Afyon'un Ünlü Simaları Dediğimizde Kimler Geliyor Akıllara? -2

Afyonkarahisar, tarihin derinliklerinden gelen kadim bir şehir; doğasıyla, kültürüyle ve yetiştirdiği değerli insanlarla tanınır. Sadece Türkiye’nin değil, dünyanın farklı köşelerinde adını duyuran birçok ünlü isim bu topraklarda doğmuş, Afyon’un ruhunu sanatlarına, bilimlerine ve hayatlarına yansıtmışlardır. Bu yazıda, kökleri bu büyülü şehirde olan ve Afyon’un gururu haline gelen tanınmış isimleri sizlerle tanıştıracağız. “Afyonkarahisar’a değer katan isimler” ile ilgili olarak hazırlayıp sizlerle paylaştığımız ilk yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Afyon’un Ünlü Simaları Dediğimizde Kimler Geliyor Akıllara?

–              İhsan Sıtkı Yener

İhsan Sıtkı Yener, (1925, Afyon – 2 Eylül 2016, İstanbul), Türk öğretmen ve eğitimci, F klavyenin mucidi, Uluslararası Bilgi İşlem ve İletişim Federasyonu (INTERSTENO) Türkiye Temsilciliği Onursal Başkanıdır. Liseyi 1942 yılında İzmir Ticaret Lisesi’nde bitirdi. Ortaokul yıllarında daktiloda on parmak yazı yazmaya başlayan İhsan Sıtkı Yener, 1940’lı yıllardan itibaren standart klavye hususunda çalışmaya başladı. Yener, 1946 yılında öğretmenliğe başladığı sırada, Türk dilinin özelliklerine göre yapılmış bir daktilo klavyesi icat etme çalışmalarına başladı. “On parmak için ideal Türk Klavyesi”ni 1955 yılında kabul ettirdi ve 1974 yılında tüm daktiloların F klavye olmasını sağladı.

–              Prof. Dr. Mazhar Paşa

Mazhar Paşa İlk ve Orta Öğrenimini Afyonkarahisar’da tamamladıktan sonra Tıbbıye’ye gitmiş ve H.1285 (M.1869) ‘de Yüzbaşı olarak Tıbbıyeyi bitirmiş, H.1287 (M.1871)’de fen-cerrahi öğrenimi için Fransa’ya gönderildiğinde memleketimizde teşrih (anatomi) ilimin yetersiz olduğunu bildiği için teşrih (anatomi) profesörü Sappely ‘den ders almaya başlamış ve kısa bir sürede sınıf 2. si olarak diploma almayı başarmıştır. Bir ara ‘Mekatibi Askeriye Nezareti’ Nazır Vekilliğine atanan Ord. Prof. Dr. Hasan Mazhar Paşa ilk tıp akademisinin kurucusu olarak da tıp tarihine adına yazdırmıştır. Modern Anatomi Tedrisatını yerleşmesini sağlayan da O dur. Ferikliye (Korgenaralliğe) kadar yükselmiş ve emekli olmuştur. Emeklilikte de yine ders vermeyi sürdürmüş olup, 30 Aralık 1920’de yılı sonunda hayata gözlerini yummuştur. Karacaahmet mezarlığına gömülmüştür

–              Op. Dr. Nurettin Çelikaksoy

1925 yılında Afyon’da doğdu. 1948 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun oldu. 1955’te İstanbul Tıp Fakültesinde Genel Cerrahi ihtisasını tamamladı. 22 Mayıs 2018 tarihinde aramızdan ayrıldı.

–              İbrahim Küçükkurt

Gazeteci, yazar (D. 1935,  Afyonkarahisar – Ö. 2011, Afyonkarahisar). 1935’de kardeşi ile birlikte Kocatepe Gazetesi’ni ve bu gazetenin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. San basın kartı sahibi oldu. Kıbrıs Barış Harekatı’na Anadolu’dan katılan tek gazeteci oldu. Cumhuriyet döneminin en eski bankası olan Terakkiperver Servet Bankası’nın bir dönem genel müdürlüğünü üstlendi. Kocatepe Üniversitesi kurucuları arasında yer aldı. Doğduğu kente verdiği hizmetlere vefa borcu olarak, 2014 yılında AKÜ Senatosu tarafından, üniversitenin konferans salonuna “İbrahim Küçükkurt Konferans Salonu” adı verildi. Afyonkarahisar Kütüğü adlı 2 ciltlik eserinin yanı sıra katkı sunduğu onlarca kitap bulunmaktadır. Ailesinden kalan araziyi bağışladığı Neriman-İbrahim Küçükkurt Orta Okulu’nda da ismi yaşatılmakta her yıl binlerce öğrenci bu okuldan mezun olmaktadır.

