'Ekonomik Ve Sosyal Sıkıntılardan Etkileniyoruz'

Türkiye Görme Engelliler Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Mesut Yurt, 15 Ekim Dünya Beyaz Baston Görme Engelliler Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada “Ülkemizde yaşayan görme engelliler ve az görenler olarak, çevremizde yaşanan genel ekonomik ve sosyal sorunlardan fazlasıyla etkileniyoruz. Bu yetmiyormuş gibi, görme engelli olmaktan kaynaklı yaşadığımız pek çok sorun da cabası” dedi. 

“BAKICI ÜCRETİ” HATIRLATMASI 

Mesut Yurt, görme engelliler ve az görenlerin karşılaştığı zorluklardan bahsederken “2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile engellilere de aylık bağlanmışsa da, bu aylığın bağlanmasının şartlarını yerine getirmek kolay değildir. Son yıllarda bu şartlarda yapılan değişiklikle yaşlıların bireysel gelirine bakılması kabul edilirken, engellilere bu hak tanınmayarak eskiden olduğu gibi hane halkının toplam gelirine bakılması uygulamasına devam edilmektedir.

Bu şekilde engelli kişi bağımsız bir birey olarak değil, hane halkına bağımlı bir kimse olarak düşünülmektedir. Aylık bağlanırken, engellinin de kişisel geliri esas alınacak şekilde yasada değişiklik yapılmalıdır. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 7’nci Maddesine dayanılarak ağır engellilere bakan kimseye bakıcı ücreti ödenmektedir.

Bu durum, bakılan kişiyle bakıcı ve ailesi arasında ciddi sorunlar yaşanmasına neden olabilmekte, bireysel özgürlüğü kısıtlayan bir hal alabilmektedir. Engellinin, eğitimden, sosyal yaşamdan yeteri kadar faydalanamayan, bakıcısına ve ailesine bağımlı bir yaşam sürmesine yol açılmış olabilmektedir. Oysa, pek çok ülkede olduğu gibi, bu ücretin bakımı alan kimseye ödenmesi dolayısıyla onun kimin bakacağına karar vermesi pek çok sorunun da önüne geçebilecektir” dedi. 

HAK VE KOLAYLIK TALEBİ

Yurt, açıklamasına şöyle devam etti:

“Kimi durumlarda görme engellilere bakan kimselere de bakım ücreti ödendiği bilinmektedir. Yönetmelikte buna uygun düzenleme yapılarak, ağır engelli sayılan görme engellilerin yapmak zorunda kaldığı fazladan harcamaları için birçok ülkede olduğu gibi, çalışsın-çalışmasın engel düzeyine göre görme engellilere de bu ücret ödenmelidir.

Böyle bir yaklaşım, tarihinin her döneminde görme engellilerin iyi yaşamasına özen göstermiş, hatta eskiden olduğu gibi vakıflardan “ama maaşı” adı altında maaş bağlamış engin hoşgörüye sahip bir kültürün tezahürü olacaktır.

Erişilebilirlik konusu mevcut yasa, yönetmelik ve yıllardır süren denetim komisyonları faaliyetlerine rağmen, hâlâ kanayan bir yara olma özelliğini sürdürmektedir. Yapısal erişilebilirliğin yanı sıra bilgiye erişim konusu da her çözümde göz önünde bulundurulması gereken bir unsur durumundadır. Her türlü kamu ihalesinde erişilebilirlik unsuru mutlaka yer almalıdır. Engelli sağlık kurulu raporlarında yaşanan çarpıklıklar dolayısıyla pek çok mağduriyet yaşanmaktadır.

Kişinin engelinin belirlenmesinde kullanılan ICF kuralları yeterince uygulanmamakta, en azından görme engelliler ve az görenler için yarı bağımlı, tam bağımlı gibi yanlış anlamalara yol açan sınıflamalar yetmiyormuş gibi, düzelmeyecek engel durumları için bile süreli raporlar düzenlenerek kişilere mağduriyet yaşatılabilmektedir. Zaman zaman kamuoyuna yansıyan haksız engelli raporu almış kişiler bir yana, raporlardaki tutarsızlıklar pek çok kişinin hak kaybına yol açmakla kalmamakta, aynı zamanda haksız kimselere de çeşitli hak ve kolaylıklar sağlanmış olabilmektedir.”

KDV DÜZENLEMESİ DEĞİŞTİ

Türkiye Görme Engelliler Derneği Afyonkarahisar Şube Başkanı Mesut Yurt, açıklamasını şu cümlelerle bitirdi:

“Engellilerin işe alımı sırasında görme engelliler dezavantaj yaşamaktadır. Bu durum dikkate alınarak görme engellilere mağduriyet yaşatılmamalıdır. Görme engellilerin ve genel anlamda engellilerin kullandığı yardımcı teknik araçlardan 2005 yılından bu yana KDV alınmıyordu.

Ancak, 26 Temmuz’da kabul edilen vergi paketinin 18’inci Maddesiyle bu araçlardan da KDV alınması hükme bağlandı. Bu şekilde zaten pahalı olan bu tür araçları görme engellilerin ve diğer engellilerin edinmesi daha da zorlaştı. Bu düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesinde açılan davanın olumlu şekilde karara bağlanmasını bekliyoruz.

Kuşkusuz, görme engellilerin yaşadığı sorunlar bunlarla sınırlı değildir. Eğitimde, istihdamda ve sosyal yaşamda pek çok sorunla karşı karşıyayız. Mevcut yasa ve yönetmeliklerin hakkıyla uygulanması ile birlikte, görme engellilerin ve genel olarak engellilerin düzenlemeler yapılırken sürekli göz önünde bulundurulması sorunların çözümünü büyük ölçüde kolaylaştıracaktır.”