Akkoyun, Afyon örneklemelerini kullandı

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Adnan Menderes Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Turan Akkoyun, “Türk Demokrasisinde Darbeler” başlıklı sunumunu Aydın Köşk’te yaptı. Akkoyun, sunumunda Afyon örneklendirmelerine de yer verdi

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü ile Aydın Köşk Belediye Başkanlığı işbirliği ile “Darbeler ve Adnan Menderes” etkinlik Köşk Belediyesi Konferans Salonunda düzenlendi. Köşk Belediye Başkanı Nuri Güler, AK Parti İlçe Başkanı Halil Mollaoğlu, Kadın Kolları Başkanı Yasemin Yazgan, Belediye Meclisi Üyeleri, Sivil Toplum Kuruluşu Temsilcileri, vatandaşlar ve gençler katılmışlardır. Adnan Menderes Müzesi’nden Doktorant Bircan Cangül’ün Moderatörlüğündeki etkinlik yoğun ilgi gördü.
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Adnan Menderes Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Turan Akkoyun, 1950-1960 yıllarında tam on yıl iktidarda kalan, 1954 ve 1957 seçimlerinde milli iradenin desteğini alan, tarım, enerji, ulaşım, milli eğitim, yükseköğretim, sanayi, bankacılık, sanat, sendikacılık, sinema başta olmak üzere hemen her alanda yepyeni bir ivme yakalayan Başvekil Adnan Menderes’in ardından konuşulması gereken en zor ve hazin sürecin darbeleler olduğunu belirtti. Akkoyun, Türk Milletinin kendine katkı sağlayan evlatlarına toplumsal hafızasında her zaman cömert davrandığını, Tonyukuk, Kürşat, Hayme Ana, Şehzade Mustafa, Süyün Bike, Osman Batur’un bu duruma örnek olduğunu ifade etti. Akkoyun, konu üzerinde akademik bir değerlendirme gerçekleştirdi. Akkoyun, 2023 seçim sürecinden dolayı sadece ilk darbe 27 Mayıs üzerinde duracağına işaret ederek şunları kaydetti: “Genel muhtevasıyla demokrasiyi, çoksesliliği, düşünce ve ifade özgürlüğünü, insan haklarını, anayasal hak ve özgürlükleri savunmak çağdaş dünyanın öncelikleri arasında yer almaktadır. Darbeler konusuna aynı önceliklerle yaklaşmak gereklidir. Darbe konusu ülkede silahlı kuvvetler mensuplarının silah zoruyla yönetime el koyması, hükümetlerin sorunları çözmede başarısız olduğu iddiası da cuntaların başlıca söylemi olarak görülmektedir. Genellikle iktidarı devirip kitle iletişim araçlarını ele geçirir kurumları kontrolleri altına alırlar. Darbelerin hemen öncesinden başlayarak sonsuza kadar kalacaklarını düşündükleri algı operasyonlarına yönelmektedirler. ‘Bin yıl’ hedeflerine dair bilgilere medyada ulaşmak mümkündür. Ancak hiçbir algının Türk Milletinin toplumsal hafızasından daha güçlü olmadığı defalarca görülmüştür. Etkinlikte Afyonkarahisarlı Abdullah Mahir Erkmen ile Adnan Menderes arasında gerek Milli Mücadele, gerek Hukuk Fakültesi öğrenciliği, gerek CHP’de siyaset ve DP iktidarındaki ilişkilerdeki olumluluğa yer verildi. 1957 seçimlerinde DP oyların yüzde 47,88’ini alarak yürürlükteki çoğunluk esasına dayalı seçim sistemi sayesinde 424 milletvekili çıkardı. CHP yüzde 41,09 oyla 178 milletvekilliği kazanmıştı. Seçimlerden sonra, siyasal ortamdaki gerginlik artarak devam etti. CHP’nin 12 Ocak 1959 tarihindeki XIV. Kurultayı’nda ülkenin acilen ihtiyaç duyduğu bazı değişiklikler için çaba gösterilmesi kararlaştırıldı. ‘İlk Hedefler Beyannamesi’ adıyla hazırlanan bildirinin, 1961 Anayasası’nın temelini oluşturduğu ileri sürülür. Bildiri metnindeki başlıklar şu şekildeydi: Eşit Muamele, II. Meclis, Anayasa Mahkemesi, Nisbi Temsil Usulü, Yüksek Hâkimler Şurası’nın kurulması, Memurlar Kanunu’nun düzenlenmesi, Baskıdan uzak tutulan bir basın rejiminin kurulması, Üniversite muhtariyeti, Sosyal Güven ve Sosyal Adalet esaslarının teminat altına alınması, Yüksek İktisat Şurası’nın kurulmasıdır.” Akkoyun sözlerini şöyle tamamladı: “27 Nisan 1960’ta Tahkikat Encümenlerinin görev ve yetkileri hakkında kanun teklifi konuşmasını yapan İnönü’ye Demokrat Parti Afyon Milletvekili Murat Ali Ülgen, ‘Kürsüden ihtilal beyannamesi okudun Paşam’ demiştir. Afyon Vekili, Yassıada’da yargılanmış müebbet cezası almıştır. Hemen herkesin hukuksuz bir şekilde gerçekleştiğini kabul ettiği Yassıada Yargılamaları sonrasında Dış İşleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu, Maliye Bakanı Hasan Polatkan 16 Eylül 1961, Adnan Menderes 17 Eylül 1961 günü idam edildiler. Turgut Özal zamanında her üçünün itibarları iade edilmiştir.” Etkinlik Belediye Başkanı Nuri Güler’in teşekkür belgesi vermesiyle sona erdi.