Bu Ağaçların Ecdadımıza Bile Nefes Olduğunu Biliyor Muydunuz?
Doğanın bizlere sunduğu eşsiz zenginliklerden biri olan anıt ağaçlar, Türkiye'nin tarihine ve kültürel mirasına tanıklık eden önemli unsurlardır. Bu ağaçlar, yüzyıllar boyunca gölgesinde dinlenilen, hikayelere ev sahipliği yapan ve doğanın dengesini koruyan varlıklar olarak öne çıkmaktadır. İşte, ecdadımıza nefes olan ve geçmiş ile geleceği bağlayan Türkiye'nin en eski 10 anıt ağacı…
Türkiye'nin farklı şehirlerinde tescillenerek koruma altına alınan anıt ağaçlar, yaşı, gövdesi ve boyu itibarıyla türlerinin genel özelliklerinden farklılık göstermektedir. Uzun ömürleri sayesinde geçmiş ile geleceği birbirine bağlayan bu ağaçlar, bulundukları bölgelerde yaşayan insanlar tarafından gölgelerinde dinlenmek ve buluşma noktası olarak belirlenerek korunmaktadır. Türkiye'de şu anda toplam 10.506 anıt ağaç bulunmaktadır ve bu ağaçlar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından koruma altına alınmıştır.
ANIT AĞAÇ TESCİLİ
Anıt ağaç olarak tescil edilmek istenen ağaçların öncelikle laboratuvar ortamında yaş tespiti yapılmaktadır. Daha sonra, ağaç sınıflandırılarak diğer ağaçlarla karşılaştırmalı bir inceleme sürecine tabi tutulmaktadır. Tescillenen ağaçların bakım ve rehabilitasyon çalışmaları da gerçekleştirilmektedir. Bu ağaçlara kasten zarar veren kişiler, ilgili kanunlar gereği 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabilmektedir. Bulundukları yerin tarihi ve kültürel anlatılarında özel bir öneme sahip olan bu ağaçlar, binlerce yıl boyunca ihtişamlarıyla zamana meydan okumaktadır.
4121 YAŞINDAKİ PORSUK AĞACI – ZONGULDAK, ALAPLI
Zonguldak'ın Alaplı ilçesinde bulunan dünyanın en yaşlı porsuk ağacı, Karadeniz Teknik Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalara göre 4121 yaşındadır. Bu ağacın boyu 25.5 metre, çevresi ise 7.7 metredir. Gümeli Porsuğu olarak adlandırılan bu ağaç, kendi türünün en yaşlısı olmasının yanı sıra, tüm ağaç türleri arasında en yaşlı beşinci ağaçtır. Eğer her şey yolunda giderse, bu muhteşem ağacın 4000 yıl daha yaşayacağı tahmin edilmektedir.
2334 YAŞINDAKİ SEDİR AĞACI – ANTALYA, KUMLUCA
Antalya'nın Kumluca ilçesindeki Dibek Tabiatı Koruma Alanı'nda yer alan ve yöre halkının “ambar katran” olarak bilinen sedir ağacı, 2334 yaşındadır. Bu ağacın boyu 25 metre, gövde çapı ise 262 santimetredir; dolayısıyla Türkiye'nin en yaşlı ikinci ağacıdır.
2283 YAŞINDAKİ DOĞU ÇINARI – KAHRAMANMARAŞ, ONİKİŞUBAT
Kahramanmaraş'ın Onikişubat ilçesinde bulunan doğu çınarı, 2283 yaşındadır ve ülkemizin en yaşlı üçüncü ağacıdır. Bu çınar, henüz ilk fotosentezini yaparken Antik Roma İmparatorluğu'nun kurulmadığı dönemde yaşamaktadır.