–              İrfan Ünver Nasreddinoğlu

Afyon’da doğdu. 1955 yılında Hava Astsubay Okulu’nu bitirdi. Yirmi yıl Hava Kuvvetlerinde çalıştıktan sonra kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Evli ve dört çocuk babası. 1976’dan itibaren çeşitli gazetelerde çalıştı. Türk Basın Konseyi, Azerbaycan Yazarlar Birliği, Afyonkarahisar Gazeteciler Cemiyeti, İLESAM, Moldova Yazarlar Birliği, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Yazarlar Birliği gibi birçok derneğin üyesidir.

Aldığı ödüller: Müzik-San Vakfı 1981 Türk Folkloruna Üstün Hizmet Ödülü; Tosya Kaymakamlığı 1990 Türk Şiirine Hizmet Ödülü, Denizlililer Birliği Vakfı 1990 Türk Dünyası Kültürü Hizmet Ödülü, Azerbaycan Aşıglar Birliği 1991 Aşık Alı Mükafatı, Özbekistan Yazarlar Birliği 1996 Halkqara Qaşkari Mükafatı (Uluslararası Kaşkari Ödülü), Yugoslavya-Kosova Prizren Doğru Yol Kültür ve Güzel Sanatlar Derneği 1997 Süleyman Brina Balkanlar Türk Kültürüne Hizmet Ödülü, Moldova Yazarlar Birliği 1998 Eminecu Onur Ödülü, Moldova Komrat Devlet Üniversitesi 1998 Onur Ödülü.

–              Hüseyin Fevzi Bayık

1874 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. Rüştiyeden sonra Musamcızade Ali Efendi Medresesini bitirerek icazet aldı. Cami-i Kebir medresesinde müderris oldu. Zamanın en iyi fıkıh bilginlerinden olup Arapça ve Farsça’yı hakkıyla bilmekte idi. 1912’de Müftü Yardımcısı, 1916 yılında Afyonkarahisar Müftüsü oldu. 1960’da aynı görevden emekliye ayrıldı. İstiklal Savaşındaki etkin rolu ile Sarıklı Mücahitler safına katıldı. Miras meseleleri hakkında ikili basılı eserleri olan Hüseyin Fevzi BAYIK 28.12.1965 yılında vefat etti.

–              Osman Attila

İlk öğrenimini Afyonkarahisar’da Gedik Ahmet Paşa İlkokulu’nda tamamladı. Şiir yazma isteği onda küçük yaşlarda baş gösterdi. Daha ilkokulda, arkadaşı Muzaffer Görktan ile bir duvar gazetesi çıkartarak çevresindeki büyüklerinin dikkatini çekmeyi başarmıştı. 1933 yılında Afyon Lisesi orta kısmına girdi. Bu dönemde Afyon Lisesi öğrenci dergisinde ve Afyon Halkevi’nin Taşpınar adlı dergisinde yazıları ve şiirleri yayımlandı. 1965 Genel Seçimlerinde Adalet Partisi Afyonkarahisar Milletvekili olarak T.B.M.M.’ne girdi. 1969’da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Basın Müşavirliğine atandı. Daha sonra Kültür Bakanlığı Basın Müşavirliğine geçti.

Yayımla’nan 10’dan fazla kitapları vardır. 20 Nisan 1978 tarihinde Ankara’da vefat etti. Naşı, Afyonkarahisar’a getirilerek, Asrî Mezarlığa defnedildi.

–              İsmet Attila

SSK ve Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müşavirliği görevlerinde bulundu. 1991’de Doğru Yol Partisi’nden Afyon milletvekili seçilen Attila, 50., 51. ve 52. hükûmetlerde Maliye, 53. hükûmette Tarım ve Köyişleri bakanlığı görevlerinde bulundu. 19, 20 ve 21. dönemlerde DYP’den Afyon milletvekili seçilen İsmet Attila DYP genel başkan yardımcılığı görevinde de bulundu.

–              Ali Yürük

Oyun yazarı. 18 Haziran 1940, Emirdağ / Afyon doğumlu. Küçük yaşta babasını kaybetti, beşi kız olan yedi kardeşin en küçüğüdür. Çalışarak okudu. İlk ve ortaokulu Emirdağı’nda, liseyi Eskişehir’de bitirdi. Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde tamamladıktan sonra İstanbul Şehir Tiyatrolarında oyuncu olarak çalıştı (1960-75). Yıllarca çeşitli tiyatrolarca sahnelendikten sonra TV dizisi olan Çatallı Köy (1989) adlı oyunuyla tanındı. Afyon folklorunu ustalıkla işlediği Çatallı Köy adlı oyunu Roma Üniversitesi Türkoloji Profesörü Anna Masala tarafından İtalyancaya çevrildi.

