Atatürk'e Düzenlenmiş Suikastler
Cumhuriyet'in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 20. yüzyılın ilk çeyreğine girdiğimiz yıllarda dahi suikast planlarının hedefi oluyordu. Atatürk'e duyulan rahatsızlık, Cumhuriyet'in ilanından çok daha önceleri başlamıştı. Kişiliği veya politikaları nedeniyle rahatsızlık duyan çeşitli kesimlerin, o dönemdeki koşullarda 'yok etme' düşüncesi giderek olağanlaşmıştı. Tarihsel kaynaklara göre, Atatürk, hayatı boyunca yaklaşık 40 suikast girişimiyle karşılaştı. Bu girişimlerin birçoğu, istihbaratın gücü ve ihbarlar sayesinde başarısızlığa uğradı. İşte Atatürk'e yönelik bazı önemli suikast girişimleri:
İLK SUİKAST GİRİŞİMİ: İDRİS ÇAVUŞ OLAYI
Mustafa Kemal, Dr. Rasim Ferit Talay ile birlikte yürüyüş yaparken, bir adamın arkasından yaklaşarak suikast düzenleyeceğini fark etti. Olay anında, Dr. Talay’a bir tabanca vermesini istemiş ve arkasındaki kişinin suikast niyeti olduğunu belirtmiştir. İdris Çavuş olarak bilinen bu kişi, Atatürk’e suikast düzenlemek üzere görevlendirilmişti. Şaşkınlıkla silahını düşüren Çavuş, daha sonra Atatürk ile yola devam etti. Atatürk, bu olayı pek ciddiye almamış olsa da, yıllar sonra İdris Çavuş’un şehit düşmesi, olayın trajik boyutunu ortaya koydu.
DAMAT FERİT PAŞA’NIN KOMPLOSU
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal Paşa’nın etkisinin artması, Damat Ferit Paşa ve çevresindekileri rahatsız etti. Damat Ferit, Mustafa Kemal’i ortadan kaldırmak için Ali Galip'i görevlendirdi. Plan, Sivas’ta yapılacak olan bir kongreyi engellemekti. Ancak Mustafa Kemal, durumu önceden sezip gerekli tedbirleri alarak suikast girişimini başarıyla önledi. Ali Galip ve işbirlikçileri yakalandı ve Damat Ferit Hükümeti de bu olaydan sonra düşmekten kurtulamadı.
İNGİLİZ CASUS MUSTAFA SAGİR’İN GÖREVİ
Hindistan kökenli bir İngiliz casusu olan Mustafa Sagir, Türk Kurtuluş Savaşı’na karşı planlanan bir suikast için Ankara’ya gönderildi. Amacı, Mustafa Kemal Paşa’ya suikast düzenlemekti. Ancak, Ankara’daki istihbarat birimleri tarafından yakalandı ve İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı. Yargılama sonucunda, 1920’de idam cezasına çarptırıldı.
MANOK MANUKYAN ÇETESİ
Milli Mücadele’nin başarısızlığı sonrası yasa dışı Ermeni örgütlerinden biri olan Manok Manukyan Çetesi, Mustafa Kemal Paşa’ya suikast düzenlemek amacıyla Anadolu’ya geçti. Ancak çetenin lideri Manukyan, yakalanınca planları suya düştü ve İstiklal Mahkemesi tarafından idam cezasına çarptırıldı.
İZMİR SUİKAST GİRİŞİMİ
Eski İttihatçılar tarafından düzenlenen İzmir suikastı, Cumhuriyet tarihinin en dikkat çekici girişimlerinden biriydi. Suikast planı, eski milletvekili Ziya Hurşit önderliğinde organize edildi. Ancak plan, ihbar üzerine engellendi ve failler yargılandı. Ziya Hurşit ve arkadaşları idam cezasına çarptırıldı.
KAHİRE İSTİHBARATI
Kahire’deki Türk Büyükelçiliği, Mustafa Kemal Paşa’ya düzenlenecek bir suikast girişimi hakkında bilgi aldı. İstihbarata göre, beş kişilik bir suikast timi Türkiye’ye girmeye çalışıyordu. Ancak yine de bu girişim sonuçsuz kaldı.
ÇERKEZ ETHEM’İN KİN DOLU PLANLARI
Kurtuluş Savaşı sırasında önemli roller üstlenen Çerkez Ethem, Mustafa Kemal’e karşı kin besliyordu. 1927’deki suikast girişimi için kardeşi Kuşçubaşı Eşref ve diğer çetesiyle birlikte planlar yaptı. Ancak, bu girişim de başarılı olamadı.
TRENDE SUİKAST GİRİŞİMİ
Hacı Sami ve ekibi, Mustafa Kemal’in içinde bulunduğu bir trene pusu kurmayı planladı. Ancak, güvenlik güçleri zamanında müdahale ederek suikast timini yakaladı. Zanlılar, mahkeme tarafından müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Atatürk’e yönelik bu suikast girişimleri, onun devletin başındaki gücünü ve toplum üzerindeki etkisini hedef alan pek çok kişi ve grubun varlığını ortaya koymaktadır. Ancak hiçbir girişim amacına ulaşamamış, Atatürk bu tehditleri başarıyla bertaraf etmiştir. Bu olaylar, Cumhuriyet’in temelini atan Mustafa Kemal Atatürk’ün azim ve kararlılığını göstermekte, aynı zamanda dönemin siyasi atmosferini anlamamıza yardımcı olmaktadır.
