Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
Yusuf İLGAR
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

AFYONKARAHİSAR’DA ZUHÛR EDEN YANGINLAR-5 – Kocatepe Gazetesi

Yusuf İLGAR 3 Nisan 2017 Pazartesi 12:32:24
 

(Dünden Devam)
6. İnceleme Sonucu ve Sözün Özü
Yukarıda verilen açıklamalardan da apaçık anlaşıldığı gibi Karahisar yangını kasten değil kazaen ortaya çıkmıştır. Bin yirmi hane yanarak yangın-zedelerin sayısı dört bin sekiz yüze varmaktadır. Yangının genişleme sebebi de evlerin tamamının ahşap ve birbirine bitişik, sokakların engebeli ve gayet dar olması, havanın iyi olmayıp şiddetli bir rüzgârın da art arda devamlı esmesidir. Bu sebeplere zaptiyelerin gayretsizliği ev halkının da kısmen seyirci kalıp yardım etmemesi de etken olmuştur. Mutasarrıf Paşanın memurlarına ve halka karşı tesir-i nüfuzu görülemiyor. Bura polisleri ahlaksız, aşağılık olan adamlar ve zaptiyeler de iyi bir işe yaramaz, iş göremez durumda olanlardır. Faaliyet üzere olan Tabur Ağasına halen mevki‘an acil ihtiyaçtır. Allah’ın yardımıyla açıkta ve perişan bir halde hiç kimse kalmamıştır. Bütün yangın-zedeler binalara yerleştirilerek Şevketli efendimiz hazretlerine duâlar etmektedirler. Bunlara günlük iki bin kıyye[2569 kg.] ekmek ve çuvallarla pirinç, bulgur, un ve sâire verilmekte ve yiyeceklere gark olmuşlardır. Etraftan çevre vilayet ve kazalardan gelen yardımın dağıtılmasına padişahın izin vermesiyle gönderilen yüz bin kuruşun, görevli memurlar tarafından düzenli bir şekilde dağıtılması, son derece itinalı ve dikkatli ve davetiyeler göndererek Allah rızası için dağıtılmıştır. 23 Ağustos sene 318 [5 Eylül 1902]
        (BOA., Y.PRK.AZJ, nr. 44/74).
O dönemin şairlerinden Çizmecioğlu Vehbi yangın destanı manzumesinde bu yangını şöyle tasvir etmiştir16:
……………………………………….
Ağustos bin üç yüz on sekiz idi
Karahisar’da harîk oldu nümâyan
Bu ihrâk ateşden bir deniz idi
Kaplayıp beldeyi eyledi ummân !    
Dört câmi ile bin sekiz yüz hâne
Üç dergâh-ı şerif, bir de dershâne
İki hamam kül oldu yana yana
Afyonkarahisar oldu toz duman
Yoncaaltı mevkiinde 1909 meydana gelen yangında yanan cami ile medresenin arsası yeniden ihya edilmiştir17.
30 Ocak 1914 tarihinde mevlevîhânenin şeyh efendiye mahsus harem dairesinde yangın çıkmış yirmi odadan fazla bulunan harem ve selâmlık dairesi; eşya ve sair her şeyiyle yanmıştır18.
Bu yangından sonra Yunan işgali sırasında çarşıda muhtelif yangınlar olmuş; bu yangınlarda Manifaturacılar ve Tuz Pazarı semtleri tamamen yanmıştır19. Ekim 1921 yılının 19-20’nci gecesi çıkan bu yangında iki yüz ev ve dükkan yanmış; yangın şehirdeki muhafız kuvvetin büyük gayretiyle söndürülmüştür20.
Kesikbaş Sultan Cami ve müştemilatı, Yunan işgalinde (1922) yanmıştır21.
Yunanlılar, Afyonkarahisar’ı işgal ettikleri sırada Afyonkarahisar’ın 12 mahallesini yaktıkları gibi mallarını gasp ederek götürmüşlerdir. Bu hususla ilgili olarak Karahisar çevresindeki 14 köyü tamamen yağmalayarak yakmaları bu fâciânın korkunçluğunun göstergesidir. Sadece Afyonkarahisar merkezinin zararı bir milyon liraya yakın olduğu gibi mezalime uğrayan 55 köyün zarar ve ziyanı 42 milyon liranın üstündedir22. (Devamı Yarın)

 

16   Abdülhamdi, Cönk, AGAPK, yazma nr. 13916, vr.77a-79a; Edip Âli Bakı, aynı destanı bazı değişikliklerle nakleder, bk. “Bir Şair Ailesi”, Duyum (Afyon), nr. 1515, (3-2’nci Kanun 1935).
17 Nesimi Yazıcı, “Geçmişten Bir Yaprak”, Beldemiz (Afyon), nr. 32, (Temmuz-Ağustos 1993), s. 12.
18  BOA., DH.EUM.MTK., nr. 14/14. Bu yangın şurada da naklolunmuştur: Serdar Ösen, “Karahisar Mevlevîhânesi’nin Son Dönemde Geçirmiş Olduğu Yangınlar”, 2. Uluslararası Sultan dîvânî ve Mevlevîlik Sempozyumu, Afyonkarahisar 2013, s. 257.
19  Ali Türk, agm, aynı yer.
20  Tevhid-i Efkar, nr. 3162-134, 23 Teşrin-i Evvel-Ekim 1921 Pazar.
21  Ö. F. Atabek, Aynı eser, s. 121.
22  Em.Kur.Alb.Talat Yalazan, Türkiye’de Yunan Vahşet ve Soy Kırım Girişimi, II, Gnkur Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı Yayınları, Ankara 1994, s. 58.

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER