Nöbetçi Eczaneler
- Sahibata Mekteb-i İbtidaisi
Mecidiye Mahallesi’nde, Çukur Tarla mevkiinde, 1915 yılında İttihâd ve Terakkî Cemiyeti tarafından altı sınıflı Numûne İlkokulu olarak açılmıştır. Okul 191941 -1922 yıllarında Rehber-i İrfân adıyla anılmaktadır. Okul, 1926’da İsmet Paşa ve daha sonra da Sahipata isimleriyle isimleşmiştir42 .10 Şubat 1335 tarihinde Rehber-i İrfan-ı İbtidâiye Mektebi’inde 700 kuruş maaşla Hüsnü Efendi muallim olarak, Koç zade Arif43 de müdür olarak görev yapmışlardır.
Öğrenciler tekerleme olarak
Okulumuz Rehber-i İrfân
Hocamız Selçuk Süleyman
Derlermiş44 .
- Ulu Cami Kız Mektebi
1923 yılında açılan mektebe, daha sonra Ulu Cami Mektebi denildi. Kısa bir süre sonra da kapatıldı45.
- Ulu Cami Mekteb-i İbtidaisi
Cami sıbyan Mektebi’nin Son hocası, Mehmet Emin Efendi’nin vefatından sonra resmileşmiş şeklidir46.
12.Yusuf Hoca Mekteb-i İbtidaisi
Zülâli Mahallesi’nde, Çukurçeşme mevkiine II. Sultan Abdülhamit devrinde açılmıştır47. Cumhuriyet döneminde Namık Kemal adı ile resmî olmuştur. Okul binasının yıkılmasıyla Yukarı Pazar’daki Protestan Kilisesi binasına nakledilmiştir48. Bu bina da 1965 yıllarında yıkılmıştır.
- Eytâm Mektebi İbtidaisi
İttihad ve Terakkî Cemiyeti’nin 1911 yılında açmış olduğu üç sınıflı Leylî İbtidai olan mektepte 7-12 yaşlarındaki kimsesiz çocuklar okumuştur. Meşrutiyet döneminde 1915’te kapanmıştır.
- Terakkî Mekteb-i İbtidaisi
Bu resmî mektep 1316/1898 yılından önce açılmış olmalıdır. 1317 Hüdâvendigâr Salnâmesi’nde ismi geçmektedir49.
- Hisar Mekteb-i İbtidaisi
1316/1898 yılından önce açılmış olması gereken mektepten 1317 Hüdâvendigâr Salnâmesi’nde bahsedilmektedir50.
- Sanâyi Mektebi
Birinci Cihan Harbi sırasında (1915-1916 yıllarında), Mutasarrıf Şevket Bey tarafından, yatılı olarak Dârü’l-muallimîn, Dârü’l-eytâmla birlikte Sanayi Mektebi açılmıştır. Okul, Millî Mücadele döneminde Fransızlar tarafından işgal edilmiştir51.
Karahisar’ı Sahib’de önceden yapılan hastahane ile Sanayi Mektebi’nin harap olmasından dolayı yeniden ihyası için ödenek olmamasından dolayı halkın yardımı ile yapılmasının sakınca olmadığı Hüdavendigar valisinin Dahiliye Nezareti’ne yazdığı 7 Mart 326 tarihli yazısından anlaşılmaktadır52.
331 yılında alınan otuz adet orak makinesinden kırılmış ve sakatlanmış alet ve edevatın bakım ve tamiri bir dereceye kadar Sanayi Mektebi tarafından yapılmıştır53.
Geçen Balkan Muharebesi üzerine İstanbul’a gelen muhacir çocuklarının burada perişan bir halde serserice şurada burada evsiz barksız kalmaları görülmesi üzerine bu çocuklardan bir kısmının yatılı Sanayi mekteplerine alınarak okutulmaları Dahiliye Nezareti’nce kararlaştırılıyor. Sanayi mektebi olan vilayetlerden kaçar öğrenci alabilecekleri sorulur. Karahisar-ı Sahib Mutasarrıflığının Dâhiliye Nezaretine yazdığı 16 Zilkade 333-12 Eylül 331 tarihli yazısından anlaşıldığına göre Sanayi Mektebi binası askeriye tarafından kullanıldığı için belirtilen tarihte okulun açılamadığı, askeriye boşalttığı zaman muhacir çocuklarından öğrenci olarak kaç kişi alabileceği tahakkuk eder ise gereği için arzla bilgi verileceği bildirilmektedir54.
Fransızların 200 mevcutlu asker ve zabitlerinin Afyonkarahisar’a gelmeleriyle kalmak için İzmir İstasyonu civarında bulunan Sanayi Mektebi’nin tahsisi ve teslimini talep etmişlerdir. Okulun malzemeleri boşaltılarak, makine vs. demirhane kısmına nakil edilmiş, Yakınında bulunan Numune Mektebi talebesi bir başka okula nakil edilmek suretiyle onların yerine sanayi dershane ve binası birleştirilerek altmış dört öğrencisi yeniden eğitim imkanına kavuşmuştur. Bu hususla ilgili olarak Karahisar sanai Mektebi Müdürü Şevki 11 Nisan 35 tarihli telgraf name ile durumu Ziraat Nezareti’ne bildirmiştir55.
KAYNAK
38 Y. İlgar-S. Çelebi, agm, Beldemiz, nr. 9, (Ocak-Mart 1987), s. 19; nr. 10, (Nisan-Haziran 1987), s. 9.
39 SVH., 1325, s. 516.
40 SVH., 1317, s. 247.
41 İkaz (Afyon), nr. 121, (30 Kânun-ı evvel 1335-1919).
42 Atabek, age., s. 194-195.
43 BOA., DH. UMUM., belge no: 1337. Ş 19, belge no: 62/25, lef:1, 2.
44 Selçuk Süleyman, Ahmet İlaslı’nın dedesi, 1952, 13.02. 2014.
45 Atabek, age., s. 194.
46 Atabek, age., s. 183.
47 İsmail Hızal, “Atlas Sinamasının bulunduğu yerde Yusuf Hoca’nın Medresesi vardı” demektedir. Bk. Hızal, agm, (12 Mart 1993).
48 Atabek, age., s. 194.
49 SVH., 1317, s. 247.
50 SVH., 1317, s. 247.
51 Mustafa Oğuz, “Ağaç ve Bayramlari”, Gençliğin Sesi (Afyon), nr. 2024, (15 Mart 1962); Aynı Yazar, “Afyon’un İşgal Günleri”, Sebat (Afyon), nr. 1006-1008, (9-11 Kasım 1960). Bu okulda okuyan Mustafa Oğuz, yazmış olduğu hatıratında okulda, ermeni üç ustanın ve bir öğretmenin görev yapmakta olduğunu anlatmaktadır. Bk. Aynı Tefrika., nr. 1009, (12 Kasım 1960).
52 BOA., DH. MUİ., belge no: 77.1/34, lef:2.
53 BOA., DH. UMUM., 1334. C 14, belge no: 83/29, lef: 1.
54 BOA., DH. UMUM., belge no: 78-14.
55 BOA., DH. UMUM., 1337. N. 8, belge no: 78/39, lef: 1, 5
