Embriyo Nakli Hayvanlarda Neden Yapılıyor?

Yüksek verimli bir inekten, bazen sadece birkaç ay içinde çok sayıda yavru elde edilebilir. Bu durum, özellikle hayvancılıkla uğraşan çiftçiler için büyük bir avantaj oluşturur (Sönmez ve ark., 1992).

Embriyo transferi, inek, koyun ve keçi gibi çiftlik hayvanlarında yaygın olarak uygulanmakla birlikte, kısrak, kedi ve köpek gibi diğer hayvan türlerinde de kullanımı artan bir teknoloji olmuştur (Akyol, 2001). Bu yöntem, genetik açıdan üstün özelliklere sahip hayvanların sayısını artırarak tarım sektöründe daha verimli bir üretim sağlanmasına yardımcı olmaktadır.

EMBRİYO TRANSFERİ TARİHÇESİ

Embriyo transferinin temelleri, 1890’lı yıllara dayanmaktadır. İlk kez Cambridge Üniversitesi’nde Walter Heape tarafından tavşanlar üzerinde yapılan araştırmalarla bu yöntem uygulanmaya başlanmıştır. O tarihten itibaren embriyo nakli alanında birçok araştırma yapılmış ve teknikler geliştirilmiştir.

EMBRİYO NEDİR?

Embriyo, dişi yumurtasının erkek spermiyle döllenmesi sonucu meydana gelen ve yaklaşık yedi günlük olan canlıya verilen isimdir. Bu canlı, bir yavrunun ilk gelişim aşamasıdır. Döllenme sonrası embriyo, “Zigot” olarak adlandırılır. Ancak gebeliğin ilerleyen dönemlerinde bu terim “Fetus”a dönüşür. Sığırlarda gebeliğin 42. gününden sonra embriyo "Fetus" olarak kabul edilir.

SIĞIRLARDA EMBRİYO TRANSFERİ YÖNTEMLERİ

Sığırlarda embriyo transferi, genellikle iki ana yöntemle gerçekleştirilir: Flashing (Yıkama) Yöntemi ve İnvitro Fertilizasyon (IVF) Yöntemi.

Flashing (Yıkama) Yöntemi: Bu yöntemde, üstün verim özelliklerine sahip inekler (donörler) hormonlar ile süperovülasyon (çok sayıda yumurta üretimi) sağlanır. Böylece, doğal olarak sadece bir yavru doğuracak inekten birden fazla yavru elde edilebilir. Yüksek verimli boğa sperması ile tohumlanan ineklerin rahmi, 7. günde özel sıvılarla yıkanarak embriyolar toplanır. Bu embriyolar, dondurularak gelecekte kullanılmak üzere saklanır ve taşıyıcı annelere transfer edilir. Taşıyıcı anneler doğum yaptıktan sonra doğan yavrular, genetik olarak donörlerine ait olmasalar da yüksek verimlilik gösterirler.

İnvitro Fertilizasyon (IVF) Yöntemi: IVF yönteminde, ineklerden oositler (yumurta hücreleri) OPU (ovum pick-up) yöntemiyle toplanır. Bu işlemde, donör hayvana hormon verilmesine gerek yoktur. Yumurtlama dönemiyle toplanan oositler tüp içinde döllenir ve embriyo gelişimi sağlanır. Embriyo 7. günde dondurulabilir ya da doğrudan transfer edilebilir.

EMBRİYO TRANSFERİNİN YARARLARI

Embriyo transferi, hayvancılık sektöründe önemli bir dizi avantaj sağlar:

Daha Fazla Yavru: Normalde bir inekten yılda yalnızca bir buzağı elde edilirken, embriyo transferi ile yılda 8-20 buzağı alınması mümkündür. Bu sayede, üstün verimli ineklerden çok daha fazla yavru elde edilebilir.

Hastalık Bulaşma Riski Yoktur: Embriyo transferi sayesinde hastalıkların bulaşma riski ortadan kalkar. Ayrıca, embriyolar sıvı azot içinde güvenle taşınabilir ve ucuz bir şekilde ithal veya ihraç edilebilir.

Irk Islahının Hızlanması: Embriyo transferi, ırk ıslahını hızlandırmak için en hızlı ve etkili yöntemlerden biridir. Bu yöntem, genetik açıdan üstün hayvanların hızlı bir şekilde üretime kazandırılmasını sağlar.

Canlı Hayvan İthalatı Yasaklarında Çözüm: Canlı hayvan ithalatının yasak olduğu durumlarda ya da hastalıklar nedeniyle engellemeler olduğunda, embriyo transferi ile genetik materyalin güvenle ülkeler arasında transferi sağlanabilir.

Damızlık Hayvan Satın Alma Alternatifi: Üstün verimli damızlık ineklerin kendileri satılmasa da, onların embriyoları satın alınıp genetik özelliklerinden yararlanılabilir.

Cinsiyet Kontrolü: Embriyo transferi ile istenilen cinsiyette (erkek ya da dişi) yavrular elde edilebilir.

Çevresel Adaptasyon: Taşıyıcı annelerin çevresel koşullarına adapte olan yavrular, mikroplara karşı daha dayanıklı olur.
Sığırlarda Embriyo Transferinin Dezavantajları

Embriyo transferi bazı dezavantajlar ve zorluklar da taşır:

Maliyetli Olması: Embriyo transferi, kullanılan donör hayvanların ve boğaların kalitesine göre pahalı olabilir. Fiyatlar genellikle 300-1000 dolar arasında değişmektedir.

Düşük Gebelik Oranı: Gebelik oranı genellikle %50-60 civarındadır, yani her embriyo transferi başarılı olmayabilir.
Uzmanlık Gereksinimi: Embriyo transferi, yalnızca eğitimli ve deneyimli veteriner hekimler tarafından yapılabilen bir işlemdir. Bu nedenle, her çiftçi bu yöntemi kolayca uygulayamaz.

YAPRAK ÇİFTLİĞİ’NİN EMBRİYO TRANSFERİ ÇALIŞMALARI

Yaprak Çiftliği, 2004 yılından itibaren embriyo transferi konusunda önemli çalışmalar yapmaktadır. Çiftlik, şu an 18 dişi embriyo ile yüksek verimli hayvanlar yetiştirmeye devam etmektedir. Ayrıca, embriyo transferinden doğan erkek hayvanların spermaları, 2007 yılından itibaren Egevet ile ortaklaşa yapılan çalışmalarla Türkiye pazarına sunulmaktadır. Yaprak Çiftliği, Türkiye hayvancılık sektörüne genetik açıdan önemli katkılarda bulunmaktadır.

2011 yılında çiftlikte bir kez daha 10 embriyo transferi yapılmış ve yıllar içinde bu çalışmaların devamı olarak genetik özellikleri üstün yeni nesil hayvanların üretimi hedeflenmiştir.

Embriyo nakli, hayvancılıkta verimlilik ve genetik gelişim açısından devrim niteliğinde bir uygulamadır. Bu teknoloji, yüksek verimli hayvanların hızla çoğaltılmasını ve ırk ıslahının etkin bir şekilde yapılmasını sağlar. Sektördeki verimlilik artışını sürdürülebilir kılarken, hayvancılık ekonomisine de önemli katkılar sunmaktadır.