Astronotlar Görevlerinden Sonra Sağlık 'Çıldırıyorlar' Mı
NASA, Haziran 2024'ten bu yana uzayda kalan iki astronotunun sağlığından emin olduğunu belirtse de, bu durumun ardında bazı ciddi sağlık endişeleri yatıyor. NASA astronotları Suni Williams ve Butch Wilmore, aslında 8 gün sürecek bir görev için uzaya gitmişlerdi, ancak uzay araçlarının arıza yapması nedeniyle görevleri beklenmedik şekilde 8 ay sürmüş durumda.
Dünya'ya dönüş tarihleri, uzay araçlarındaki teknik aksaklıklar nedeniyle ertelendiği için astronotlar, çok uzun bir süredir uzayda bulunuyorlar. NASA, astronotların sağlıklarının gayet yerinde olduğunu açıklasa da, bilim insanları, uzun süreli uzay yolculuklarının astronotların sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabileceğine dair uyarılarda bulunuyor.
UZAYDA MAHSUR KALAN ASTRONOTLARIN SAĞLIK DURUMU: ENDİŞELER ARTIYOR
Boeing tarafından üretilen Starliner aracıyla uzaya fırlatılan NASA astronotları, araçlarında meydana gelen arıza nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)’ne sığınmak zorunda kaldılar. Bir süre sonra, arızalı uzay aracı Dünya'ya boş olarak geri döndü. Astronotların Dünya'ya dönüşü, arıza nedeniyle aylardır erteleniyor. NASA, astronotların sağlık durumlarının gayet iyi olduğunu açıklasa da, uzmanlar ve bilim insanları, uzayda bu kadar uzun süre kalan astronotların karşılaşabileceği sağlık sorunlarıyla ilgili ciddi endişeler taşıyor.
Uzayda geçirilen uzun sürelerin, astronotların fiziksel sağlıkları üzerinde kalıcı izler bırakabileceği biliniyor. Astronotların, mikro yerçekimi ortamında geçirdikleri süre boyunca kemik ve kas yapılarında önemli değişiklikler meydana geliyor. Dünya’daki yerçekiminin yokluğunda, vücudun farklı organları ve sistemleri, olağan işlevlerini yerine getiremez hale geliyor. Bu, özellikle kemik sağlığı için ciddi tehditler oluşturuyor.
YERÇEKİMİ YOKLUĞUNDA KEMİK YOĞUNLUĞU KAYBI
Yerçekiminin yokluğu, başta eğlenceli gibi görünse de, aslında insan vücudu için son derece zararlı. Uzayda, 400 kilometre yukarıda, Dünya'nın çekim gücünden uzak bir şekilde yaşam, sürekli "mikro yerçekimine" maruz kalmak anlamına gelir. Mikro yerçekimi, kemik yoğunluğunun azalmasına yol açar. Bu, uzayda uzun süre kalmanın başlıca sağlık sorunlarından biridir.
Astronotlar, ISS’de geçirdikleri her ay boyunca kemik yoğunluklarında ciddi kayıplar yaşayabilirler. Uzayda, kalça ve omuz bölgelerinde, kemik yoğunluğu yüzde 1 ila yüzde 2 arasında bir oranda azalır. Bu oran, Dünya'da yaşayan bir insanda yılda yüzde 0.5 ila 1 arasında değişen bir kayba tekabül etmektedir. Eğer astronotlar uzayda 8 ay geçirdilerse, kemik yoğunluklarının yaklaşık yüzde 12’sini kaybetmiş olmaları çok olasıdır. Bu durum, kemiklerin kırılgan hale gelmesine ve fiziksel performansın ciddi şekilde düşmesine neden olabilir.
KEMİK SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN AĞIRLIK KALDIRMA EGZERSİZLERİ GEREKLİ
Astronotların kemik sağlığını koruyabilmesi için düzenli egzersiz yapmaları gerekmektedir. Ancak bu egzersizler, Dünya'daki alışık olduğumuz egzersiz rutinlerinden çok daha yoğun ve uzun olmalıdır. Uzayda yerçekimi olmadığından, astronotlar her gün, birkaç dakika ile sınırlı olmadan, düzenli olarak kuvvetli egzersizler yapmak zorundadırlar. Haftada birkaç gün yapılacak 40 dakikalık egzersizler yeterli değildir. Uzayda uzun süre kalacak astronotların, kemik yoğunluklarını koruyabilmek için her gün en az bir saat boyunca ağırlık kaldırma egzersizleri yapmaları gerekmektedir.
NASA, astronotların bu tür egzersizlerle kemik sağlığını korumalarını sağlamaya çalışsa da, fiziksel sağlıklarının gelecekteki etkileri hakkında net bir tahminde bulunmak hala zor. Uzayda geçirilen uzun sürelerin, sadece kemik yoğunluğuna değil, aynı zamanda kas yapısına ve genel sağlık durumuna da zarar verebileceği düşünülüyor.
UZAYDA UZUN SÜRELİ KALMANIN POTANSİYEL SAĞLIK RİSKLERİ
Astronotlar, uzayda geçirdikleri sürede, kas kaybı, kemik erimesi, göz problemleri, bağışıklık sistemi zayıflamaları gibi sağlık sorunlarıyla karşılaşabiliyorlar. Bunun yanı sıra, kalp-damar sağlığı, sindirim sistemi ve psikolojik sağlık da uzayda uzun süre kalmanın etkilediği alanlar arasında yer alıyor. Uzayda mikro yerçekimi ortamında uzun süre yaşamak, vücudun kaslarını ve organlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Uzun süreli yerçekimsiz ortamlar, astronotların kas kütlesinin ve kemik yoğunluğunun zayıflamasına yol açarak, uzun vadede sağlık sorunlarına neden olabilir.
UZAYDA KALMANIN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
NASA astronotlarının, uzayda geçirdikleri süre zarfında sağlıklarını iyi tutmak için birçok önlem alıyor olsa da, bilim insanları, uzayda uzun süreli yaşamın sağlık üzerinde ciddi etkiler yaratabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Kemik yoğunluğunda meydana gelen kayıplar, kas zayıflamaları ve potansiyel kalp hastalıkları gibi sorunlar, astronotların sağlığını tehdit edebilir. Uzayda kalış süresinin arttığı her geçen gün, bu sağlık sorunları daha da belirginleşiyor.
NASA'nın şu anda, astronotlarının sağlığını korumak için uyguladığı yöntemler ve tedbirler önemli olsa da, uzayda geçirilen uzun sürelerin insan vücudu üzerindeki uzun vadeli etkileri hala büyük bir bilinmezlik taşımaktadır. Bilim insanları, astronotların sağlıklı bir şekilde Dünya'ya geri dönmelerini sağlamak adına, uzayda yaşam koşullarını daha iyi anlayabilmek ve bu tür sağlık sorunlarının önüne geçebilmek için çalışmalarını sürdürüyor.
