Nöbetçi Eczaneler
1817 yılında Fransız hükümetinin emriyle çıktığı inceleme gezisi sırasında Afyonkarahisar’a gelen Baron Félix de Beaujour (1765-1836) bölge hakkında çeşitli araştırmalar ve değerlendirmeler yapar.
Callas’ta doğan Fransız diplomat ve tarihçi Baron Félix de Beaujour (1765-1836) Aix-en-Provence ve Paris’te eğitim gördükten sonra, çeşitli dış temsilciliklerde diplomatik görevler alır. 1794’te Yunanistan’da, 1804-1811’de Washington’da ve 1816’da Fransa’nın İzmir Başkonsolosluğu görevlerinde bulunur.1
Levant Bölgesi’ndeki bütün Fransız elçiliklerinin genel müfettişi olan Félix de Beaujour, 1817’de Fransız hükümetinin görevlisi olarak tüm Doğu Akdeniz ülkelerini dolaşır. Osmanlı İmparatorluğunda gezdiği yerlerin topografik ve askeri özelliklerini göz önünde tutarak araştırmalar yapar. İki ciltten oluşan kitabı “Voyage Militaire Dans L’Empire Ottoman”2 , “ Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri yapısı içinde bir seyahat” adlı kitabını yayınlar. Özellikle eserinin ikinci cildinde Türk askeri savunma sistemlerini inceleyerek analiz eder.
Baron Felix de Beaujour’un Afyonkarahisar’a Dair İzlenimleri
Baron Felix de Beaujour’un Afyonkarahisar’a dair izlenimlerini, “Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri yapısı içinde bir seyahat” adlı kitabının ikinci cildinin sayfaları arasında görebiliyoruz. Beaujour eserinde; Dağların eteklerinde yer alan Afyonkarahisar’ın, endüstrisine ve topraklarının verimliliğine borçlu olduğu en az 40.000 nüfusu olduğunu, yün ve pamuklu kumaşlar, deri eşyalar, halılar imal edildiğini not eder. Bu bölgede çok miktarda haşhaş yetiştirildiğini ve Afyonkarahisar’a adını veren Haşhaş bitkisinden afyon olarak bilinen sütlü bir su çıkarıldığını anlatır.3
Baron Felix de Beaujour Şehri ve yakın çevresini anlatırken, şehrin konum olarak, üzerinde eski bir kalenin bulunduğu piramit şeklindeki bir kayanın eteklerinde yerleşmiş olduğunu, yine bu kayanın üzerinin surlarla çevrili olduğunu, şehrin yakınlarında Bolvadin civarındaki göle dökülen bir dere (Akarçay), eski Synnada’nın ve Asya’nın kaderine karar verilen ve İskender’in komutanları arasında geçen ünlü savaşın yapıldığı yer olan İpsus’un bulunduğunu belirtir.4
Afyonkarahisar’dan Kayseri’ye, Ankara’dan Konya’ya kadar olan alanı kapsayan Küçük Asya platosunun batısının kasaba ve köylerle dolu olduğunu bu durumu bölgenin iyi sulanıp, bol tahıl ve meyve çeşitlerinin yetiştirilmesine bağlar. Aynı şekilde Küçük Asya platosunun doğusunda da sadece mera alanlarının bulunduğunu, hatta birkaç noktada platonun çıplak ve çorak bir yapı gösterdiğini, burayı ilk defa gören birisine eski kurumuş bir göl tabanı gördüğünü düşündüreceğini söyler.5
Yine Afyonkarahisar’ın coğrafi olarak, bir taraftan Torosların batı zinciri ile diğer taraftan doğu ve güneye doğru ise neredeyse birbirine değen ve Konya çevresine kadar uzanan bir dizi küçük göllerle çevrili olduğunu anlatır.6
Yüksek platonun Karahisar, Laodikya ve Konya olarak üç ayrı havzaya ayrıldığını, keza platonun batı kesiminin eski Frigya bölgesinin kalbini oluşturduğunu söyler. Meyve yetiştiriciliği ve meralık alanlar bakımından çok verimli olduğunu, tüm yarımada da başka hiçbir yerde daha zengin veya daha çeşitli bir başka bölge yoktur. İklim ise platonun diğer yerlerine göre daha uygun ve ılımandır. Felix de Beaujour’a göre tüm bunlar bu bölge de İnsanlığın bütün gücüyle ve güzelliğiyle gelişebilmesi için tüm imkânları barındırmaktadır.7
Konstantinopolis ve Ege kıyılarının tüm ulaşım yollarının bu platoda buluştuğunu ve bu ana yolların neredeyse tamamının bugün Küçük Asya’nın ve hatta tüm Türkiye’nin ana pazarı olan İzmir’den başladığını söyler.8
1836 yılında ölen Baron Félix De Beaujour Paris Cimetiere du Pere Lachaise mezarlığına defnedilir. Mezarı, yaklaşık 20 metre yüksekliğinde baca görünümlü ilginç bir kule şeklinde yapılmıştır.
Dip Notlar:
1 http://www.albanianhistory.net/1829_Beaujour /index.html erişim:31/12/2019
2Baron Félix De Beaujour, Voyage Militaire Dans L’Empire Othoman, Description De Ses Frontières
Et De Ses Principales Défenses, Soit Naturelles Soit Artificielles, Tome Second, Paris, 1829
3a.g.e., F.De Beaujour, sayfa 134
4 a.g.e., F.De Beaujour, sayfa 135
5 a.g.e., F.De Beaujour, sayfa 136
6 a.g.e., F.De Beaujour, Sayfa 203-204
7 a.g.e., F.De Beaujour, sayfa 204
8 a.g.e., F.De Beaujour, sayfa 205
