Nöbetçi Eczaneler
31 Mayıs 2017 Çarşamba 12:24:18 Çivril’in Ömerli köyünden Nasuh oğlu İbrahim, Kuyucu oğlu Osman, kasaba merkezinden Bîcân oğlu Ali, Molla oğlu Bekir, Yılancı Oğlan oğlu Hacı Mustafa, Demir oğlu Mehmet Ali, Sipeşlerli oğlu Ali Bey, Maloş köyünden Sefer oğlu İzzet, Kaleli oğlu Ali, Kızılcasöğüt’ten İmam oğlu Molla Hüseyin, Cıcırlı’dan altı nüfusuyla Deveci Mehmet Ağa, Hacı Ömer, Müderris Rüştü Efendiler öldürülerek şehit edilmişlerdir17.
Yunanlıların kırsal kesimde artırarak uyguladıkları katliam, yağma ve işkenceler sebebiyle pek çok insanın köylerinden ayrılarak Afyonkarahisar’a yahut başka köylere yerleşmelerine sebep olmuş, böylece şehirde nüfus yoğunluğu artmıştır18. Dolayısıyla mülteciler günümüz değeriyle milyarlarca zarara uğratılmıştır19.
Yunanlılar, resmi makamlara intikal eden bilgilere göre, Afyonkarahisar’da 386, Emirdağ’da 17, Sandıklı’da 4, Sincanlı’da 65 kişiyi öldürmüşlerdir. Ayrıca 121 kişiden hiç bir haber alınamamıştır20.
Yüzlerce savunmasız, masum insanın şehit edilmesiyle aileler anasız, babasız, başsız kalmış; ocaklar sönmüş, pek çok insan sakat kalmıştır. İşgal ve savaşlarda ayağı kopan insanlar, ilkel tahta ayaklarıyla 1970’li yıllara kadar toplumda görülmüştür.
2. YANGINLAR
Yunanlılar, Milli Mücadele döneminde Afyonkarahisar merkez kazasına bağlı 115 köyü, işgal etmişler; bu arada Afyonkarahisar’ın 12 mahallesini yaktıkları gibi mallarını da gasp ederek götürmüşlerdir. Karahisar-ı Sahib Mutasarrıflığı’nın 1 Eylül 338 tarihli telgrafında, düşmanın kaçarken Afyonkarahisar’da 1 kulüp binasını 2 askeri binasını, otel, 107’si muhacirlere ait olmak üzere 122 ev, 3 gaz deposunu, 1 mescit, 55 dükkan, 10 kahvehane, 1 ekmekçi fırını ve 23 evi tamamen yaktıkları, hükümet binası da kısmen harap ederek eşyasını götürdükleri bildirilmektedir.
Yunanlılar belirtilen tahribatla yetinmeyerek Karahisar çevresindeki 22 köyü tamamen yağmalayarak yakmışlardır. Ayrıca Bolvadin ve Aziziye kazaları ile bunların dışında kırk köyü yakmışlardır. Sadece Afyonkarahisar merkezinin zararı bir milyon liraya yakın olduğu, mezalime uğrayan 55 köyün zararının ise 42 milyon liranın üstünde21 olduğu belirtilmektedir.
Bu arada Afyonkarahisar ve havalisindeki bazı okullar, Yunanlılar tarafından işgal edilmiş, bazıları yakılmıştır22. Merkez kazadaki İmaret camisi, hapishane olarak kullanılmış; Kahil Mescidi de Yunan askerleri tarafından işgal edilmiştir23.
Talat Yalazan’ın arşiv kayıtlarından tespit ettiğine göre, Afyonkarahisar’da Çakır, Kalecik-i kebir, Kalecik-i sagir, Çavdarlı, Doğanlar, Kışlacık, Sincanlı, Akviran, Doğme?24 [Döğer], Sarıca[ova], Beyköy, Eğret(Anıtkaya), Kayadibi, Sığracık, Küçükhüyük ve Ablak köyleriyle İsmi okunamayan 6 köy tamamen yakılmıştır. Ayrıca Bostanlı, Çıkrık, Kozluca, Burhaniye, Ayazini, Kınık, Çobanözü, Nusratiye?[Reşadiye(İğdeli)], Tazlar, Elvanpaşa, Boyalı, Tokuşlar, Ayvalı, Balmahmut, Bulca, Paşa, Salar, Kırka, Çobanlı, Bayramgazi, Fethibey, Çalışlar, Çayhisar, Sadıkbey köyleriyle İsmi okunamayan 8 köy kısmen yanmıştır. 16 Ekim 1921-27 Ağustos 1922 tarihleri arasında Yunanlıların Afyonkarahisar ve çevresinde yapmış oldukları yangın tahribatıyla igili olarak Genel Kurmay Başkanlığı’na sunulan raporda isimleri okunamayan köylere açıklık getirildiği kanaatindeyiz. Yalazan’ın belirttiğine göre bunlar: “Ligen (Üçlerkayası), Demirli, Sipin?[Sipsin], Gazlıgöl, Kişinler?25, Aknet?, Eğdemir, Çalköy, Olucak, Adalı, Körs26, Erkil?, Damlalı, Akin, Geçmiş? Kesnit?, Sandıközü, Lutfiye, Göknebi?, Taşmak?, Aşağı Söğüt” köyleridir27.
17 AYZV., s. 135.
18 Yalazan, age., II., s. 58.
19 Sülümenli köyünden 9130 koyun, 197 manda, 258 inek, 233 öküz, 18 merkep; 279 kilim ve keçe, 121.010 kile buğday ve arpa, 905 TL nakit para, pek çok ev ve ev eşyası, keçe, ziraat aleti, meyve zeytin mahsulatına zarar vererek, gasp etmişlerdir. Zararın toplam değeri 403.600TL. civarındadır. Geniş bilgi için bk. Anadolu’da Yunan Mezalimi, 3. kısım, s. 18-20.
20 Altıntaş, agt., s. 26-30.
21 AYZV., İkinci Kısım, Ankara 1338, s. 127-129; Mehmed Hocaoğlu, Belgelerle Yunan Barbarlığı, Berekât yayınevi, İstanbul 1985, s. 263-264.
22 Altıntaş, agt., s. 103.
23 Ali Türk, “Eski Ramazanlar:XV”, Birlik (Afyon), nr. 479, 20 Ocak 1965
24 Soru işareti ile verilen köylerin yanlış okunulduğu kanaatindeyiz. Bu köyün Döğer olması muhtemeldir.
24 Afyonkarahisar’da bu adla anılan bir köy yoktur. Kütahya-Altıntaş ilçesi Genişler köyü olması muhtemeldir.
26 Günümüzde Kütahya’nin merkez bucağına bağlı bir köydür.
27 Yalazan, age., II, s. 56-57, 61.
