Emirdağ Yörükleri Hangi Boydan?

Anadolu’da Osmanlı hâkimiyetinin başlaması ile birlikte Batı Anadolu’daki konar-göçer Türkmenlerin Yürük veya Yörük diye isimlendirilmiştir.

Yörük adının “yürü-mek” mastarından türetildiği ve yürüyen, sefere koşan, çadır halkı, bir yerde durmayıp devamlı yer değiştiren göçebe manasına geldiği umumiyetle kabul edilmiştir. Yörüklerin, yayıldıkları sahalar ise Kızılırmak yayının batısından İçel’i de içine alacak şekilde çekilecek çizginin batısında kalan bölgeler ile Rumeli topraklan olarak tespit edilmiştir. Bundan dolayı, Anadolu’nun batı bölgelerinde XVII.  yüzyıldan önce konar-göçerlik edenlere ve bunları kurdukları köylere “Yörük” veya “Yörük köyü”, bahsedilen yüzyıldan sonra buralara gelen konar-göçerlere de “Türkmen” denilmiştir. Keza, bunların kurduğu köyler de “Türkmen köyü“ olarak adlandırılmıştır.

KONAR GÖÇERLERE YÖRÜK DENİLİR

Osmanlı vesikalarında Yörük “toprağı olmayan”, yani belli bir yerde durmayan “konar-göçer” olarak nitelendirilmiştir. Bu husus onların yaylak ve kışlak hayatı süresince, önceden belirlenmiş sınırlar dâhilinde kalmak mecburiyetinde olmadıkları anlamına gelir. Bununla birlikte, konup-göçtükleri güzergâhlar boyunca çevreye zarar vermemeleri gerekmekteydi. Aksi halde, konar-göçerlikten men edilirlerdi. Yörüklerin konup-göçmeleri esnasında yerleşik ahalinin ekin ve bostanlarına zarar vermemesi, aksi halde bunların göçebelikten men edileceği kanunla belirlenmiştir.  Öte yandan, Yörükler eğer bir sipahiden yer tutup ziraat ederse öşür ve salarlık verdikten sonra ‘’boyundurluk” adıyla oniki akçe vergi vermek durumundaydı. Kayıtlarda Türk, Türkmen, Yörük, Karakeçili isimleri birbirinin yerine kullanılmıştır. Yörük kelimesi sıfat olarak ortaya çıkmış, sonradan göçer Türkmenlerin adı olmuştur. Yörük kelimesinin zıddı ‘Yatuk” olup göçmeyen, yerleşik Türkmen anlamındadır.

EMİRDAĞ YÖRÜKLERİ KAYI BOYUNUN KARAKEÇİLİ OYMAĞINA BAĞLIDIR

Emirdağ yöresindeki Yörükler Kayı boyunun Karakeçili oymağına bağlıdır. Bugünkü köy adlarının pek çoğu aynı zamanda Yörük obalarının da ismidir.  Yörük olarak tanımlanan Türkmenler yöremize 1240 yılından itibaren yoğun olarak dağlık yerlere yerleşmişlerdir. Yörük ve Türkmen yanı boydur, aralarında soy farkı yoktur. Yörük sözü yaylacılık yapan Türkmenler için Osmanlı bürokrasisi tarafından verilen bir isimdir. Yörüklerin Emirdağ ilçesindeki yerleşim yerleri şunlardır: Tez, Çatallı, Kolanşam-Başkonak,  Dereköy, Kurudere, Güneysaray, Yüreğil, Emirinköy, Demircili, Soğukkuyu,  Karacalar, Güveççi, Türkmenköy, Çaykışla, Örenköy, Horan(Yavuz).