ALİ ÇETİNKAYA

1878 yılında Afyonkarahisar’da doğan Ali Çetinkaya asker, devlet adamı. “Kel Ali” lakabı ile anılır. 1. Dünya Savaşında çeşitli cephelerde savaşmış bir subay. İzmir’in işgalinden sonra askeri birliği ile Yunanlılara “İlk kurşunu atan” kişi olarak kabul edilmiştir.
Ali Çetinkaya 1878 yılında şehrimiz Afyonkarahisar’da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Afyonkarahisar’da tamamladı. Babasını küçük yaşta kaybetti. Önce Bursa Askeri Lisesi’ne gönderildi. Oradan harp okuluna geçti. Tam 20 yaşında iken 1878 yılında teğmen rütbesiyle orduya katıldı. 1907 yılında Balkanlarda örgütlenen “İttihat ve Terakki” harekatı içinde yer aldı. Hareket ordusu ile İstanbul’a geldi. 1907 yılında Selanik’e sürgün edilen II. Abdülhamit’in muhafızlığıyla görevlendirildi.
1911 yılında Trablusgarp Savaşı sırasında Bingazi’ye giderek Mustafa Kemal ve Enver Beylerle bir arada İtalyanlarla mücadele etti. Balkan Harbinde Aydın Redif Tabur komutanı olarak görev aldı. 1915 yılında Van Cenup müfrezesi komutanı olarak Kafkas cephesine gönderildi. Bitlis savunmasında ve Kiğı’da bulundu. Osmanlı Rumeli Komutanı sıfatıyla Makedonya’da bulundu. 1917’de Kuva-yı Takibiye Komutanı olarak Üsküdar’dan Bolu’ya uzanan bölgeden sorumlu oldu. Mütarekeden sonra Ayvalık mıntıka komutanı oldu. Yunanlılar İzmir’i işgalden sonra Ege bölgesinde yayılmaya başladılar. Bundan başka Ayvalık’a da asker çıkarmaya teşebbüs ettiler. Ayvalık bölgesi Kumandanı yarbay Ali Bey kendi kararı ve komutası altındaki 172. Alay subay ve erlerinde görüş birliğiyle Yunan çıkarmasına engel olacak önlemleri aldı. Yunanlılar 28 Mayıs 1919 Ayvalık’a asker çıkarmaya başladılar.
Yarbay Ali Çetinkaya Ayvalık’ta Yunanlılara silahlı direniş gösteren ilk komutandır. Bu tarihe kadar Yunanlılar hiçbir tarafta ateşle karşılanmamışlardı. Bazı bölgelerde İstanbul’dan gelen emirle Yunan askerlerini mülki heyetler karşılıyordu. Ali Çetinkaya’nın bu davranışı başka cephelerin kurulmasına çok güzel bir örnektir. Ali Çetinkaya Ayvalık cephesini 1919 yılı sonuna kadar korumuştur. 1920’de son Osmanlı Meclis-i Mebusan’da Afyonkarahisar milletvekili olarak bulunmuş daha sonra İngilizler tarafından Malta adasına sürülmüştür. Sürgünden dönüşte 1921’de 1. Meclise katıldı. Kurtuluş Savaşından sonra İstiklal Mahkemeleri Başkanlığı, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı yaptı. Bu alanlarda büyük atılımlar gerçekleştirdi. Afyonkarahisar’da çıkan Taşpınar dergisine makaleler yazan Ali Bey kültürümüze de büyük hizmetler etmiştir.
Özellikle demiryolu ağının genişletilmesinde katkısı çok olmuştur.
Sivas-Kangal’da bir istasyona Ali Çetinkaya’nın adı verilmiştir.
Ali Çetinkaya 21 Şubat 1949 yılında İstanbul’da hayata gözlerini yumdu. Şehrimizdeki mezarı başında demiryollarını simgeleyen bir figür bulunmaktadır.
Ali Çetinkaya cephede düşmanlarla savaşarak Türk İstiklâli için büyük katkı sağlamıştır.
Ali Çetinkaya içerde vatan hainleriyle, yobazlarla, din tüccarlarıyla savaşarak yurdumuzun bayındır, mamur ve aydınlanmasına da büyük katkısı olmuştur.
Ölümünün 71. Yılında rahmet ve saygıyla anıyoruz.