Çetişli: Sanat ebedi dildir – Kocatepe Gazetesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) öğrenci kulüplerinden Türkçe Topluluğu tarafından “Millet ve Kültür Bağlamında Edebiyatın İşlevi” konulu konferans düzenlendi

Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Çetişli tarafından verilen konferansa AKÜ Genel Sekreter Vekili Doç. Dr. Hilmi Uçan ve AKÜ öğretim üyeleri ile öğrencileri katıldı.
Estetik bir terkip
Konuşmasına edebiyatın kaynağı, edebiyat-insan ilişkisi ve edebiyatın güzel sanatlar arasındaki yeri ile ilgili bilgiler vererek başlayan Prof. Dr. İsmail Çetişli, “Sanat; insanın psikolojik hayatının temellerinden birini teşkil eden güzellik duygusunun dil, nota, renk, taş, mermer, tunç gibi çeşitli malzeme-lerle, estetik formlara dönüştürülmüş somut hali veya ifadesidir. Edebiyat veya edebi eser ise, itibari bir dünya ekseninde şekillendirilmiş çok çeşitli yorumlara imkan veren ve nice beyin ve ruh sancılarının eseri olan bir muhteva; bu muhtevanın en güzel ve en etkili biçimde sunulmasını üstlenmiş ve dil zevki imbiğinden sabırla damıtılarak elde edilmiş bir edebi dildir. Aynı zamanda bu muhteva-dil ikilisinin ferdi ve orijinal kompozisyonundan teşekkül etmiş bir yapı, bunlar ve bunların dışındaki daha pek çok unsurun birbirleriyle birlik ve bütünlük prensibi dahilindeki çok yönlü ilişkileri ve edebilik potası içindeki sentezinden meydana gelmiş bir üslup çerçevesinde teşekkül etmiş karmaşık ama estetik bir terkiptir” dedi.
Kültür ahenkli
bir bütün
Prof. Dr. Çetişli, millet ve kültür bağlamında edebiyat konusu ile ilgili konuşmasında ise öncelikle kültür ve millet tanımlarını yaparak şunları söyledi: “Kültür, bir ‘değerler manzumesi’; dolayısıyla birden fazla değerin bir araya gelip kaynaşmasından teşekkül etmiş ahenkli bir ‘bütün’dür. Millet ise, söz konusu kültürel değerler manzumesi ortak paydasında birleşip, yekvücut olmuş insanlardan müteşekkil sosyal organizasyonun adıdır. Asıl konumuz olan edebiyatı, bu iki kavram bağlamında ele aldığımızda, onun hem kültür hem de millet kavramının mana kapsamı içinde yer aldığını görürüz. ‘Kültür’ kavramı kapsamı içindedir, çünkü onu teşkil eden değerlerden birisi edebiyattır. Millet kavramı kapsamı içindedir, çünkü kalabalıkları millet kılan vazgeçilemez kültürel değerlerden birisi, yine edebiyattır. Edebiyat; ‘varlık’ı ile, oluşturduğu ‘edebi gelenek’ ile, bünyesindeki ‘edebi zevk’ unsurlarıyla, ifade vasıtası ‘dil’ ile, ‘muhteva’sı ile, ‘topluma seslenmesi’si ile, ‘sanatkar’ı ile kültürel değerdir.” Konferans, Prof. Dr. İsmail Çetişli’nin dinleyicilerin sorularını yanıtlamasının ardından sona erdi. (Kocatepe)