–              Hüseyin Tiryakioğlu

1886’da Afyonkarahisar’da doğan Tiryakioğlu, idadiden (lise) mezun oldu. Serbest Ticaret, Afyonkarahisar Ticaret Odası üyeliği ve TBMM X. Dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği yaptı. 1929 – 1940, 1946 – 1947 yılları arasında DP’den seçilen ilk belediye başkanı olarak ve 1950 – 1951 yılları arasında 3 kez Afyonkarahisar belediye başkanlığı yaptı.

–              Ali İhsan Sabis Paşa

Ali İhsan Sabis (1882 İstanbul – 9 Aralık 1957, İstanbul), Türk asker ve siyasetçidir. Milli Mücadele yıllarında Afyon bölgesi komutanı olarak Afyonluların gönlünde ayrı bir yeri vardır. I. Dünya Savaşı’nda Kafkasya Cephesi ve Irak Cephesi’nin, Türk Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi’nin komutanlarındandır. Sabis soyadını, Irak Cephesi’nde Sabis Mevkiinde İngiliz ordusuna karşı savaşta gösterdiği başarılar nedeniyle almıştır. I. Dünya Savaşı sonrasında İngilizlerce tutuklanmasının ardından ilk Malta sürgünleri arasında yer almış, dönüşünde ve Büyük Taarruz öncesine kadar Batı Cephesi 1. Ordu komutanlığını yürütmüş Türk askeri ve siyaset adamı. 1930 ve 40’larda Alman yanlısı fikirleri savunmuş ve bundan dolayı mahkûm olmuştur. 1954’te ise Demokrat Parti’den 9. Dönem Afyonkarahisar milletvekili seçildi.

–              Ömer Vehbi Sarhoşoğlu

Ömer Vehpi Paşa, Afyonkarahisar Ulu Camii (Bedrik) Mahallesi’nden Sarhoşoğulları’ndan Tabak Ağa’nın oğludur. İlk ve (medrese) öğrenimini memleketinde yaptıktan sonra askerliği heves ederek Harbiye’ye girdi. Harbiye okulunu birinci derecede bitirdi. Harbiye’yi 1-10. olarak bitirenlerin Kurmay Okulu’na alınması sebebiyle Kurmay Okulunu da Birincilikle bitirerek subay oldu. Ömer Vehpi Paşa, Sivastopal savaşlarında Kurmay olarak bulundu. Sonra 1861 yıllarında Bosna-Hersekte Karadağ ayaklanmalarında görev aldı ve Bosnada evlendi.

–              Ömer Faruk Atabek

Ömer Faruk ATABEK 1933’te Afyonkarahisar’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini doğduğu ilde tamamladı. Yüksek tahsilini İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü’nde yaptı. Galeri hocası ressam Halil Dikmen’di. Atölye olarak ressam Zeki Kocame­mi atölyesini seçti ve 1957 yılında da bu atölyeden mezun oldu. Akademi yıllarında “Şark Süsleme” atölyelerine devam eden Atabek, Hüsn-i hat derslerini hattat Mustafa Halim Özyazıcı’dan, tezhip ve minyatürü Muhsin Demironat’tan ve Rikkat Kunc’tan öğrendi. Ayrıca Topkapı Sarayı’ndaki Ord. Prof. A. Süheyl Ünver’in atölyesine devam ederek orada öğretilen bilgilerden de yararlandı. Daha küçük yaşta iken ilk ödülünü 1947 yılında Afyon Halkevi’nin açmış olduğu karma resim sergisine katılarak almıştır. Bu ödül, sanat hayatına atılmasına sebep olan adım olmuştur.

–              Bayatlı Yarbay Arif Bey

Afyon çevresinde Milli Direnişin öncülerinden olan ve milli mücadelenin en buhranlı günlerinde iç isyanların bastırılmasında büyük emeği geçen Arif Bey 1875’de Harput’ta doğdu. Binbaşı Osman Bey’in oğludur. 1883’te Harp Okuluna girerek 1895’te subay çıktı. Sicil numarası 1311-C piyade 27’dir. Balkan Harbinde 32. Alayın 1. Tabur Komutanı olarak görev yaptı. 1. Dünya Savaşında 12 Alay Komutanı olarak Çanakkale’de Arıburnu’nun sol cenabında görev yaptı. Daha sonra 12. Alayla Diyarbakır ve Bitlis’te bulundu. Yarbay rütbesi ile İzmir Merkez Komutanlığına atandı. Yunanlıların İzmir’e çıkışında düşmana karşı il direnişi başlatan odur.

