Eylem Önyargısı: Her Zaman Harekete Geçmek Daha İyi Mi?
Günlük yaşamımızda çoğu zaman harekete geçmenin, eylemsiz kalmaktan daha iyi olduğuna inanırız. Ancak bu inanç her zaman doğru olmayabilir. 'Eylem önyargısı' olarak bilinen bu bilişsel eğilim, bazen bizi düşünmeden hareket etmeye itebilir ve istemediğimiz sonuçlara yol açabilir.
EYLEM ÖNYARGISI NEDİR?
Eylem önyargısı, harekete geçmenin her durumda daha avantajlı olduğunu düşünerek, sonuçlarını tam değerlendirmeden eylemi eylemsizliğe tercih etme eğilimidir. Başka bir deyişle, bazen en iyi seçenek hiçbir şey yapmamak olsa bile, insanlar bilinçsizce harekete geçme ihtiyacı hissederler. Bu önyargı, finans, spor, sağlık gibi birçok alanda kendini gösterebilir ve yanlış kararlar alınmasına sebep olabilir.
EYLEM ÖNYARGISININ HAYATIMIZDAKİ YANSIMALARI
Eylem önyargısı birçok alanda kendini gösterebilir:
• Sağlık Sektöründe: Bazı hastalar, gereksiz olduğu halde antibiyotik kullanmakta ısrarcı olabilir. Benzer şekilde, doktorlar da bazı durumlarda hastalarına gereksiz testler yaparak "bir şeyler yapma" eğiliminde olabilir. Özellikle önemli kişiler söz konusu olduğunda, bu durum "VIP Sendromu" olarak bilinir.
• Spor Dünyasında: Futboldaki penaltı atışlarında kaleciler, oldukları yerde kalmanın daha iyi bir seçenek olabileceğini bilmelerine rağmen, genellikle bir köşeye atlamayı tercih ederler. Bunun nedeni, eylemsiz kalmanın başarısızlık hissini artırmasıdır.
• Ekonomi ve Yatırımda: Birçok yatırımcı, piyasada dalgalanmalar yaşandığında sabit kalmak yerine portföylerini sürekli değiştirme eğilimindedir. Ancak bazen hiçbir şey yapmamak, daha büyük kazançlar sağlayabilir.
• Altyapı ve Çevrede: Su borularında yapılan kısmi değişiklikler, sistemin tamamen değiştirilmesi gerektiği halde gereksiz bir eylem olarak kalabilir ve uzun vadede daha büyük sorunlara yol açabilir.
EYLEM ÖNYARGISININ SEBEPLERİ
Peki, neden insanlar eylemde bulunmayı tercih eder? İşte birkaç sebep:
• Eylemin genellikle daha iyi sonuçlar doğuracağına inanırız.
• Eylemin olumlu sonuçları daha fazla takdir edilir.
• Eylemsizlik yerine harekete geçen kişiler daha becerikli algılanır.
• Eylem, kontrol hissimizi artırır ve pasif olmaktan kaçınmamıza yardımcı olur.
• Eylem, öğrenme fırsatları sağlayarak uzun vadede avantaj sağlayabilir.
EYLEM ÖNYARGISIYLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?
Eylem önyargısının farkına vararak daha bilinçli kararlar alabiliriz. İşte bu önyargıyı azaltmaya yönelik bazı yöntemler:
• Harekete geçmenin potansiyel olumsuz sonuçlarını göz önünde bulundurun.
• Eylemsizliğin de avantajlarını değerlendirin.
• Karar verirken mantıklı karşılaştırmalar yapın.
• Eylemsizliği bir pasiflik değil, aktif bir seçim olarak görün.
• Hızlı ve düşünmeden hareket etmek yerine karar alma sürecini yavaşlatın.
Sonuç olarak, harekete geçmenin her zaman en iyi seçenek olmadığını anlamak önemlidir. Doğru zamanda harekete geçmek kadar, gerektiğinde durup düşünmek de büyük bir avantaj sağlayabilir.
