Nöbetçi Eczaneler
5/42 Evzone (Efzun) Alayı, Yunan Ordusunun halen aktif bir piyade birimidir. Diğer dört Efzun alayı ile birlikte 23 Aralık 1913 tarihli Yunan Kraliyet kararnamesi ile Orta Yunanistan’ın merkezi olan Lamia’da kurulmuştur.
Efzunlar, 1821 bağımsızlık savaşı sırasında Yunan isyancılarının giydiği geleneksel kıyafetlerin aynısını giyen Yunan ordusu birlikleriydi.1Siyah püsküllü fes, pileli etek, siyah ponponlu kırmızı deri ayakkabı üniformalarının başlıca kısımlarıdır.
Tüm Efzun birlikleri, 1/38, 2/39, 3/40, 4/41 ve 5/42 Alaylarından oluşmaktaydı.5/42 Efzun Alayı, I. Dünya Savaşında Makedonya Cephesinde görevlendirildi. Yine İtilaf devletlerince Rusya’daki Ekim Devrimine müdahale etmek üzere Ukrayna’ya gönderilmiş ve komutanlığına Nikolaos Plastiras (1883-1953) getirilmiştir. Alay 1919-1922 yılları arasında Yunanistan’ın Anadolu işgalinde etkin olmuştur.
5/42 Efzun Alayı Plastiras komutasında Küçük Asya işgalinde İzmir’e çıkan Yunan kuvvetlerindendi. Yunan ordusunda Özel Kuvvetler Alayı olarak, her zaman en kanlı ve en önemli savaşlarda yer aldı.2
Alay, II. Dünya savaşında Yunan-İtalyan savaşında yer aldı. 1946-1949 yılları arasında yaşanan yunan iç savaşından sonra 1954 yılında dağıtılan alay, 1979 yılında tekrar eski adıyla kuruldu.
5/42 Efzun Alayının Anadolu İşgaline Katılışı
5/42 Efzun Alayı, 3 Temmuz 1919’da İzmir’e ulaştı. Kasım 1919 tarihine kadar Yunanistan’a verilmesi planlanan sınırlar dâhilinde yani İzmir ve çevresinde kalan birlik, bu tarihten sonra İtilaf Devletleri Yüksek Konseyinin, Yunan ordusunun Yunan işgal bölgesi sınırlarının ötesine ilerlemesine izin vermesiyle birlikte ileri harekâta iştirak etti. Birçok bölgede yunan işgallerine destek verdi.
Efzun Alayı Komutanı Nikolaos Plastiras “Kara Şeytan”
5/42 Efzun Alayının en bilinen komutanı, sonraki yıllarda Yunan askeri ve siyasi tarihinde önemli roller üstlenerek, Yunanistan’da Başbakanlıkta yapan Albay Plastiras’tır. Plastiras’a Yunanlılar arasında, her zaman siyah bir ata binme alışkanlığı nedeniyle “Kara Süvari” denilmekteydi.3
Plastiras, savaş sırasında Türkler arasında ise “Karabiber” lakabıyla anılıyordu. Ayrıca sivillere karşı uyguladığı vahşet ile yerleşim yerlerinin yağmalanmasından ve yakılmasından dolayı “Şeytan Asker, Kara Şeytan, Şeytanın Kumandanı” gibi isimlerle de Türkler arasında biliniyordu. Emrindeki 5/42 Efzun Alayı ise “Şeytan Ordusu veya Şeytanın Askerleri” olarak anılmaktaydı.4
1921 Afyonkarahisar’ın I. İşgalinde 5/42 Efzun Alayı
Alay, II. İnönü Savaşı ile sona eren 1921 baharındaki harekâtlara katıldı. 23 Mart’ta cephe boyunca ilerlemeye başladı. 24 Mart’ta 13. Tümenin önünde Toklu tepe ile Tazlar-Kınık arasındaki geçişte, Ahır Dağ’ın kuzey yamaçlarında ve diğer birçok yerde bir adam boyuna ulaşan şiddetli kar yağışına rağmen ilerleyişini sürdürdü. Güney de Tazlar hattını Mart’ın 25’inde işgal etti. Alay, 26 Mart’ta ana Türk kuvvetleriyle temas ettiği Çakırsaz-Yağcılar zirvelerine ulaştı. Ertesi gün saat 6.00’da, alay 1. ve 2. Taburlarla cepheden bir saldırı başlatırken, 3. Tabur, cephenin sol yanındaki Türk birliklerine karşı bir manevra başlattı. Kuşatma tehdidi, Türkleri çekilmeye zorlayarak alayın Çakırsaz tepelerini ele geçirerek aynı gün Afyonkarahisar’a girmesini sağladı. Sonraki beş gün içinde alay yaklaşık 75 kilometre doğuya ilerleyerek 2 Nisan’da Çay kasabasını ele geçirdi. Bununla birlikte, cephenin güney kesiminde I. Kolordu birliklerinin başarılarına rağmen, kuzeyde III. Kolordu hedeflerine ulaşamadı. Sonuç olarak, Yunan Küçük Asya Ordusu saldırısını durdurdu. Alaya, I.Kolordu’nun elindeki Dumlupınar bölgesine çekilmesi emredildi. 5/42 Alayı, Balmahmut ve oradan 8 Nisan tarihinde Dumlupınar güneyine çekildi.