–              Haydar Çerçel

Ali Haydar Çerçel (1890, Afyonkarahisar – 18 Ağustos 1966), Türk siyasetçi. Mülkiye mezunudur. Maliye Vekaleti 2. Şubede 4. Sınıf Katiplik, Afyon Lisesi, Afyon Öğretmen Okulu Öğretmenlikleri, Afyon Lisesi Müdürlüğü, Burdur, Aydın-Muğla ve Saruhan Maarif Müdürlükleri, Maarif Vekaleti Ortaöğretim Şube Müdürlüğü, Erzurum Bölgesi Maarif Eminliği ve TBMM III., IV., V., VI ve VII. Dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.

–              Rıza Çerçel

Mehmet Rıza Çerçel (1919, Afyonkarahisar – 28 Ocak 1998), Türk siyasetçi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Devlet Hava Yolları Muamelat Memurluğu, Müdür Muavinliği ve Levazım Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığı Ticaret Dairesi Uzmanlığı, Devlet Hava Yolları Genel Müdür Yardımcılığı ve Genel Müdürlüğü, Nightingale Hemşire Mektepleri ve Hastaneleri Vakfı, Yüksek Tahsil Öğrencilerine Yardım Vakfı Başkanlığı, Devlet Malzeme Ofisi Yönetim Kurulu Üyeliği, Türkiye Kızılay Derneği Genel Başkanlığı, TBMM X., XI., 3. ve 4. Dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.

–              Kemal Özçoban

Kemal Özçoban (d. 1908, Afyonkarahisar – ö. 3 Nisan 2004), Türk siyasetçi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Bolvadin Bahçe ve Akçeşme İlkokulu Öğretmenlikleri, Bayındırlık Bakanlığı Muhasebe Müdürlüğü Memurluğu, Afyonkarahisar Mahkemesi Hâkim Namzetliği, İstanbul Cumhuriyet Savcı Yardımcılığı, Keşan Ceza Hâkimliği, serbest avukatlık, TBMM VIII., IX., X. ve XI. Dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve yedi çocuk babasıdır. 1960 Darbesi’nden sonra Yassıada’da yargılanmış ancak beraat etmiştir.

–              Arif Demirer

Mehmet Arif Demirer 1909 Afyonkarahisar doğumludur, 1995’de Ankara’da vefat etmiştir. İstanbul Erkek Lisesi mezunudur. İstanbul Hukuk Fakültesi, Berlin ve Münih Üniversiteleri İktisat Fakültelerini bitirdi. PTT Genel Müdürlüğü, X., XI. Dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği ile Münakalât Vekilliği ile Evli ve iki çocuk babasıdır. Ulaştırma Bakanlığı döneminde THY’nı bir anonim şirket olarak kurmuş önce basının daha sonra İngiliz BOAC havayolu şirketinin THY’na ortak olarak girmesini sağlamıştır. 1959 yılında Adnan Menderes’in de yaralı olarak kurtulduğu Londra’daki uçak kazasını hafif yaralara atlatmıştı. 27 Mayıs ve Yassıada’dan sonra THY Yönetim Kurulu Başkanlığı (1964 – 1967) görevinde bulunmuştur.

–              Mahir Erkmen

1901 Afyon Gazeteci ve hukukçu. Ankara Hukuk Fakültesi (1935) mezunu. 1923-47 yılları arasında gazetecilik, gazeteciliği bıraktıktan sonra avukatlık yaptı. Haber isimli gazetesinin arşivleri bugün Afyonkarahisar için bulunmaz bir bilgi kaynağı özelliği taşımaktadır.

–              Atilla Aşkar

Attila Aşkar (d. 4 Eylül 1943[1] Bolvadin-Afyonkarahisar) Türk bilim insanı, eğitimci ve Koç Üniversitesi eski rektörüdür. (2001-2009). Bu göreve atanmadan önce, Koç Üniversitesi’nde Fen, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi dekanı ve provost olarak görev almıştır. Kemal ve Nüzhet Aşkar’ın oğludur.[1] Eski A.B.D. 57. Dışişleri Bakanı Cyrus Vance’in kızı Elsie Vance ile evlidir.