Çelik Kanatlı Aziz Şehitlerimiz: Fethi Bey, Sadık Bey, Nuri Bey

Afyonkarahisar’ın tarihine kazınmış kahramanlar arasında yer alan hava şehitleri Tayyareci Fethi Bey, Sadık Bey ve Nuri Bey, yalnızca isimleriyle değil, cesaretleri ve fedakarlıklarıyla da bu toprakların unutulmazları arasında bulunuyor.

Türk havacılığının ilk kahramanlarından olan bu üç isim, adlarını Afyonkarahisar’ın kasabalarına miras bırakarak, gelecek nesillere vatan sevgisinin ve cesaretin timsali olarak armağan etmişlerdir. Hem milli mücadele yıllarında hem de havacılık tarihindeki öncü duruşlarıyla Türk milletinin gökyüzüne olan umudunu temsil eden bu kahramanlar, ülkenin onur abideleridir. Afyonkarahisar’ın kasabalarının isimlerinde yaşatılan bu değerler, geçmişle bugünü birbirine bağlayan birer sembol olarak ayakta durmaktadır. İşte o kahramanlarımızın hikayeleri…

TAYYARECİ YÜZBAŞI FETHİ BEY 

Tayyareci Yüzbaşı Fethi Bey, Türk havacılık tarihinin ilk kahramanlarından biri olarak öne çıkan önemli bir isimdir. 1891 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Fethi Bey, eğitimini Bahriye Çarkçı Ameliyat Mektebi İdadisi’nde tamamlamış ve 1908 yılında subay olarak göreve başlamıştır. İlk yıllarında Hamidiye Kruvazörü’nde ve Esliha Tamirat Fabrikası’nda çeşitli görevlerde bulunan Fethi Bey, 1912 yılında İngiltere’deki Bristol Tayyare Mektebi’ne pilotluk eğitimi için gönderilmiş ve burada hava sınıfına geçmiştir.

Balkan Harbi sırasında gösterdiği başarılar neticesinde gümüş liyakat madalyası ile ödüllendirilen

Fethi Bey, 1913 yılında yüzbaşı rütbesine yükselmiştir. Havacılık alanındaki üstün yetenekleriyle dikkat çeken Fethi Bey, 1914 yılında İstanbul-Kahire uçuşunu gerçekleştirecek olan ekibe dahil edilmiştir. Bu tarihi uçuş, "Muavenet-i Milliye" adlı Blériot XI/B uçağı ile 8 Şubat 1914’te silah arkadaşı Sadık Bey ile birlikte başlamıştır. Ancak Konya, Ulukışla, Adana, Humus ve Şam üzerinden Kahire’ye uzanan bu zorlu yolculuk, 27 Şubat 1914’te trajik bir kazayla son bulmuştur. Fethi Bey ve Sadık Bey, Şam yakınlarındaki Taberiye bölgesinde düşen uçakta hayatlarını kaybetmiş, böylece Türk havacılık tarihinin ilk şehitleri olmuşlardır.

Fethi Bey’in bu elim kazada hayatını kaybetmesi, dönemin Türkiye’sinde büyük bir üzüntü yaratmıştır. Anısına, 1934 yılında Ebedi Şef Mustafa Kemal Atatürk tarafından Muğla’nın Meğri kasabasına “Fethiye” adı verilmiş, böylece adı ölümsüzleştirilmiştir. Fethi Bey’in anısına yapılan heykel, bugün Fethiye Şehit Yüzbaşı Tayyareci Fethi Bey Parkı’nda sergilenmektedir. Onun cesareti ve havacılık tarihine katkıları, Türk milletinin gökyüzüne olan inancını ve bağlılığını temsil etmeye devam etmektedir.

Afyonkarahisar Fethibey Kasabası’nın ismi 1914 yılında, Corca-i Kebir adıyla bilinen kasabanın ismi, ilk hava şehidimiz Yüzbaşı Fethi Bey’e ithafen “Fethibey” olarak değiştirildi. Bu tarihi olay, Türk havacılığının öncülerinden olan Tayyareci Fethi Bey ve Rasıd Sadık Bey’in, İstanbul-Kahire uçuşu sırasında gerçekleşen bir mola anına dayanır. O dönem, Karahisar-ı Sahib adıyla bilinen Afyonkarahisar’a yaklaşık dokuz kilometre mesafede yer alan Çürükkuyu isimli çayırlığa iniş yapan iki kahraman havacı, bölge halkının ilgisi ve sevgisiyle karşılandı. Bu tarihi detay, kasabanın isminin değişim sürecine anlam kazandırmıştır.

TAYYERECİ YÜZBAŞI SADIK BEY

Tayyareci Sadık Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk havacılarından biri olarak tanınır. Selanik doğumlu olan Sadık Bey, askeri kariyerinde hava rasat subayı olarak görev yapmış ve Osmanlı'nın erken dönem havacılık çalışmalarına katkıda bulunmuştur. 27 Şubat 1914’te, Fethi Bey ile birlikte İstanbul-Kahire seferi sırasında Filistin'deki Cehennem Vadisi’nde meydana gelen bir uçak kazasında şehit olmuştur. Türk havacılık tarihinin öncü isimlerinden olan Sadık Bey, bu trajik olayla anılmaktadır ve cesaretiyle havacılık tarihine damga vurmuştur.

TAYYERECİ TEĞMEN NURİ BEY

Tayyareci Nuri Bey, Türk havacılık tarihinin öncülerinden biri olarak adını altın harflerle tarihe yazdıran genç bir kahramandı. 1890 yılında Boyabat'ta doğan Nuri Bey, 1907 yılında Mühendishane-i Berr-i Hümayun’da eğitimine başladı ve 1910’da teğmen olarak mezun oldu. Havacılığa ilgisi, Osmanlı’nın yeni askeri stratejilerinde yer bulan uçakların etkisiyle daha da arttı. Bu süreçte Avrupa’ya gönderilen az sayıdaki subaydan biri oldu ve Fransa'daki Bucq Uçuş Okulu'ndan başarıyla mezun olarak yurda döndü.

Türkiye’ye döndükten sonra Yeşilköy Tayyare Mektebi’nde eğitimlerini sürdüren Nuri Bey, 1500 metre irtifaya çıkarak dönemin en yüksek uçuşlarından birine imza attı ve birçok başarı belgesiyle ödüllendirildi. 24 Ekim 1913’te Edirne-İstanbul arasında gerçekleştirdiği 240 kilometrelik uçuş, Türk havacılık tarihinde bir ilk olarak kayıtlara geçti ve kendisine 10 altın ödül kazandırdı.

Nuri Bey, 1914’te Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın planladığı İstanbul-Kahire uçuşunda görev aldı. 8 Şubat 1914’te başlayan bu zorlu yolculukta kötü hava koşullarına ve ters rüzgarlara rağmen ilerleyen Nuri Bey, Yafa’ya kadar ulaştı. Ancak 11 Mart günü son etap için havalanırken uçağı denize düştü ve genç yaşta hayatını kaybetti. Türk havacılığının gurur kaynağı olan Nuri Bey, Kahire’ye bir adım kala şehit oldu.

Cesaretleri ve fedakarlıkları ile havacılık kahramanlarından olan Yüzbaşı Fethi Bey, Yüzbaşı Sadık Bey ve Teğmen Nuri Bey’in şehitlikleri Şam’da bulunmaktadır.