suresi 48. ayette ise ümmet kavramı bu günkü millet anlamında kullanılmış ve farklı ümmetler-milletler halinde yaratılışın bir imtihan ve hayırlı-iyi işlerde yarışma vesilesi olduğuna dikkat çekilmiştir:
“…Eğer Allah dileseydi, elbette sizi tek bir ümmet (Millet) yapardı. Fakat verdiği şeylerde sizi imtihan etmek için ümmetlere (Milletlere) ayırdı. Öyle ise iyiliklerde/hayırda yarışın” (Maide, 5/48)
Ümmetler yani farklı özellikler halinde yaratılmış olan bu milletlerin, iyilikte, hayırda, bilim ve teknolojide ve Allah’ın dinine yardımda ve hizmette yarışmaları için milliyetçilik duygusuna sarılmaları şarttır. Çünkü milliyetçilik mensubu olduğu milleti sevme duygusunun yanında o milleti Maide suresi 48. âyette söz edilen iyiliklerde ve hayırda yarışta galip getirme düşüncesi ve ülküsüdür. “Zalim de olsa mazlum da olsa kardeşine yardım et” atasözü, kabiledaşa her durumda yardım edilmesi gerektiğine işaret etmektedir. Cahiliye döneminde söylenmiş bu atasözünü İslâm döneminde Hz. Peygamber de söyledi; bunun üzerine bir adam “Yâ Resûlallah! Mazluma yardım ederiz. Fakat zalime yardım nasıl olur?” diye sordu. Hz.Peygamber buna ce-vaben “Onu zulümden alıkoyarsın” şeklinde cevap verdi. (Prof. Dr. İbrahim Sarıçam, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, sayfa: 38, Ankara 2004, Buhari, Sahihu’l-Buhari’den nakil)
Bazılarının iddia ettiği gibi İslâmiyet millet ve milliyetçilik gerçeğini inkâr etmez. İslâmiyet milletleri imha etmek için değil ihya etmek için gelmiştir. İslamiyet bir milleti Müslümanlaştırırken onun milli özelliklerini inkar etmez, sedece o milletin hayat tarzındaki, örfündeki, töresindeki İslamiyete aykırı olan şeyleri ayıklar. İslamda kitap, sünnet, icma ve kıyastan sonra beşinci kaynak örftür ve din örfe uymayı emreder.
Muharrem Günay
