Görevden Ayrıldıktan Sonra Uymaları Gereken İlginç Kurallar
ABD'de başkanlık görevi sona eren liderlerin kamu yaşamı sona ermez aksine, özel yaşamları dahi bazı kurallarla şekillenmeye devam eder.
Eski başkanlar, diplomatik görevlerini sürdürürken güvenlikten yasal sorumluluklara kadar geniş bir yelpazede kurallara tabidir. İşte, ABD başkanlarının Beyaz Saray’dan ayrıldıktan sonra uymak zorunda oldukları 10 ilginç kural:
1. ÜÇÜNCÜ KEZ ADAY OLAMAZLAR
ABD Anayasası’nın 22. Maddesi, başkanların en fazla iki dönem görev yapmasını sınırlar. Bu kural, Franklin D. Roosevelt’in dört dönemlik başkanlığının ardından yürürlüğe girmiştir ve Bill Clinton, George W. Bush ve Barack Obama gibi liderlerin tekrar aday olmasını engellemiştir. Ancak, yalnızca bir dönem görev yapan eski başkanlar (Donald Trump gibi) yeniden aday olabilir.
2. KAMU YOLLARINDA ARAÇ KULLANAMAZLAR
Eski başkanlar, kamuya açık yollarda araç kullanamaz. John F. Kennedy’nin suikastının ardından güvenlik önlemleri arttırılmış ve başkanlar kamu yollarında araç sürmekten men edilmiştir. Lyndon B. Johnson bu yasağın öncesinde araç süren son başkan olurken, bugün başkanlar yalnızca çiftlik veya özel mülk yollarında araç kullanabilmektedir.
3. DİPLOMATİK SEYAHATLERİ DEVAM EDER
Eski başkanlar, ABD’nin dış ilişkilerini güçlendirmek için diplomatik ziyaretlerde bulunmaya devam ederler. 1958’de çıkarılan Eski Başkanlar Yasası ile diplomatik seyahatleri için fon sağlanır; başkanlar yılda 1 milyon dolara kadar, eşleri de 500.000 dolara kadar seyahat masrafı ödeneği alabilirler.
4. BAŞKANLIK KÜTÜPHANESİ KURMALARI TEŞVİK EDİLİR
Başkanlar, görev sürelerinde oluşturulan belgelerin halkla paylaşılması amacıyla başkanlık kütüphaneleri kurarlar. 1955 yılında çıkarılan yasayla, başkanlık kütüphaneleri teşvik edilmiştir. Bu kütüphaneler, başkanların tarihini belgelemek amacıyla kurulmuş olup günümüzde dijital arşivlere de yer vermektedir.
5. BAŞKANLIK SONRASI BİR OFİS KURMALARI İÇİN FON SAĞLANIR
Eski başkanlar görev sonrasında bir ofis kurmak için destek alır. Bu ofisler, halkla ilişkiler, konuşmalar ve diplomatik görevlerin yürütülmesine olanak tanır. Ofis giderleri için sağlanan fon, eski başkanların kamu yaşamında aktif rol almasını mümkün kılar.
6. YASALAR KARŞISINDA DOKUNULMAZLIKLARI YOKTUR
ABD başkanları, görev süresi boyunca bazı yasal korumalarla güvence altına alınabilirken, görev sonrası bu ayrıcalıklardan mahrum kalır. Eski başkanlar da diğer vatandaşlar gibi yasalara tabidir ve olası yasal ihlallerde mahkemeye çıkarılabilir. Donald Trump’ın görev sonrası hukuki süreçlerle karşı karşıya kalması buna bir örnektir.
7. GİZLİ BİLGİLERİ PAYLAŞAMAZ YA DA SATAMAZLAR
Görevdeyken birçok gizli bilgiye erişim hakkı olan başkanlar, görevden ayrıldıktan sonra bu bilgileri paylaşamaz veya satamazlar. Trump’ın Mar-a-Lago’daki gizli belgeleri olayı gibi durumlar, bu kuralın önemini gözler önüne sermektedir. Eski başkanlar, güvenlik riski yaratmamak için gizli bilgileri korumakla yükümlüdür.
8. ELEKTRONİK CİHAZLARI SERBESTÇE SATIN ALAMAZLAR
Eski başkanların, yeni elektronik cihazlar satın alırken Gizli Servis’in onayını almaları gerekir. Güvenlik önlemi gereği, cihazların siber tehditlerden korunmasını sağlamak için bu düzenleme yapılmıştır. Örneğin, Trump’ın onay almadan kullandığı elektronik cihazlar siber güvenlik sorunlarına yol açmıştır.
9. KENDİLERİNE GELEN PAKETLERİ DOĞRUDAN AÇAMAZLAR
Eski başkanlara gönderilen tüm paketler önce Gizli Servis tarafından güvenlik taramasından geçirilir. Obama ve Clinton’a gönderilen şüpheli paketler gibi durumlar göz önüne alındığında, bu önlemler eski başkanların güvenliğini sağlamak adına hayati önem taşır.
10. TROWBRİDGE HOUSE’DA KONAKLAYABİLİRLER
Washington DC’ye diplomatik görevle gelen eski başkanlar, Beyaz Saray’a yalnızca iki dakika mesafede bulunan Trowbridge House’da kalabilir. Bu bina, güvenlik ve konfor sağlamak amacıyla eski başkanların hizmetine sunulmuştur.
Bu kurallar, eski başkanların kamu hayatını güvenlik, yasal sorumluluk ve diplomasi çerçevesinde sürdürebilmesi için büyük önem taşır. Görev süreleri sona ermiş olsa da eski başkanlar, bu kurallar sayesinde ülkenin kamu yaşamında etkin bir şekilde varlık göstermeye devam ederler.