2004 YAŞINDAKİ KOKULU ARDIÇ AĞACI – KONYA, TAŞKENT
Konya'nın Taşkent ilçesinde bulunan kokulu ardıç ağacı, Türkiye'deki kendi türünün en yaşlı temsilcisidir. 22 metre boyundaki bu ağacın gövde çapı 4.6 metredir; gövdesini 10 kişi el ele tutuşup çember yapacak şekilde sarmak mümkündür. Bu ağaç, mis gibi kokan yapraklarını kışın dahi dökmemektedir.
1833 YAŞINDAKİ DOĞU ÇINARI – MANİSA, DEMİRCİ
Manisa'nın Demirci ilçesindeki doğu çınarı, 1833 yaşındadır ve ülkemizin en yaşlı beşinci ağacıdır. 22.4 metre boyu ve 2.1 metre gövde çapı ile görenleri kendine hayran bırakmaktadır. Tekeler köyündeki bu çınarı görmek için turistik aktiviteler düzenlenmektedir. Geçmiş yıllarda dallarında eğilmeler yaşansa da yetkililer, aşağıdan destek vererek ağacı güçlendirmeyi başarmıştır.
1704 YAŞINDAKİ KOKULU ARDIÇ – ANTALYA, ELMALI
Antalya'nın Elmalı ilçesinde yer alan 1704 yaşındaki kokulu ardıç, bölgedeki birçok yaşlı ağacın arasında dikkat çekmektedir. "Yaşayan tarih" olarak nitelendirilen bu ağaç, yerli ve yabancı ziyaretçilerin uğrak noktası haline gelmiştir.
1654 YAŞINDAKİ ZEYTİN AĞACI – MANİSA, KIRKAĞAÇ
Dünyanın meyve veren en eski anıt ağacı, Manisa'nın Kırkağaç ilçesinde bulunmaktadır. Bu ağaç, neredeyse 1650 yıldır meyve vermektedir ve günümüzde de zeytin hasadı yapılmaktadır. Rivayete göre, Meryem Ana, Bergama'dan Efes'e giderken bu ağacı doğacak çocuğu Hz. İsa için dikmiştir. Hollandalı araştırmacı Ticia Verveer, ağaçtan aldığı numuneye karbon testi yaparak zeytin ağacının Hz. İsa ile yaşıt olduğunu belirtmektedir.
1503 YAŞINDAKİ ZEYTİN AĞACI – MUĞLA, YATAĞAN
Muğla'nın Yatağan ilçesinde, 3 bin yıllık Lagina Antik Kenti içinde yer alan zeytin ağaçlarının çoğu anıt ağaç olarak tescillenmiştir. Bunlar arasında en yaşlı olanı tam 1503 yaşındadır ve antik kentin geçmişine tanıklık eden tek canlıdır. 6 metrelik heybetli yapısıyla görenleri kendine hayran bırakmaktadır.
1384 YAŞINDAKİ LONDRA ÇINARI – İSTANBUL, SARIYER
İstanbul'un en eski ağacı, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Araştırma ve Uygulama Ormanı'nda yer almaktadır. Ancak, bu çınarın içi çürüme nedeniyle boşalmıştır. Bu nedenle ağaç, sıkı bir şekilde korunmakta ve güvenlik gerekçesiyle bulunduğu alan ziyarete kapalıdır. 12 metre boyu ve 4.59 metre gövde çapı ile bu görkemli ağaç, tarihe tanıklık etmeye devam etmektedir.
1354 YAŞINDAKİ ZEYTİN AĞACI – HATAY, PAYAS
Türkiye'nin en yaşlı anıt ağaçları listemizin sonuna geldik. Ülkemizin en yaşlı 10. ağacı, Hatay'ın Payas ilçesindeki 2. Selim Cami'nin avlusunda bulunmaktadır. 3 gövdeye ayrılan bu ağaç, ortalama 40 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Manisa'daki zeytin ağacı gibi, bu ağaç da dünyanın en yaşlı meyve veren ağaçlarından biridir ve yılda 300 kg zeytin hasadı yapılmaktadır. Yöre halkı, bu ağaçlara gözü gibi bakmaktadır.