1922 yılı II. Afyonkarahisar İşgalinde Efzun Alayı
Yunan yüksek komutanlığı Ankara istikametine yönelik harekâtı sürdürmeye karar verdiğinde, 5/42 Alayı bu operasyonda yer aldı. Sakarya yenilgisinden sonra 10 Ekim 1921’den,Nisan 1922’ye kadar Hayran Baba’nın Kuzeyindeki Ayazin hattının alt kesiminde 5.Piyade Tümeni bünyesinde kaldı. 11 Nisan 1922’de Alayın bir taburu bu bölgede bırakılarak görev 3.Piyade Alayına devredildi. 26 Haziran 1922 günü bir tabur Afyonkarahisar’a taşındı. 5/42 Efzun Alayı Afyonkarahisar’ın yaklaşık 5 Km batısında bulunan Erkmen sırtlarında mevzilendi.
26 Ağustos 1922’de, Türk ordusu büyük bir taarruz başlattı. Alay, Dumlupınar zirvelerine çekilmeye başladı ve Hasan Dede Tepesinde yeni savunma pozisyonları kurdu. 30 Ağustos’taki büyük yenilgiden sonra hızla geri çekilen yunan ordusuyla birlikte 5/42 Efzun Alayı 13 Eylül gece yarısı Alaçatı’ya ulaştı. 15 Eylül’de Sakız Adasına geçmek üzere Çeşme’ye varmıştı. Böylece Yunanlıların Anadolu macerası büyük bir yenilgiyle sona ermiş ve en büyük amaçları olan Megali İdea ve Magna Graecia hayalleri Türk Ordusunca yerle bir edilerek Akdeniz’e gömülmüş oldu.
Efzun Alayı Hala Görev Başında
5/42 Efzun Alayı ise, Ocak 2003 tarihinden bu yana Ege Denizindeki Kalimnos, Türkçe “Kelemez veya Kilimli” adasında askeri garnizonu oluşturan, tabur büyüklüğünde bir birlik olarak yunan ordusundaki varlığını, bugün hala aynı isim ve amaçlar doğrultusunda sürdürmektedir. Atalarımızın dediği gibi “Su uyur, Düşman uyumaz.”
Dip Notlar:
1The Rise and Fall of the 5/42 Regiment of Evzones: A Study on National Resistance and Civil War in Greece 1941-1944, Thesissubmitted in fulfillment of the requirementsfor the degree of Doctor in Philosophy The European İnstituteLondon School of Economics and Political Science, Argyrios Mamarelis, 2003, sayfa 116
2 a.g.e Argyrios Mamarelis, 2003, sayfa117
3 By Alfred F Kugel, “The Campaign in Anatolia 1919-1922”, American Philatelist, January 2001, Sayfa:43)
4 a.g.e Argyrios Mamarelis, 2003, sayfa 117; ve yine;
Nikolaos Plastiras
http://dictionnaire.sensagent.leparisien.fr/Nikolaos%20Plastiras/en-en/ erişim 23/06/2019
